Perspektif

3 boyutlu gerçekliğin, 2 boyutlu bir yüzeyde perspektifli anlatımı. (Fotoğraf, Ankara'daki Roma Hamamı)

Perspektif ya da görünge, nesnelerin görünümünü 3 boyutlu olarak düz bir yüzeyde 2 boyuta indirgeyerek göstermeye yarayan bir iz düşüm tekniğidir. Yani, teknik bir çizimdir. Perspektif çizimde, nesnenin gözlemciye göre olan pozisyonunun ve uzaklığının etkileri esas alınarak çizim yapılır. Söz konusu çizimler gözlemcide, biçim ve orantı bakımından, renklerden bağımsız olarak, 3 boyutlu bir gerçeklik izlenimi oluşturur.

Perspektif çizimde dikkat edilmesi gerekenler:

• Uzaysal gerçeklik
• Gözlemci
• Düz bir yüzey
• Dönüşüm stili (bu seçim sembolizm, dışavurumculuk, kübizm vb. akımlar doğrultusunda yapılabilir)

Bu dönüşüm stili, perspektif, çok ve çeşitli olacağına göre, bunları şu şekilde ayırt edebiliriz:

• Uzaysal perspektif: Cinsi yani ırkidir 3 boyutlu bir alanı sadece iki boyutlu bir yüzey üzerinde resmetmeyi amaçlayan çizim tekniğidir.
• Çizgisel perspektif: Nesnelerin boyutlarını ve şeklini aynen bulundukları uzaklığa göre göstermeyi amaçlar.

O halde bir nesnenin perspektif görünümünü çizmek için birçok yöntem vardır. Belirli bir tekniği izleyerek yapılan perspektif çizimi kolaylaştırmak içinse, Orta Çağ'dan beri var olan taslak aletlerine "perspektograf" denir. Buna rağmen, fotoğraf tekniğinin icadı perspektifin çizim tekniği olarak kullanılması açısından pek bir şey değiştirmez. Çünkü burada mevzu doğayı taklit etmek değildir. Bu grafiksel ifade tekniği için birçok yöntem bir arada bulunur. Bunlar:

• Kaçış çizgili perspektif
• Kaçış noktalı perspektif
• Ters perspektif
• Paralel perspektif

Bazı çizimler aynı perspektif yöntemlerini sadece hayali dünyayı değil, gerçeküstü alanları göstermek için de kullanır.

• Perspektifte ufuk çizgisi (zemin çizgisi), ufuk düzlemi, görme noktası (esas nokta), karşıdan görünen çizgiler, kaçış noktaları, kaçan çizgiler gibi tanımlar yer alır.
  • Çizgi perspektifi: Paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi yani küçülmesidir.
  • Renk perspektifi: Işık değiştikçe ve cisimler bizden uzaklaştıkça renklerin değişim göstermesine denir.

Ayrıca bakınız

Perspektograf