Osetya

Rusya içinde kalan Kuzey Osetya, de jure olarak Gürcistan içinde kalan ve yakın zamanda 1994 yılında tek taraflı ilan ettiği bağımızlığı Rusya tarafından tanınan Güney Osetya haritası.

Osetya, (Osetçe: Ирыстон; Iryston, Rusça: Осетия; Osetiya, Gürcüce: ოსეთი; Oset'i) Kafkasya'da bulunan bir bölge.

Coğrafi bilgiler

Kafkas sıradağlarının kuzey ve güney yamaçlarına yayılmış dağlık bir bölge olan Osetya, kuzeyde Rusya Federasyonu'na bağlı Stavropol Krayı, doğuda Çeçenistan ve İnguşetya, batıda Kabardino-Balkarya Cunhuriyeti ve güneyde Gürcistan ile komşudur. Tarihsel ve kültürel olarak hemen hemen bütünlük arz eden tek bir ülke olan Osetya, Büyük Kafkaslar'ın ikiye böldüğü iki parçadan oluşur: Kuzey Osetya ve Güney Osetya.

Kuzey Osetya, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir cumhuriyettir. Güney ise, 1991 yılında çıkan çatışmalar sonrasında Gürcistan'dan bağımsızlığını ilan etmiştir. De facto bağımsız geçen senelerden sonra Ağustos 2008 yılında Gürcistan ile yeni bir savaş yaşanmış; savaşa Rusya Federasyonu müdahale etmiş ve Güney Osetya'yı bağımsız bir devlet olarak tanımıştır. Nikaragua ve Venezuela da Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanımıştır. Ülke ismini, çoğunluğu oluşturan Oset halkından alır. Ülkede Osetler dışında Ruslar, Gürcüler, Ermeniler, diğer Kafkasyalı halklar ve başka uluslar yaşar.

Tarih

Kuban kültürü

Osetya, en erken tarih öncesi dönemlerden beri bir yerleşim yeriydi. Milattan önce ikinci binyılın sonu ve binyılın ortalarına tarihlenen ve bir Geç Bronz Çağı - Demir Çağı arkeolojik kültürü olan Kuban kültürü, Kafkaslar'da bir özgün medeniyet olarak burada ortaya çıktı. Bu kültür, ismini aldığı Osetya'nın Koban köyünde bir sel sonucu kayan toprak altından çıkan savaş baltaları, hayvan figürlü heykelciklerle tanındı. Kuban uygarlığı, erken dönemlerden başlayarak İskitler ile ilişkiye girmeye başladı.

İskitler

İskitler ile akraba olduğu düşünülen ve Doğu İrani bir halk olan Alanların 10. ve 12. yüzyılda yaşadıkları bölgeler ile, Kuzey Osetya ve Güney Osetya'nın günümüzdeki konumlarının karşılaştırması.

Yunan kaynaklarının "Skithoi", Perslerin ise "Saka" ismini verdiği Avrasyalı bu göçebeler, MÖ 8. yüzyılda tarih sahnesine çıkmalarıyla, Kafkasya ile her zaman ilgili oldular. İran ve Anadolu üzerine yaptıkları seferlerde, bu bölgeyi bir geçiş noktası ve üs olarak kullandılar. Kafkasya'da bulunmuş birçok kurgan, İskitler'in yerli Kafkas kavimleriyle ilişkilerinin derinliğini ve uzun süren İskit etkisini ortaya koyar. İskitler yerli Kobanlılar'la da son derece yakın ilişkideydiler ve Osetya'nın her iki kısmı, İskit yerleşimlerine kucak açtı.

Alanlar

Osetya'nın bugünkü etnik ve dilsel yapısını belirleyen en önemli unsur Alanlar oldu. Alanlar da, İskitler gibi, göçebe bir kavimdi ve İskit dillerinin, doğuda konuşulan Hotan Sakacası gibi formları ile birlikte devamını oluşturan bir dil konuşuyorlardı. Milat sıralarında, daha doğudaki yurtlarından ayrılıp Karadeniz civarına yerleştiler. Hun istilası sırasında bir kısmı Batı Avrupa'ya göçtü. Kafkasya'da kalanlar 8.-13. yüzyıllarda güçlü bir feodal krallık kurdular. Fakat bu devlet, Cengiz Han orduları tarafından yıkıldı. Alan nüfusu kıyıma uğradı. Daha sonra gelen Timur istilaları da, Alanların toparlanmasına fırsat vermedi. Osetya'nın dağlık bölgelerine çekilen Alanların, modern Oset halkını meydana getirdikleri düşünülmektedir.