M1 Garand
| M1 Garand | |
|---|---|
 İsveç Ordu Müzesi'nde yer alan M1 Garand tüfeği | |
| Çeşidi | Tüfek |
| Uyruğu |  Amerika Birleşik Devletleri
|
| Hizmet geçmişi | |
| Kullanıldığı savaşlar | II. Dünya Savaşı Kore Savaşı Arap-İsrail savaşları Birinci Çinhindi Savaşı Süveyş Krizi Vietnam Savaşı |
| Üretim tarihi | |
| Tasarımcı | John C. Garand |
| Tasarlandığı tarih | 1932 |
| Üretildiği tarih | 1936-günümüze |
| Üretim adedi | 5,400,000 |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 4.31–6.0kg |
| Uzunluk | 1.107 mm |
| Namlu uzunluğu | 609.6 mm |
| Mühimmat | 30-06 Springfield 7.62x51mm NATO |
| Kalibre | 7.62 mm |
| Etkili menzil | 500 m |
M1 Garand, bir II. Dünya Savaşı yarı otomatik bir Amerikan piyade tüfeğidir. 30 kalibrelik mermi kullanan bu tüfekler 1936'da resmi olarak Birleşik Devletler ordusunun standart servis tüfeği olan sürgülü Springfield M1903 tüfeklerinin yerini almıştır.[1] (M1903'ler keskin nişancı tüfekleri olarak rol üstlenmişlerdir) M1 de 1958'de M14'lerle değiştirilmiştir. M1'lerin geliştirilmiş versiyonu olan M14'ler hala Amerikan ordusu tarafından kullanılmaktadır. 1963'e hala kadar çok sayıda olan M1 kullanımı, 1966 itibarıyla gitgide azaldı.[2]
M1 asıl olarak II. Dünya Savaşı ve Kore Savaşı dönemlerinde kullanıldı, biraz da Vietnam Savaşı'nda rol aldı.[2] Çoğu M1 tüfeği Amerikan askerlerine hizmet etmiştir, bir kısmı da diğer ülkelere verilmiştir.
Tasarım özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerikan yapımı olup barut gazının geri tepmesi icra yayını ileri itmesi ile yarı otomatik olarak çalışan şarjör ile dolan hava ile soğuyan piyadenin atışta ve dürtüşte kullandığı yakın savaş silahıdır. Üst tarafından takılan 8 mermilik bir şarjorü vardır. Şarjör bittiği zaman boş kutu kendini otomatik olarak atar. Tüfek, tek tek mermi sürülmesine de olanak tanımaktadır.
Sökülüp takılması ve bakımı çok kolaydır. 3 parçadan oluşur; "Dipçik ve Kundak Grubu", "Namlu ve Mekanizma Grubu" ve de "Tetik Grubu" dur. Tüfeğin dipçiğinin arkasında metal bir kapakla kapatılmış bir bölmesi vardır. Bu bölmede tüfeğin bakımı için gerekli olan yağı ve fırçası bulunmaktadır. Suya girip çıksa dahi çalışabilir. Tüfeğin ağırlık merkezi iyi ayarlanmıştır. Bu nedenle hedef almada güçlük çekilmez. Atışlarda geriye tepme uygun düzeydedir. Özellikle gelişmiş bir arpacık mekanizması vardır. Bu mekanizma x-y düzleminde ayarlanmaktadır (hem dikey hem yatay bir yatak bulunur). Bu mekanizma keskin nişancılığa izin verebilmektedir. Yükseklik ve rüzgâr tamburesi nişan almada etkin denetimi sağlamaktadır. 25, 50, 100, 200 metre gibi ayarları bulunmakta olup orijinalleri .30'luk mermi kullanmasına rağmen Amerikan Donanması ve bazı ülkelerdeki varyantları 7.62x51mm çapında NATO mermisi kullanmaktadır.
Kullanım alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]
M1'ler II. Dünya Savaşı'nda Amerikalılara savaşı kazandıran en önemli silah olarak görülmüştür. Almanların elindeki sürgülü Kar 98k tüfeklerinin her atışından sonra boş kovanın sürgüsünü çekerek çıkartılması gerekiyordu; ama Amerikan askerleri ardı ardına sekiz tane mermi gönderebiliyordu. Almanlar bu durum yüzünden yarı-otomatik tüfek çalışmalarına girişmişlerdir; ancak bunlar M1 Garand kadar uzun süre kullanılmamıştır.
M1'ler, Kore Savaşı ile birlikte Vietnam Savaşı'na kadar Amerikan ordusu tarafından kullanılmıştır. Günümüzde ise genelde siviller ve keskin nişancılar tarafından kullanılmaktadır.
Türk Silahlı Kuvvetleri'de M1 tüfeklerini 1980'lere kadar kullanmıştır. 1970 yılına kadar 300 binden fazla M1 satın alınmış, bir kısmı ise hibe edilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri'nden sonraki en büyük kullanıcısı Türk Silahlı Kuvvetleri'ydi. M1 hâlen askerî okullarda ve de tören birliklerinde merasim tüfeği olarak kullanılmaktadır. Örneğin günümüzde TSK'da da genelde hava kuvvetlerinin acemi asker eğitiminde olmak üzere eğitim amaçlı tüfek olarak kullanılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Seijas, Bob. "History of the M1 Garand Rifle". Garand Collectors Association. 15 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "The M14 Rifle: John Garand's Final Legacy". americanrifleman.org (İngilizce). 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.