İçeriğe atla

Lusitanik

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Lusitanik / Yahudi Portekizcesi
Judeu-Português
Ana dili olanlarHollanda, İngiltere, Kuzey Amerika
Konuşan sayısı< 2000  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Varsayılan
  • Lusitanik / Yahudi Portekizcesi
Yazı sistemiİbrani, Latin
Dil kodları
ISO 639-3

Lusitanik (veya Yahudi Portekizcesi) Portekiz Yahudilerinin konuştuğu nesli tehlike altında olan bir dildir.

Yahudi Portekizcesi 16. yüzyıla kadar Portekiz'deki Yahudiler'in ve diğer topraklardaki Portekiz asıllı Yahudiler'in anadiliydi. Metinlerinde bazen İbrani alfabesi bazen de Latin alfabesi kullanılır.

İspanyol Yahudileri ile karşılıklı evlilikler sonucu Ladino diline Portekizceden kelimeler girdi. İspanyol Yahudileri'nin aksine Portekiz Yahudileri ülkelerinden kovulmayıp din değiştirmeye zorlandılar. 1497'de Kral 1. Manuel'in fermanıyla topluca vaftiz edildiler. Bu yüzden Yahudiler Hristiyan görünüp gizlice Yahudilikler'ine devam ettiler ve bunlara morrano dendi. 1536'da Portekiz'de Engizisyonlar başlayınca Fransa, Hollanda (özellikle Amsterdam), Kuzey Almanya (özellikle Hamburg), İngiltere'ye ve Amerika'ya göç ettiler.

Portekiz'de 19.yy'a kadar hayatta kalmayı başarmış bu dilin Papiamento ve Saramaccan dilleri üzerinde etkisi oldu.

İbranice'den etkileşim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lusitanik İbranice Türkçe
cados kodeş kutsal
esnoga (Yunanca) sinagog
jessiba yeşiva dini okul
massó matzah hamursuz ekmek
misvá mitzvah sevap/dini görev
ros roş baş
rassim raşim başlar
rossaná roş haşanah Yahudilikte yeni yıl (Roşaşana)
sabá Şabat Cumartesi
sedacá tzedakah sadaka
queilá kehila cemaat
quidus kidduş Kiduş
tebá tevah sinagoglarda duaların okunduğu platform
Yahudi dilleri

Ladino'dan etkileşim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lusitanik Portekizce Ladino Türkçe
ay ay var
Dio Deus (arch. Deo) Dio Tanrı
manim mãos manos eller

Eski Portkizce'den kalan

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lusitanik Modern Portekizce Türkçe
algua alguma herhangi
angora agora şimdi
apartar separar ayır (ıl)mak
aynda ainda henüz
dous dois iki

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]