İçeriğe atla

Klitik

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Klitik ya da biçimce, sesbilimsel zayıflığı nedeniyle diğer birimlere biçimbilimsel olarak bağımlılık gösteren yapılardır.[1] Bağımlı olduğu birimden sonra gelen klitiklere enklitik/sonbiçimce, önce gelen klitiklere proklitik/önbiçimce, birimin kökünün içine giren klitiklere endoklitik/içbiçimce adı verilir.

Birçok klitik, dillerin tarihsel süreçleri içerisinde eylemlerden dönüşerek mevcut durumlarını almıştır. Bu dönüşüm süreci içerisinde eylemler anlamsal yüklerini kaybederek önce hafif eylemlere, hafif eylemler klitiklere, klitikler de eklere dönüşür. Eylemcil yapıdan klitiğe dönüşmüş birimlere örnek olarak Türkçedeki -DIr koşacı verilebilir. Eski Türkçe döneminde turur biçiminde görülen birim Standart Türkçede klitik biçimini almış, bağımlı olduğu sözcüğün sesbilimsel süreçlerine tabi olarak benzeşme ve ünlü uyumundan etkilenir duruma gelmiştir.

  1. ^ İmer, K.; Kocaman, A.; Özsoy, A. S. (2019). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. s. 55. ISBN 978-605-4787-08-1.