Jimmy Wang Yu
James Wang Yu (28 Mart 1943 – 5 Nisan 2022)[1] Hong Kong-Tayvanlı bir dövüş sanatçısı, aktör, film yönetmeni, yapımcı ve senaristti. Başlangıçta Shaw Brothers Studio yapım şirketinin sözleşmeli bir oyuncuydu, The One-Armed Swordsman (1967) ve devam filmlerindeki başrolüyle ünlendi ve dövüş sanatları ve wuxia sinemasının ilk büyük yıldızlarından biriydi. 1970'lerde şöhretinin zirvesindeyken, dünyanın en yüksek ücretli dövüş sanatları oyuncusuydu. The New York Times ɡazetesine göre Wang, "Bruce Lee ortaya çıkana kadar Asya dövüş sanatları sinemasının en büyük yıldızıydı."[2]
Wang Yu, ekran dışında değişken kişiliği ve organize suçla olan bağlarıyla tanınıyordu. Bambu Birliği üçlüsünün şüpheli bir üyesiydi ve 1981'de Four Seas Çetesi'nin birkaç üyesinin öldürülmesiyle suçlandı, ancak delil yetersizliğinden beraat etti.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1943'te Şanghay'da Wang Zheng Quan ismiyle doğan Wang'ın ailesi, o daha çocukken Hong Kong'a taşındı. Küçük yaşlardan itibaren karate, tai chi, Wudang quan ve taijijian eğitimi aldı. Bir süre Ulusal Devrimci Ordu'da görev yaptı ve aynı zamanda rekabetçi bir yüzücü ve araba yarışı tutkunuydu.
Film kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Wang, 1963'te Shaw Brothers Studio'ya dublör olarak katıldı ve ilk oyunculuk rolünü 1965 yapımı Temple of the Red Lotus]] filminde oynadı. 1968'de, Chang Cheh'in yönettiği wuxia (dövüş sanatları) filmi Golden Swallow'da Cheng Pei-pei ile birlikte rol aldı.[3] Bunun ardından Wang, One Armed Boxer (1971), Master of the Flying Guillotine[1] (1976) ve Return of the Chinese Boxer (1977) dahil olmak üzere birçok başka wuxia filminde rol aldı.
Tek Kollu Kılıç Ustası, Wang'ın oyunculuk kariyerini başlatan filmken, Çinli Boksör ise Hong Kong sinemasında ününü perçinleyen filmdi. İkinci filmi, silahsız dövüş türünü, özellikle de kung fu'yu başlatan ilk Hong Kong dövüş sanatları filmi olarak kabul edildi. Ayrıca, Güneydoğu Asya'daki birçok Çin dövüş sanatları derneğinin saflarını dolduran bir fenomeni tetikledi. Çinli gençler, Wang'ı taklit etme çabalarıyla kum torbalarını yumruklamaya ve Shaolin Kung Fu'nun tarihini okumaya başladılar.
The Chinese Boxer ile patlayan şöhretin ardından Wang'ın peşini bırakmayan tartışmalar oldu. Shaw Brothers Studio ile olan sözleşmesini feshetti ve hemen bir dava ile karşı karşıya kaldı. Stüdyonun lehine sonuçlanan yasal mücadele, Wang'ın Hong Kong'da film çekmesinin yasaklanmasına yol açtı. Wang daha sonra daha iyi kariyer beklentileri için Tayvan'a yöneldi ve Golden Harvest ve diğer bağımsız film topluluklarıyla bağlantı kurdu. Sonraki çalışmalarının çoğu Tayvan'da çekildi.
Çinli Boksör'ün başarısıyla Wang, Güneydoğu Asya'da kısa bir süre rakipsiz kaldı ve en güçlü yumruk ve bacaklara sahip Çinli aktör olarak tanındı. Ancak 1970'lerde Wang'ın yıldızı, Ti Lung, David Chiang ve özellikle The Big Boss (1971) filmindeki rolüyle dövüş sanatları film türünde devrim yaratan Bruce Lee gibi birçoğu üstün dövüş sanatları eğitimi almış yeni aktörlerin katılımıyla gölgelenmeye başladı.
1975'te Wang, Avustralya aksiyon filmi The Man from Hong Kong filminde rol aldı.[4] 1976'da Wang, Lo Wei'nin [[Killer Meteors filminde Jackie Chan ile birlikte rol aldı. 1970'lerin sonlarında Wang, Chan'ın Lo Wei ile iddiaya göre Triad'ları içeren bir anlaşmazlığı çözmek için yardımını istediğinde ona yardım etti. Jackie Chan sonunda Wang'ın Fantasy Mission Force (1982) ve Island of Fire (1990) filmlerindeki rolleriyle bu iyiliği geri ödedi.
1986'da Sammo Hung, Wang'ı Millionaire's Express'te Wong Kei-ying (Çin halk kahramanı Wong Fei Hung'un babası) rolüyle kadroya dahil etti. İlerleyen yıllarda Wang, düşük profilli bir görüntü sergiledi ve 2002'de Chang Cheh'in cenazesinden sonra nadiren halk içinde ɡöründü.
Organize suç
[değiştir | kaynağı değiştir]Wang, genellikle Tayvan merkezli bir üçlü olan Bamboo Union üyeleriyle ilişkilendirildi, ancak örɡüt içinde statüsü hiçbir zaman doğrulanmadı.[5][6]
Xinghua Pavilion olayı
[değiştir | kaynağı değiştir]23 Nisan 1976'da Wang, Hong Kong film patronu Charles Heung ve Bamboo Union üyeleri de dahil olmak üzere birkaç arkadaşını Taipei'deki Xinghua Pavilion restoranına davet etti. Rakip olan Four Seas'ın birkaç üyesi de oradaydı. Wang'ın iki grup arasında bir kavgayı kışkırttığı ve bunun Four Seas üyeleri Qiu Wenxiang ve Gao Wenzhang'ın ölümüyle sonuçlandığı iddia edildi.
Olay medyada büyük ilgi gördü ve Wang tutuklanmaktan kaçınmak için Hong Kong'a kaçtı. Sonunda tutuklandı ve beş ay hapis cezasına çarptırıldı, ancak temyizde bu ceza para cezasına indirildi.[7]
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1969'da Wang, kendisinden dokuz yaş büyük olan aktris Jeanette Lin Chui ile evlendi. Wang, bundan önce film yönetmeni Chun Kim'in karısıyla bir ilişki yaşadı. Chun Kim, boşanma gerçekleşmeden önce kendini astı. 1950'lerde ve 1960'larda Hong Kong sinemasında önemli bir yere sahip olan Jeanette Lin, evlendikten hemen sonra sektörden ayrıldı. Evlilik, hem Wang hem de Lin için çalkantılı oldu. Wang'ın aile içi şiddet iddiaları arasında, evlilik 1975'te dağıldı. Wang ve Lin'in üç kızı oldu; en büyük kızları Linda Wong, 1990'larda popüler bir Cantopop şarkıcısı oldu. Lin, 1977'de Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti ve 1995'te astım krizinden öldü.
Wang daha sonra 1978'de hostes Wang Kaizhen ile yeniden evlendi. Bu evlilik de fırtınalı bir ilişki oldu ve Wang Kaizhen boşanma davası açtı. Muhtemelen hayal kırıklığından dolayı Wang Kaizhen genç bir iş adamı olan Zhang Zhao (張昭) ile bir ilişkiye başladı. Bunu duyan Wang, muhabirler ve polis eşliğinde çifti konakladıkları yerde bastı ve karısını kamuoyuna ifşa etti. Çifte kamuoyu önünde aşağılanmalar yaşatıldıktan sonra Wang 1997'de ikinci karısından boşandı.
Wang'ın zaman zaman toplumsal kavgalara karışması da manşetlere konu oluyordu.
Sağlık sorunları ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Wang, 2011 yılında vücudunun sol tarafındaki gücünün çoğunu kaybetmesine neden olan bir felç geçirdi. Ancak, fizik tedavide yoğun bir şekilde çalıştı, hatta doktorun önerdiği hızı bile aştı. Bildirildiğine göre, kolunu günde 200 yerine 1000 kez kaldırıyor ve önerilen mesafenin üç katını yürüyordu. Çabalarının bir sonucu olarak yürüme ve konuşma yeteneğinin çoğunu geri kazandı ve sol kolunu kaldırabiliyordu, ancak artık tam gücünü kullanamıyordu.
Wang iyileştikten sonra mümkün olduğunca normal bir hayat yaşamaya çalıştı ve hatta film çalışmalarına geri döndü. Bir röportajda fizik tedavi seansına tek kolunu kullanarak gittiğini bile itiraf etti, ancak kızının bunu öğrendiğinde buna son verdiğini ve kendisi için bir şoför tuttuğunu açıkladı.
Wang, 5 Nisan 2022'de Taipei'nin Beitou Bölgesi Cheng Hsin Hastanesi'nde 79 yaşında öldü.[8][9]
Filmografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aktör
[değiştir | kaynağı değiştir]- Temple of the Red Lotus (1965) - Kuei Wu
- The Twin Swords (1965) - Kuei Wu
- Tiger Boy (1966) - 'Tiger Boy' Lei Hu
- The Magnificent Trio (1966) - Fang Lu
- Kuai lo qing chun (1966)
- Asia-Pol (1966) - Yang Ming-Hsuan
- Auntie Lan (1967) - He You-Wen
- Trail of the Broken Blade (1967) - Li Yueh
- The Sword and the Lute (1967) - Kuei Wu
- The One-Armed Swordsman (1967) - Fang Kang / Tek kollu kılıç ustası
- The Assassin (1967) - Nieh Cheng
- Golden Swallow (1968) -Gümüş Kaya Hsiao Peng
- The Sword of Swords (1968) - Ling Tseng-hsiao
- Qing guan (1968)
- Return of the One-Armed Swordsman (1969) - Fang Gang / Tek kollu kılıç ustası
- My Son (1970) - Yang Kuo-Liang
- The Chinese Boxer (1970) - Lei Ming
- Zatoichi and the One-Armed Swordsman (1971) - Wang Kong / Tek kollu kılıç ustası
- The Desperate Chase (1971)
- Xia yi shuang xiong (1971)
- The Magnificent Chivalry (1971)
- Jian (1971) - Hsia Ho Wei
- Zhui ming qiang (1971) - Lung Ti / Beyaz Ejderha
- The Invincible Sword (1971) - Ling Yu Fong
- Wei zhen si fang (1971) - Tiger Wong
- The Professional Killer (1971)
- Morale and Evil (1971) - Demir avuç Bai Si-Feng
- Shogun Saints (1972)
- Furious Slaughter (1972) - Ma Yung Shen
- Kuang feng sha (1972) - Ti Si-Guan
- Ma Su Zhen bao xiong chou (1972)
- The Adventure (1972) - Guan Dong-Shan
- Chow Ken (1972) - Shi Ling Shu
- One-Armed Boxer (1972) - Yu Tien Lung
- Yi shen shi dan (1972) - Cesur (parts 1, 2, 3)
- The Invincible (1972) - Li Mu-Bai
- The Last Duel (1971) - Yi Chun
- Ten Fingers of Steel (1972)
- Royal Fist (1972)
- Boxers of Loyalty and Righteousness (1972) - Li Yu / Yeh Tian-Hsin
- A Man Called Tiger (1973) - Chin Fu
- Knight Errant (1973) - Lin Hao-Shan
- Ai de tian di (1973) - Profesör
- Seaman No. 7 (1973) - Wang Hai-Lung
- Black Friday (1973) - Chen Ah Kwang
- Beach of the War Gods (1973) - Hsia Feng
- The Two Cavaliers (1973)
- King of Boxers (1973) - Hong Ching Pau / Kırmızı Fener
- Kung Fu Mama (1973) - Ma Yung-Chen
- The Tattooed Dragon (1973) - Dövmeli ejderha
- Flying Fists of Death (1973)
- Si da tian wang (1974) - Hsiao Pao
- My Father, My Husband, My Son (1974)
- The Iron Man (1974) - Chin
- The Hero (1974) - Kang
- Four Real Friends (1974)
- Rage of the Masters (1975)
- The Man from Hong Kong (1975) - Müfettiş Fang Sing Leng
- A Cookbook of Birth Control (1975)
- The New Spartans (1975) - Dövüş sanatları film yıldızı Wang Fu
- Great Hunter (1975)
- Master of the Flying Guillotine (1976) - Liu Ti Lung, Tek kollu boksör
- Tiger & Crane Fists (1976) - Ching Sing Chen
- Killer Meteors (1976) - Mei Xing He
- A Queen's Ransom (1976) - Jimmy
- One-Armed Swordsman Against Nine Killers (1976) - Liu Ching Wu / Liu Yi Su / Tek kollu kılıç ustası
- One-Arm Chivalry Fights Against One-Arm Chivalry (1976) - Fong Ping / Tek kollu kılıç ustası
- Point of the Finger of Death (1977) - Ziqiang Ji (AKA Ziqiang Chi)
- Return of the Chinese Boxer (1977) - Sau Pai-lung
- The Criminal (1977)
- Brotherly Love (1977)
- Revenge of Kung Fu Mao (1977) - Belediye Başkanı
- Deadly Silver Spear (1977) - Lung Fei Yung / Gümüş Mızrak
- Blood of the Dragon (1978)
- Big Leap Forward (1978)
- Ma Su Chen (1979)
- Prisoners of Mao (1979)
- The Battle of Ku-ning-tou (1979)
- Fantasy Mission Force (1983) - Don Wen
- Shanghai (1984) - Black Hat
- Chuang jiang (1985)
- Millionaire's Express (1986) - Usta Wong Kei Ying
- Thundering Ninja (1987) - David Wong
- Island of Fire (1990) - Kui / Lucas
- Once Upon a Time in China (1991)
- The Beheaded 1000 (1991) - Cellat Ren De Tie
- Shogun & Little Kitchen (1992) - Lam Chung Yuen
- Requital (1992) - Wai's hired assassin
- Kyokutô kuroshakai (1993) - Hong - Yan-Sheng
- Kung Pow! Enter the Fist (2002) - (arşiv görüntüleri) (adı geçmiyor)
- Dragon (2011) - Usta (Jiaozhu)
- Let's Go! (2011)
- The Guillotines (2012) - Gong-E
- Soul (2013) - Wang (son film rolü)
Yapımcı
[değiştir | kaynağı değiştir]- Boxers of Loyalty and Righteousness (1973)
- One-Armed Swordsman Against Nine Killers (1976)
- Return of the Chinese Boxer (1977)
- Island of Fire (1990)
- The Beheaded 1000 (1991)
- Stand Behind the Yellow Line (1997)
- Eighteen Springs (1997)
Yönetmen
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Chinese Boxer (1970)
- The Brave and the Evil (1971)
- One-Armed Boxer (1971)
- Beach of the War Gods (1973)
- Four Real Friends (1974)
- The Man from Hong Kong (1975) (Australian Brian Trenchard-Smith was principal director with Wang Yu doing some 2nd unit work)
- Tiger & Crane Fists (1976)
- Master of the Flying Guillotine (1976)
- Return of the Chinese Boxer (1977)
Aksiyon yönetmeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Senarist
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Chinese Boxer (1970)
- One-Armed Boxer (1971)
- Beach of the War Gods (1973)
- Master of the Flying Guillotine (1976)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Jimmy Wang Yu". The New York Times. 2015. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sandomir, Richard (21 Nisan 2022). "Jimmy Wang Yu, Seminal Figure in Kung Fu Films, Dies at 79". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ Dan Pavlides (2015). "Golden Swallow". The New York Times. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Mark Deming (2015). "The Man From Hong Kong". The New York Times. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Films, Follow mePhil MillsSupreme dark overlord of Far East. "Taiwanese actor Jimmy Wang Yu dies at the age of 80". Far East Films (İngilizce). 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ "王羽自爆刺許案難善了_時報周刊_雜誌頻道_新浪網-北美". 7 Ağustos 2019. Archived from the original on 7 Ağustos 2019. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ "國家圖書館數位影音服務系統". 13 Şubat 2018. Archived from the original on 13 Şubat 2018. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ ""独臂刀王"王羽今晨病逝享寿80岁". 聯合早報. 5 Nisan 2022. 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- ^ Chang, Ya-chin; Wang, Hsin-yu; Yeh, Kuan-yin; Shih, Hsiu-chuan (5 Nisan 2022). "Veteran Taiwanese martial arts actor Jimmy Wang dies at 79". Central News Agency. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.