I. Ahmose
| I.Ahmose | |
|---|---|
 | |
| Mısır Firavunu | |
| Hüküm süresi | MÖ 1549-1524 |
| Önce gelen | Kamose (Yukarı Mısır), Khamudi (Aşağı Mısır) |
| Sonra gelen | I. Amenhotep |
| Ölüm | M.Ö. 1525 |
| Defin | Mumya Deyrü'l Bahri'de bulundu muhtemelen ilk önce Abidos'a gömülmüştü. |
| Eş(ler)i | Ahmose-Nefertari, Ahmose-Sitkamose, Ahmose-Henuttamehu |
| Hanedan | 18.Hanedan |
| Babası | Seqenenre Tao |
| Annesi | I. Ahhotep |
| Dini | Antik Mısır dini |
I. Ahmose, Mısır'ın altın çağı olarak kabul edilen Yeni krallık döneminin ilk hanedanı olan 18.Hanedanın kurucusudur.[1] Hiksoslara karşı savaşırken öldürülen firavun Seqenenre Tao'nun oğlu ve on yedinci hanedanlığın son firavunu Kamose'nin erkek kardeşiydi. Babasının 7 yaşında ölümü ve kardeşinin 3 sene süren hükümdarlığından sonra 10 yaşında tahta geçti.[2]
Ahmose, yaklaşık olarak bir asırdır Aşağı Mısırda süren Hiksos işgalini bitirmesi, Kenan ve Nubya'da Mısır gücünü eski haline getirmesi, ülke yönetimini düzenlemesi, taş ocaklarını, ticaret yollarını yeniden canlandırması, çeşitli inşaat projeleri ile Antik Mısır tarihinde önem kazanmıştır.[2]
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahmose'nin soyu 17.hanedana dayanmaktadır. Babası ve Annesi kardeştir. Kendisi de kız kardeşi Ahmose-Nefertari ile evlenmiş ve onu baş hanımı yapmıştır. Oğlu Ahmose-ankh onun ilk varisiydi fakat saltanatının 17. veya 22.yılında öldü.[3] Bu yüzden bir diğer oğlu I. Amenhotep kendisinden sonra tahta geçmiştir. I. Thutmose'nin eşi Mutnofret'in de Ahmose'nin bir kızı olduğu sanılmaktadır.
Saltanat Süresi ve Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çeşitli kaynaklardan M.Ö. 1570-1546, 1560-1537, 1551-1527 ve 1539 saltanat yılları olarak aktarıldı.[4][5][6] Manetho, Ahmose için 25 yıl 4 aylık bir saltanat süresi vermiştir.[4] Bu, Tur bölgesinde bulunan bir taş ocağındaki "22.yıl" yazıtıyla ve Ahmose'nin mumyası üzerinde yapılan tıbbi çalışmalar ile desteklenmiştir.[4][7]
Seferleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Teb'in yerel kralları ile Hiksos kralı Apepi arasındaki çatışma, Ahmose'nin babası Seqenenre Tao'nun hükümdarlığı sırasında başlamıştı ve Ahmose döneminde sonlanacaktı. Ahmose'nin babası mumyasından da anlaşılacağı gibi büyük ihtimalle Hiksoslara karşı savaşırken öldürüldü. Abisinin kısa süren saltanatından sonra 10 yaşındaki Ahmose tahta geçti.[8] Yaşının küçük olması sebebiyle reşit olana kadar annesi I. Ahhotep naiplik yaptı.[9]
Hiksosların Kovulması
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahmose, Hiksoslar tarafından yönetilen Aşağı Mısır'ın fethine, Hiksos kralı Khamudi'nin saltanatının 11. yılında başladı, ancak olayların sıralaması tam olarak belirlenemedi.[10] Hiksos başkenti Avaris kuşatmasından önceki fetih olaylarını analiz etmek son derece zordur. Bilinen hemen hemen her şey, Rhind Papirüsünün arkasındaki askeri yorumlardan gelir, kısa günlük yazılarından oluşur.[11] Rhind Papirüsü, Ahmose'nin Delta'ya saldırırken kullandığı askeri stratejinin bir kısmını yazmıştır. Temmuz ayında Heliopolis'e girerek, Ekim ayında Mısır'dan Kenan'a giden Horus Yolu üzerindeki ana sınır tahkimatı olan Tjaru'yu almak için doğu deltasından aşağı indi. Tjaru'yu alırken Kenan ile Avaris arasındaki tüm trafiği kesti. Bu, Hiksos başkentini Kenan'dan gelen yardım veya malzemelerden izole ederek Avaris'i abluka altına almayı planladığını gösteriyor.[12]
Seferin ikinci kısmının kayıtları, sefere katılan bir asker olan Ebana'nın oğlu Ahmose'nin mezar duvarlarında bulundu. Bu kayıtlar, Ahmose'nin Hiksos'un başkenti Avaris'e üç saldırı düzenlediğini, ancak aynı zamanda Mısır'ın güneyindeki küçük bir isyanı bastırmak zorunda kaldığını gösteriyor. Bundan sonra dördüncü saldırıda şehri fethetti.[13] Ahmose, Hiksoslara karşı zaferini, üç yıllık bir kuşatmanın ardından Gazze yakınlarında kaleleri Sharuhen'i fethederek tamamladı.[14]
Diğer Seferler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hiksosları yendikten sonra, Ahmose Suriye ve Nubya üzerine sefer yapmaya başladı. MÖ 16.yüzyılın sonlarında Ahmose ve onun haleflerinin Kenan'ı fethetmek yerine şehirlerini yok ederek Hiksosların gücünü kırmayı amaçladıkları anlaşılabilir. Oradaki pek çok yer tamamen yerle bir edildi ve bu dönemde yeniden inşa edilmedi.[15] Ahmose'nin Nubya seferleri daha iyi belgelenmiştir. İlk Nubya seferinden kısa bir süre sonra, Aata adlı bir Nubyalı, Ahmose'ye isyan etti, ancak yenildi. Bu girişimin ardından Tetian adlı bir Mısırlı, Nubya'da birçok isyancı topladı, ancak o da yenildi. Ahmose, Buhen'de kurulan yeni bir idari merkez tarafından kontrol edilen Nubya üzerindeki Mısır yönetimini yeniden kurdu.[16]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Egyptian Pharaohs : Predynastic : Dynasty 0 : Crocodile". www.phouka.com. 14 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ a b Histoire de l'Egypte ancienne (Fransızca). Librairie Arthéme Fayard. s. 192.
- ^ ""Thutmose III's Accession and the Beginning of the New Kingdom"".
- ^ a b c Histoire de l'Egypte ancienne (Fransızca). Librairie Arthéme Fayard. s. 193.
- ^ Schwachstellen der Chronologie-Diskussion (Yunanca). ss. 47-49.
- ^ "Ahmose I | Accomplishments & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ Ancient Records of Egypt (İngilizce). II. University of Chicago Press. 1906. s. 12.
- ^ Kamose. Wiley Online Library.
- ^ Histoire de l'Egypte ancienne (Fransızca). Librairie Arthéme Fayard. s. 194.
- ^ Shaw, Ian (2003). The Oxford history of ancient Egypt. Internet Archive. Oxford ; New York : Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280458-7.
- ^ Donald B. Redford (1992). Egypt, Canaan, and Israel in ancient times. Internet Archive. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-03606-9.
- ^ "Al-Ahram Weekly | Heritage | King of the wild frontier". web.archive.org. 31 Temmuz 2010. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ Ancient Records of Egypt. University of Chicago Press. 1906. s. cilt II s. 7-8.
- ^ History and Chronology of the 18th Dynasty of Egypt: Seven Studies. University of Toronto Press.
- ^ The Egyptian Empire in Palestine. s. 7.
- ^ Histoire de l'Egypte ancienne (Fransızca). Librairie Arthéme Fayard. s. 190.
