Hekimoğlu Ali Paşa Camii
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Türkiye  İstanbul Fatih |
| Koordinatlar | 41°00′22″K 28°56′06″D / 41.00611°K 28.93500°D |
| İnanç | İslam |
| Açılış | 1735 |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Çuhadar Ömer Ağa Hacı Mustafa Ağa |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | Osmanlı |
| İnşaat başlangıcı | 1734 |
| Tamamlanma | 1735 |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | 1 |
Hekimoğlu Ali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Cerrahpaşa mahallesinde Kızılelma caddesi ile Hekimoğlu Ali Paşa caddesi kavşağında Osmanlı dönemi, 18. yüzyıla özgü bir camidir. Külliyesi ile birlikte klasik Türk mimarisinin son eseri olarak kabul edilir. 1734-1735 yılları arasında inşa edilmiştir. Üç kere sadrazamlık yapmış olan Hekimoğlu Ali Paşa adına yapılmıştır. Mimarları Çuhadar Ömer Ağa ile Hacı Mustafa Ağa'dır.
Mimari özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cami, tekke, türbe, şadırvan, kütüphane, sebil ve çeşme'den oluşan bir külliyedir. Cami, baldanken merkezi mekan geleneğine uygun yapılmıştır. Yüksek bir subasman üzerindeki caminin 3 avlu kapısı, 3 cami kapısı olup yapı kesme küfeki taşından yapılmıştır. Giriş kapısı taş kemerlidir ve sülüs kitabede Cihangirli Mustafa Efendi'nin hattıyla İshak Efendi'nin şiiri yer alır. Bu cümle kapısı üzerindeki fevkani yapı kütüphanedir. Kütüphanenin eserleri Süleymaniye Kütüphanesi'ne aktarılmıştır. Doğu kapısı kırma çatılı bir sundurmayla kaplıdır ve cami kapılarına yedi sekiz merdivenle çıkılır. Avlu taş döşemelidir ve çimenli bahçeleri çam ve çınar ağaçlarıyla kaplıdır. Şadırvan, mermer hazneli sekiz sütunla taşınan ahşap çatılıdır ve üzeri kiremit döşelidir. Şadırvanın hemen arkasında ise Ali Paşa'nın Türbesi vardır. Tromplu iki kubbe ile örtülü bir dikdörtgen olarak tasarlanmış olan türbe kubbelerinin sağdakinin altında Hekimoğlu Ali Paşa, eşi Muhsine Hatun ve aile fertleri, soldakinin altında ise Şeyh Abdal Yakub ve Şeyh İbrahim ile tekkenin diğer ileri gelenlerinin sandukaları bulunur.[1] Avlu cephesi ahşap sundurmalı olan türbenin kapı alınlığında talik yazılı kitabesi vardır. Avluda su terazisi ve bir kuyu bulunmaktadır.
Sebil cümle kapısı, şadırvan, türbe hizasında yer alıp iki caddenin köşesinde kubbeli bir yapıdır. Dilimli, beş cepheli, kubbeli, beş pencereli sebilin madeni şebekelerini bir kitabe kuşatır.
Cami ana kubbesi 6 fil ayağına yaslanır, onikigen kesitli sivri kemerleri vardır. Pandantif ve mukarnaslı geçişle 6 yarım kubbe ile harimi yanlara doğru genişler. Beşer sıralı pencereler 100'den fazladır. İnce ve tek şerefeli minaresi sağda, son cemaat yerine bitişiktir. Minare kürsüsünde Halifezade İsmail'in güneş saati görülür.
Caminin kuzey giriş kapısından harime girildiğinde, harim mihrap dışında üç yönden mahfille çevrilidir ve galeri maksurelere sağ ve soldan döner merdivenlerden çıkılır. Mahfil, mermer korkulukludur (Çobanoğlu, 1998:169).
Mukarnaslı ve rokoko-klasik sanatlı mihrap sarkıtlı yaşmaklı, iki sütunçeli, iki kabartma dolgulu ve kahverengi tonlarında bezemelidir. Üstünde iki yanda Kadiri eşrefi tacı ortada bir gül bulunur. Mihrap alanı harimden 30 cm yüksekte kare bir alandır. Sol duvarında ahşap yeşil renkli hünkar mahfili asılı gibi durur. Sol duvarda bir Kabe tasviri resmi, sağ duvarda ise 16 parçadan oluşan, yaklaşık bir metrekare çapında yine Kabe kompozisyonlu bir çini pano vardır. Kabe tasvirli çini panolardan İstanbul'da sınırlı sayıda camide bulunur. Mihrabı sağdan sola kuşatan Kütahya çinisi üzerinde celi sülüs hatla Ayetel Kürsi yazılıdır.
Mermer minber, mukarnaslı tepelikte ajurlu taçla biter. Ahşap kürsü soldaki sütuna bitişiktir. Duvarlar, mahfile kadar hatlı mavi çiniyle kaplıdır.
Son cemaat yeri 6 sütunludur ve pencereleri arasında mihrap nişi ile barok bağdadi balkonlar vardır. Cami içinde kuzeyde iki çeşme vardır. Ayrıca avluda pencereli duvarlara gömülü 4 çeşme daha vardır ancak çeşmeler kurutulmuş, sebil yanındaki büyük çeşmenin iki yanındaki küçük çeşmeler kırılmıştır. Külliyenin diğer bir özelliği ise bazı kitabelerinin Sadrazam Koca Ragıp Paşa ve Şeyhülislam İshak Efendi gibi devrin ünlü devlet adamları tarafından yazılmış olmasıdır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ahmet Vefa Çobanoğlu, "Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi", TDV İslam Ansiklopedisi c.17, İstanbul 1998.
- Doğan Kuban, İstanbul Yazıları, YEM yayın, İstanbul 1998.
- ^ İlter, Ayfer: Hekimoğlu Ali Paşa Camii Külliyesi. 14 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. degisti.com. Erişim Tarihi: 02.11.2016
| Otorite kontrolü |
|
|---|
