Götterdämmerung

Götterdämmerung
Tanrıların Şafağı
Özgün isim	Götterdämmerung
Özgün dil	Almanca
Müzik	Richard Wagner
Libretto	Richard Wagner
Gala	17 Ağustos 1876
İlk gösterim yeri	Beyrauth Festspiele Salonu; (Sonraki adıyla Richard Wagner Tiyatro Salonu)
Oyuncular	; Siegfried (Tenor); Gunther (Bariton); Alberich (Bariton); Hagen (Bas); Brünnhilde (Soprano); Gutrune (Soprano); Waltraute (Mezzosoprano); Birinci norn (Alto); İkinci norn (Mezzosoprano); Üçüncü norn (Soprano); Woglinde (Soprano); Wellgunde (Mezzosoprano); Flußhilde (Alto); Kadınlar ve erkekler (Koro);

Götterdämmerung (Almanca: Tanrıların Şafağı), Richard Wagner'in Nibelungen Yüzüğü (Der Ring des Nibelungen) adlı opera dörtlemesinin sonuncusudur. İlk gösterimi 17 Ağustos 1876 tarihinde, sonradan "Richard Wagner Tiyatro Salonu" olarak adlandırılan Bayreuth Festivali Salonu'nda (Festspielhaus Bayreuth), dörtlemenin ilk tam gösteriminin bir parçası olarak gerçekleştirilmiştir. Bu son kısım Nibelungen Destanı'nındaki Siegfried'in ölümüyle Ragnarok olayının birleştirilmesi sonucu oluşturulmuştur.

Hazırlanma ve ilk sahnelenme

Roller

Roller	Ses tipi	Prömiyerde roller 17 Ağustos 1876 (Orkestra şefi: Hans Richter)
Siegfried	tenor	Georg Unger
Brünnhilde	soprano	Amalie Materna
Gunther	bariton	Eugen Gura
Gutrune	soprano	Mathilde Weckerlin
Hagen	bas	Gustav Siehr
Alberich	bariton	Karl Hill
Waltraute	mezzo-soprano	Luise Jaide
Birinci Norn	kontralto	Johanna Jachmann-Wagner
İkinci Norn	mezzo-soprano	Josephine Schefsky
Ûçüncü Norn	soprano	Friederike Grün
Woglinde	soprano	Lilli Lehmann
Wellgunde	soprano	Marie Lehmann
Flosshilde	mezzo-soprano	Minna Lammert
Köylüler, kadınlar

Konu özeti

Mekan:Mitik çağlarda Almanya

Prolog

Norn'larin kader ipini burmalari
Ressam: Arthur Rackham

I. Perde

1. Sahne

Mekan: Gibichun Sarayı salonu

Gibichunlar Kralı Gunther'in sarayındaki büyük salon görünür. Gunther bir tahta oturmuş, yanında Gutrüne karşısında da Hagen yer almışlardır. Hagen ne Günther be de Gutrüne'nin evlenmemiş olmalarından söz açarak Gibichunlar sülalesinin sona ermemesi için bu işi bir an önce yapmalarını, Gunther'in Brunnhilde, Gutrüne'nin ise Siegfried'le hayatlarını birleştirebileceklerini açıklar. Walkure kayalıklarında ateşi aşan, yüzüğü elde eden böyle bir kahraman Gutrüne için ideal bir eş olacaktır. Sonra şeytani planını anlatır; ona sihirli bir içki verilerek geçmişi unutturulursa Brunnhilde ile ilişkisini kesip Gutrüne'yi sevebilir. Uzaktan Siegfried'in borusu yankılanır. Delikanlı yanında Brunnhilde'nin uçan atıyla birlikte kendisini getiren kayıktan çıkar. Kaderinin belli olacağı salona girer. Kahraman herkesi selamlar, sonra kendisinin bir toprak ya da kabileye sahip olmadığını, bir kılıç, sihirli bir miğferi ve yüzükten başka bir mali olmadığını bildirir. Gutrüne bir boynuz içinde geçmişini unutturacak içkiyi sunar. Siegfried bu ikramı memnuniyetle kabul eder, artık bambaşka bir insandır. Gunther'le kan kardeşi olur. Gutrüne'yi eşi olarak kabul eder. Brunnhilde'yi Gunther'e getireceğine dair Kralın mızrağı üzerine yemin eder. Sonra yanına onu da alarak kayığına binip uzaklaşır. Hagen bütün bu olanlardan pek memnun kalmıştır, oturup beklemeye başlar. Kendi kendine söylenir. (O Hier sitz ich zur Wacht! "Gunther’e bir nişanlı, bana da yüzüğü getirecek" ).

2. Sahne

Mekan: Valküreler Kayası

Brunnhilde kayalar üzerinde oturmuş yüzüğü öperek Siegfried'i düşünmektedir. Kız kardeşi Waltraute gelerek artık sonunu bekleyen babaları Wotan'dan bahseder ve ondan yüzüğü Rhein kızlarına iade etmesini ister. (Seit er von dir geschieden). Brunnhilde yalnız aşkını tanımaktadır, teklifi reddeder. Waltraute uzaklaşırken uzaktan Siegfried'in borusu duyulur. Sonra alevler arasında bir yabancı belirir. Bu sihirli miğferi sayesinde Gunther'in kişiliğine ve kılığına giren Siegfried'dir. Brunnhilde ile aralarında bir mücadele olur, yabancı yüzüğü almış, kızı mağaraya sokmuştur. Kılıcını çeker ve silahının Gunther'in nişanlısını koruyacağını bildirir.

Sahne 2

Mekan: Gibichung Sarayı

Şafak sökmektedir ve yarı uykulu Hagen Siegfried ve Gunther'in dönüşlerini beklemektedir. Babası Alberich yanındadır. Alberich ona kısık bir sesle uyuyup uyumadığını sorar ve intikam saatinin geldiğinden, kudret ve kuvveti sonunda ele geçireceğinden de bahis açar. (Schlaefst du Hagen, mein Sohn?) Sonra Albrich sahneden uzaklaşır. .

Güneş doğmaya başlamıştır, Siegfried çok kıvançlı bir tavırla gelir ve olanları Hagen'e anlatır. Sonra düğün hazırlıklarının yapılmasını söyleyerek Gutrüne'nin bulunduğu büyük salona girer. Arkadan gelen bir başka kayıktan Gunther ve Brunnhilde çıkarlar. Gunther'in gözlerinde şeytani bir anlam sezilmekte, Brunnhilde sapsarı yüzüyle çok kırgın durmaktadır. Siegfried yanında Gutrune ile birlikte büyük salona girer. Brunnhilde bu durum karşısında dehşete düşer çünkü kahraman onu tanımamıştır. Brunnhilde bir feryatla Siegfried'e kendisini tanıyıp tanıyamadığını sorar. Siegfried'in eline bakar, onun parmağındaki yüzüğü görür. Oysa yüzüğü kendi elinden Gunther almıştır. O zaman tanrıları yardıma çağırır, hepsine Gunther'e ve Gutrune'ye lanet eder. Siegfried hareketsiz ve duygusuz hiçbir şey anlamadan durmaktadır. O yüzüğü bir kızın parmağından değil, bir dev ejderhadan almıştır. Hagen mızrağını uzatarak Brunnhilde ile evlenmeyeceğine dair yemin etmesini ister. Siegfried bu isteği yerine getirir (Hele Wehr). Brunnhilde onu bütün inanç ve duygularına ihanet eden bir alçak olarak suçlamaya başlar. Ama Siegfried bunlara aldırmadan Gutrüne'nin kolunda büyük salondan çıkar.

Brunnhilde, Gunther ve Hagen ile yalnız kalır. Hagen ir an önce yüzüğü almak istemektedir. Böylece Brunnhilde, Gunther ve Hagen bir intikam planı yapmaya başlarlar. Brunnhilde, Siegfried'in öldürülmez gibi göründüğünü ama düşmanlarına çevirmediği sırtına inecek bir mızrakla öleceğini söyler. Gunther ve Hagen ertesi gün bunu denemeye ve kahramanı öldürmeye karar veriler. Onun ölümünün nedenini saklayıp bir bir vahşi domuz tarafından öldürüldüğü ilan edeceklerdir. Perde düğün töreni sesleri yankılanırken iner.

Sahne 3

1. Sahne

Mekan: Vahşi bir orman

Orkestradan av borusu sesleri duyulmaktadır. Rhein kızları güneş ışığı ile parıldayan sularda oynamaktadırlar. Siegfried'in borusu yankılanır. Kahraman yaklaşarak Rhein kızlarıyla konuşmaya koyulur. Kızlar ondan yüzüğü isterler. Kahraman bu isteği kabul etmez. Konuşmanın sonuna doğru kızlar ona o gün güneş batmadan önce öldürüleceğini bildirirler. Siegfried dalgın bir tavırla durur, başlarında Hagen ile birlikte avcılar yaklaşmaktadırlar. Hagen ona kuşların dilinden nasıl anladığını sorar. Kendilerine geçmişini anlatmasını isterler. Siegfried, cüce Mime'den, kılıçtan, ejderhadan, kuşlardan bahse koyulur (Mime hiess ein mürricher Zwerg)

Sözleri bitince Hagen ona uçmakta olan iki kargayı göstererek onların da dilinden anlayıp anlamadığını sorar. Siegfried kuşlara bakarken mızrağını delikanlının sırtına saplar. Yaralı kahraman son bir defa gözlerini açar, her şeyi tümüyle hatırlamıştır. "Brünnhilde, kutsal sevgili…" kelimeleriyle gerçek aşkını dile getirir.

Bütün avcılar dehşet içindedir. Güneş batmak üzeredir. Siegfried'in ölüsünü bir kalkanın üzerine koyarak omuzlarına alırlar ve orkestradan yükselen (Cenaze Marşı)na uyarak yola koyulurlar.

2. Sahne

Mekan:Gibichung Sarayi

Gunther'in sarayındaki büyük salon parlak ay ışığı ile aydınlanmıştır. Gutrune heyecanla gelen Hagen'e Siegfried'i sorar. Hagen susar, zaten bu sırada cenaze alayı hole girmiştir. Katilin Hagen olduğunu sezen Gunther onun gerçek amacını da bilmektedir. Bütün düşüncesi yüzüğü ele geçirmektir. Hagen de Gunther'in kendisini öldüreceğini anlamıştır. Daha çevik davranarak bir kılıç darbesiyle onu yere serer.

Bu sırada Brünnhilde görünür. Faciayı duymuş, görmüştür. Sevgilisinin elinden yüzüğü alır, kendi parmağına takar, büyü veda aryasına başlar, ölüm artık onun için tek kurtuluş olacaktır. (Wie sone lauter strahlt mir sein Licht). Bir muhafızın elindeki meşaleyi kaparak Rhein kıyısına fırlatır. Kahramanın ölüsünü kül edecek alevler yükselirken vedasını bitirerek ateşe kendisini bırakır. Holü yavaş yavaş alevler sarmaya başlar.

Rhein nehrinin yükselerek her yanı kapladığı görünür. Suyun yüzüne üç Rhein kızı çıkar, ellerinde sonunda ele geçirdikleri yüzük parlamaktadır. Hagen altını kapmak için atılır, suların arasında kaybolup gider. Gökyüzü kızıl bir renkle bezenmiştir. Uzakta Walhalla alevler içinde yanmaktadır. Dünyanın sonu gelmiş, Tanrılar Şafağı başlamıştır. Walhalla motifi son bir kez bütün orkestra da gürler, Tanrıların Şafağı motifi kaybolurken perde yavaş yavaş iner.

Müziksel özellikleri

Brunnhilde'nin kendini alevler icine atisi
Ressam: Arthur Rackham

Seçilmiş ses ve video kayıtları

Ana madde: Götterdämmerung Diskografisi

Kaynakça

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Götterdämmerung ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Götterdämmerung 11 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (International Music Score Library Project) (İngilizce) erişim: 21.01.2012.
"Operaturkiye" websitesi "Götterdämmerung" synopsisi^{[ölü/kırık bağlantı]}