Dakelce

Dakelce
Dakelce
Dakelhghuni [crx], Dakelhghunek [caf]
Ana dili olanlar	Kanada (Britanya Kolombiyası)
Dil ailesi	Denesey Na-Dene Eyak-Atabask Atabask Kuzey Dakelce;
Dil kodları
ISO 639-2	ath
ISO 639-3	[[ISO639-3:crx (Dakelce); caf (Güney Dakelcesi)\|crx (Dakelce); caf (Güney Dakelcesi)]]

Dakelce (kendilerince Dakelhghuni, Dakelhghunek; İngilizce Dakelh, Carrier, Carrier proper), Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. Kimileri iki ayrı dil (Dakelce ve Güney dakelcesi) olarak sınıflandırır. En yakın akrabası Nadoten-Vetsuvetencedir. Nadoten-Vetsuvetenler ve Sekanilerle birlikte Carrier Sekani Tribal Council adı altında idari birlik oluştururlar.

Diyalekt ve kabileler

Asıl Dakel dilleri ya da dili [kendilerince Dakelh, Yinka Déné, Yinka Whut’en; İngilizce Dakelh dialects or languages, Carrier proper]^[1]

Dakelce [kendilerince Dakelhghuni; İngilizce Dakelh, Carrier, Central Carrier, Nak’albun/Dzinghubun dialect, Stuart/Trembleur dialect, Stuart-Trembleur Lake dialect]. Tl’azt’en Band, Nak’aẕdli Band ve Yekooche Band kabilelerince konuşulur.
Güney Dakelcesi [kendilerince Dakelhghunek; İngilizce Southern Carrier]
- Neçako Dakelcesi [İngilizce Nechakoh dialect, Fraser/Nechako dialect]
  - Lheidli şivesi [İngilizce Lheidli dialect]. Lheidli T’enneh kabilesince konuşulur.
  - S̠aik’uẕ şivesi [İngilizce Saikuz or Stoney Creek dialect]. S̠aik’uẕ First Nation (ya da eski adıyla Stoney Creek Band) kabilesince konuşulur.
  - Nadleh şivesi [İngilizce Nadleh dialect]. Nadleh Whut’en Band kabilesince konuşulur.
  - Stelakoh şivesi [İngilizce Stelakoh dialect]. Stelakoh Band kabilesince konuşulur.
  - Tesetl’adak şivesi [İngilizce Tesetl’adak or Cheslatta dialect]. Cheslatta Band kabilesince konuşulur.
- Blackwater Dakelcesi [İngilizce Blackwater dialect]
  - Lhtakoh şivesi [İngilizce Lhtakoh dialect]. Red Bluff Band kabilesince konuşulur.
  - Ndazko şivesi [İngilizce Ndazko or Nazko dialect]. Nazkoh Band kabilesince konuşulur.
  - Lhoosk’us şivesi [İngilizce Lhoosk’us or Kluskus dialect]. Kluskus Band kabilesince konuşulur.
  - Lhk’acho şivesi [İngilizce Lhk’acho or Ulkatcho dialect]. Ulkatcho Band kabilesince konuşulur.

Yazı

Dakel hece yazısı^[2]

Dakel heceyazısı tablosu
Ünsüzler	Ünlüler						Sonda
Ünsüzler	a	ʌ	e	i	o	u	Sonda
b	ᗭ	ᗪ	ᗫ	ᗬ	ᗩ	ᗨ	ᗮ
t	ᗡ	ᗞ	ᗟ	ᗠ	ᗝ	ᗜ	ᐪ
d	ᑕ	ᑐ	ᑓ	ᑔ	ᑎ	ᑌ
tʼ	ᗧ	ᗤ	ᗥ	ᗦ	ᗣ	ᗢ
k	ᗺ	ᗷ	ᗸ	ᗹ	ᗶ	ᗵ	ᐠ
g	ᗴ	ᗱ	ᗲ	ᗳ	ᗰ	ᗯ	ᐟ
kʼ	ᘀ	ᗽ	ᗾ	ᗿ	ᗼ	ᗻ	ᘁ
tʃ	ᙠ	ᙝ	ᙞ	ᙟ	ᙜ	ᙛ
dʒ	ᘛ	ᘗ	ᘘ	ᘙ	ᘖ	ᘔ
tʃ'	ᘡ	ᘞ	ᘟ	ᘠ	ᘝ	ᘜ
ts	ᙦ	ᙣ	ᙤ	ᙥ	ᙢ	ᙡ
dz	ᙍ	ᙊ	ᙋ	ᙌ	ᙉ	ᙈ
tsʼ	ᙬ	ᙩ	ᙪ	ᙫ	ᙨ	ᙧ
n	ᘇ	ᘄ	ᘅ	ᘆ	ᘃ	ᘂ	ᐣ
m	ᘍ	ᘊ	ᘋ	ᘌ	ᘉ	ᘈ	ᒼ
ŋ							ᓑ
l	ᘧ	ᘤ	ᘥ	ᘦ	ᘣ	ᘢ	ᑊ
ɬ	ᘳ	ᘰ	ᘱ	ᘲ	ᘯ	ᘮ	ᒡ
tɬ	ᘹ	ᘶ	ᘷ	ᘸ	ᘵ	ᘴ
dl	ᘭ	ᘪ	ᘫ	ᘬ	ᘩ	ᘨ
tɬ'	ᘿ	ᘼ	ᘽ	ᘾ	ᘻ	ᘺ
s	ᙓ	ᙐ	ᙑ	ᙒ	ᙏ	ᙎ	ᔆ
s̪							
z	ᙅ	ᙂ	ᙃ	ᙄ	ᙁ	ᙀ	ᙆ
z̪							ᙇ
ʃ	ᙙ	ᙖ	ᙗ	ᙘ	ᙕ	ᙔ	ᙚ
x	ᗉ	ᗆ	ᗇ	ᗈ	ᗅ	ᗄ	ᐥ
ɣ	ᗏ	ᗌ	ᗍ	ᗎ	ᗋ	ᗊ	ᐦ
h	ᐸ	ᐳ	ᐶ	ᐷ	ᐱ	ᐯ	ᑋ
w	ᗕ	ᗒ	ᗓ	ᗔ	ᗑ	ᗐ
xʷ	ᗛ	ᗘ	ᗙ	ᗚ	ᗗ	ᗖ
j	ᘓ	ᘐ	ᘑ	ᘒ	ᘏ	ᘎ
YOK	ᐊ	ᐅ	ᐈ	ᐉ	ᐃ	ᐁ
ʔ							ᐧ

Örnekler

Dakelh Dakel (kişi)
Dakelhne Dakel halkı
dune adam
ts'oodun (Dakelce) s̠kui (Güney Dakelcesi) çocuk
sus kara ayı
shas̠ boz ayı
dut'ai kuş
khez yumurta
d̠ẕulh dağ
kw'us̠ bulut
chan yağmur
too su
s̠um yıldız
kwun ateş
lhiz (Dakelce) lhez (Güney Dakelcesi) kül
yok (Dakelce; Güney Dakelcesi/Neçako) koo (Güney Dakelcesi/Blackwater) ev
'ilho (Dakelce) lhuk'ui (Güney Dakelcesi) bir
kwulai' (Dakelce) skwunlai (Güney Dakelcesi) beş

Dipnotlar

^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.

Dış bağlantılar

http://www.ydli.org/linginfo.htm 8 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Yinka Déné Language Institute

[1] "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.

[1]

[2]