İçeriğe atla

Bergen, Norveç

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bergen
Şehir
Bergen
Bergen bayrağı
Bayrak
Bergen arması
Arma
Norway üzerinde Bergen
Bergen
Bergen
ÜlkeNorveç Norveç
BölgeBatı Norveç
İdare
 • Belediye BaşkanıMarte Mjøs Persen (AP)
Yüzölçümü
 • Toplam464.71 km²
Nüfus
 (2019)
 • Toplam283.929
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu(+47) 5556

Bergen, tarihsel ismiyle Bjørgvin, Norveç'in güneybatı kıyısında Hordaland eyaletine bağlı ve Norveç'in en büyük ikinci şehridir. 2019 sayımlarına göre nüfusu 283.929 kişidir. Bergen, Norveç'in en büyük ikinci şehri olan Bergen Bergenshalvøyen yarımadasında 465 kilometrekarelik bir alanı kaplar. Dağlarla çevrili olan şehir bu yüzden "yedi dağ şehri" olarak bilinir. Şehir dışı banliyölerin çoğu adalardadır. Bergen, Vestland ilçesinin idari merkezidir. Şehir Arna, Bergenhus, Fana, Fyllingsdalen, Laksevåg, Ytrebygda, Årstad ve Åsane olmak üzere sekiz ilçeden oluşur.

Bergen'de ticaret 1020'lerin başlarında başlamış olabilir. Geleneğe göre, şehir 1070 yılında kral Olav Kyrre tarafından kurulmuş ve "dağlar arasındaki yeşil çayır" anlamına gelen Bjørgvin adı verilmiştir. 13. yüzyılda Norveç'in başkenti olarak hizmet verdi ve 13. yüzyılın sonundan itibaren Hansa Birliği'nin bir büro şehri oldu. Bergen, 1789 yılına kadar Kuzey Norveç ile yurt dışı arasındaki ticarette münhasır haklara sahipti ve 1830'lara kadar Norveç'in en büyük şehriydi. Bryggen iskelelerinden geriye kalanlar bir Dünya Mirası Sit Alanıdır. Şehir, yıllar boyunca sayısız yangına maruz kaldı. Bergen Meteoroloji Okulu 1917'de Jeofizik Enstitüsü'nde geliştirildi, Norveç Ekonomi Okulu 1936'da ve Bergen Üniversitesi 1946'da kuruldu. 1831'den 1972'ye kadar Bergen kendi eyaletiydi. 1972'de belediye, çevredeki dört belediyeyle birleşerek Hordaland eyaletinin bir parçası oldu.

Şehir su ürünleri yetiştiriciliği, nakliye, açık deniz petrol endüstrisi ve deniz altı teknolojisi için uluslararası bir merkez ve yüksek öğrenim, medya, turizm ve finans için ulusal bir merkezdir. Bergen Limanı, Norveç'in hem yük hem de yolcu açısından en yoğun olanıdır ve yılda 300 yolcu gemisi ile Bergen'e yaklaşık yarım milyon yolcu getirmektedir. Şehrin ana futbol takımı SK Brann'dır ve şehrin benzersiz bir geleneği Buekorps'tur. Yerliler, Bergensk olarak bilinen farklı bir lehçe konuşurlar. Şehir, Bergen Havalimanı, Flesland ve Bergen Hafif Raylı Sistemine sahiptir ve Bergen Hattı'nın son noktasıdır. Dört büyük köprü, Bergen'i banliyö belediyelerine bağlar.

Bergen çok yağışlı olmasına rağmen ılıman bir kış iklimine sahiptir. Aralık ayından Mart ayına kadar Bergen, her iki şehir de yaklaşık 60 ° Kuzey'de olmasına rağmen, nadir durumlarda Oslo'dan 20 °C'ye kadar daha sıcak olabilir. Gulf Stream, enlem dikkate alınarak denizi nispeten sıcak tutar ve dağlar şehri kuzey, kuzeydoğu ve doğudan gelen soğuk rüzgarlardan korur.

Kasabaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehrin 19. yüzyılda görüntüsü

Bergen şehri geleneksel olarak 1070 yılında III. Harald'ın oğlu kral Olav Kyrre tarafından İngiltere'deki Stamford Köprüsü Savaşı'nın sona ermesinden dört yıl sonra kurulduğu kabul edilir.[1] Buna karşılık, modern araştırmalar, 1020'lerde veya 1030'larda şehri kapsayan bir ticaret anlaşmasının varlığı yüzünden daha önce kurulmuş olduğunu keşfettiler.[2]

Bergen, ilkel bir merkezi idarenin kurulduğu ilk şehir olarak, 13. yüzyılın başlarında yavaş yavaş Norveç'in başkenti işlevini üstlendi. Şehrin katedrali, 1150'lerde Norveç'teki ilk kraliyet taç giyme töreninin yeriydi ve 13. yüzyıl boyunca kraliyet taç giyme törenlerine ev sahipliği yapmaya devam etti. Bergenhus kalesi 1240'lardan kalmadır ve Bergen'deki limanın girişini korur.

14. yüzyılın ortalarında, 13. yüzyıldan beri önemli sayılarda mevcut olan Kuzey Alman tüccarlar, Bergen'deki Bryggen'de Hansa Birliği'nin dört Kontore'sinden birini kurdular. Bergen'den ticareti yapılan başlıca ihracat, 1100 civarında başlayan kuzey Norveç kıyılarından[3] kurutulmuş morina balığı idi. Şehre, Kral Håkon Håkonsson (1217-1263) tarafından Norveç'in kuzeyinden ticaret için tekel verildi.[4] Kurutulmuş tuzsuz balık, şehrin Kuzey Avrupa'nın en büyük ticaret merkezlerinden biri olmasının ana nedeniydi.[5] 14. yüzyılın sonlarına doğru, Bergen kendisini Norveç ticaretinin merkezi haline getirdi.[6] Hansa tüccarları, her yaz Bergen'e yelken açan kuzeyli balıkçılarla ticaret yapmak için özel haklardan yararlanarak, Orta Aşağı Almanca'nın kullanıldığı, kasabanın kendi ayrı mahallelerinde yaşıyorlardı. Bugün, Bergen'in eski rıhtımı Bryggen, UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ndedir.[7]

UNESCO tarafından Hanseatik Birliği'nden kalan Bryggen, tarihi binaları, Dünya Mirası olarak ilan etti.

1349'da Kara Ölüm, Bergen'e bir İngiliz gemisiyle geldi.[8] Kara veba daha sonra 1618, 1629 ve 1637'de tekrar görüldü. 15. yüzyılda, şehir Vitalienbrüder[9] tarafından birkaç kez saldırıya uğradı. 1665'te şehrin limanı, bir İngiliz deniz filosunun, şehrin garnizonu tarafından desteklenen Hollandalı bir tüccar ve hazine filosuna saldırdığı Vågen Savaşı'nın yapıldığı yerdi. Kaza sonucu çıkan yangınlar bazen kontrolden çıktı ve 1702'de biri kasaba tamamen kül oldu.

15. ve 16. yüzyıllar boyunca Bergen, İskandinavya'nın en büyük şehirlerinden biri olarak kaldı ve 1830'lara[10] kadar Norveç'in en büyük şehriydi. 1600'lerden itibaren şehrin ticaretindeki Hansa egemenliği sona erdi. Bergen, 1789 yılına kadar kuzey Norveç ile ticaretteki tekelini korudu. Bergen borsası, Bergen børs, 1813'te kuruldu.

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bergen aşırı sağanak yağışıyla da bilinir, yıllık ortalama 2250 mm yağış Bergen şehrine düşer. Öyle ki bir dönem Bergen caddelerine şemsiye satış makineleri konulmuş, ancak bu uygulama daha sonra kaldırılmıştır. Bergen Gulf Stream nedeniyle Norveç'in en sıcak şehirlerinden biridir.

Bergen, her mevsim bol yağış alan okyanus iklimine (Köppen: Cfb) sahiptir. Şehir kışın aralıklı kar yağışı alsa da kar genellikle hızla erir. Ortalama yağışın şehirde yüksek olmasının sebebi ise Bergen'in nemli Kuzey Atlantik havasının orografik yükselmeye neden olan dağlarla çevrili olmasıdır. Şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık 26 Temmuz 2019'da 33,4 °C ve en düşük sıcaklık Ocak 1987'de -16,3 °C olarak ölçülmüştür.


 Bergen (1981–2010) iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 16,9 13,5 19,8 22,5 31,2 30,3 33,4 31,0 27,1 23,8 17,9 13,9 33,4
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 4,3 4,5 6,5 10,4 14,7 17,3 19,1 18,6 15,4 11,4 7,3 4,8 11,2
Ortalama sıcaklık (°C) 2,2 2,2 3,8 7 10,9 13,6 15,6 15,4 12,4 8,8 5,1 2,7 8,3
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 0,1 −0,2 1,1 3,6 7 9,9 12,2 12,1 9,4 6,2 2,8 0,6 5,4
En düşük sıcaklık (°C) −16,3 −13,4 −12 −5,5 −0,1 0,8 2,5 2,5 0,0 −5,5 −10 −13 −16,3
Ortalama yağış (mm) 252,7 197,8 200,3 133,7 104,5 119,4 151,1 198,4 254,9 270,8 261,4 267,8 2.412,8
Kaynak: Norveç Meteoroloji Enstitüsü[11]


Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bergen'de 64 ilkokul, 18 ortaokul ve 20 üst ortaokul bulunmaktadır. Bergen Katedral Okulu, Bergen'deki en eski okuldur ve 1153 yılında Papa IV. Adrian tarafından kurulmuştur.

Bergen Meteoroloji Okulu 1917'de Norveç Ekonomi Okulu 1936'da ve Bergen Üniversitesi 1946'da kuruldu.

Bergen Üniversitesi'nin ülkenin üçüncü en büyük eğitim kurumu olup 16.000 öğrencisi ve 3.000 personeli vardır. Bergen'deki araştırma, üniversite 1946'ya kadar kurulmamış olmasına rağmen, 1825'teki Bergen Müzesi'ndeki faaliyete kadar uzanmaktadır. Üniversite, akademik alanlarda geniş bir kurs ve araştırma yelpazesine ve iklim araştırmaları, petrol araştırmaları ve Orta Çağ'da üç ulusal mükemmeliyet merkezine sahiptir. çalışmalar. Ana kampüs şehir merkezinde yer almaktadır. Üniversite, tıbbi araştırmalar kapsamında Haukeland Üniversite Hastanesi ile işbirliği yapmaktadır. Chr. Michelsen Enstitüsü, 1930'da kurulmuş, insan hakları ve kalkınma konularına odaklanan bağımsız bir araştırma kuruluşudur.

Ana kampüsü Kronstad'da bulunan Batı Norveç Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin 16.000 öğrencisi ve 1800 personeli vardır. Öğretim, sağlık hizmetleri ve mühendislik gibi profesyonel eğitime odaklanır. Kolej, 1994 yılında birleştirme yoluyla oluşturuldu; kampüsler şehrin her tarafına yayılmıştır ancak Kronstad'da aynı yerde olacaktır. Norveç Ekonomi Okulu, Sandviken'in dışında yer alır ve üç Ekonomi Nobel Ödülü sahibi ürettiği için, Norveç'in önde gelen işletme okuludur. Okulun 3.000'den fazla öğrencisi ve yaklaşık 400 personeli vardır. Diğer yüksek öğretim kurumları arasında, 300 öğrencinin bulunduğu şehir merkezinde bulunan Bergen Mimarlık Okulu, Bergen Ulusal Sanat Akademisi ve Laksevåg'da bulunan Norveç Denizcilik Akademisi bulunmaktadır. Norveç Deniz Araştırmaları Enstitüsü, 1900'den beri Bergen'de bulunmaktadır. Ekosistemler ve su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili araştırma ve tavsiyeler sağlamaktadır. 700 kişilik bir kadrosu vardır.

Ticaret ve endüstri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bergen şehrindeki önemli ticari ve endüstriyel faaliyetler şunlardır:

  • Büyük bir yağ endüstrisi
  • Banka hizmetleri
  • Televizyon endüstrisi
  • Derin deniz operasyonları
  • Balıkçılık
  • Büyük bir liman
  • Üniversite (yaklaşık 17.000 öğrenci)
  • Bergen University College (6.000 öğrenci)
  • Oteller
  • Kuzey Avrupa'daki en büyük seyahat gemisi limanı
  • Turizm
Bergen'in şehir merkezi ve çevresinin panoramik manazarası, arkasında Askøy Adası görünmektedir
  • Yağmurlu bir günde Bergen
    Yağmurlu bir günde Bergen
  • Bergen Üniversitesi erkek korosu
    Bergen Üniversitesi erkek korosu
  • Borsa binası
    Borsa binası
  • Bergen tren istasyonu
    Bergen tren istasyonu
  • Finükülerden Bergen manzarası
    Finükülerden Bergen manzarası
  • Bergen'de tören
    Bergen'de tören

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Elisabeth Farstad (2007). "Om kommunen" (Norveççe). Bergen kommune. 5 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2007. 
  2. ^ "Bergens historie må skrives om" (Norveççe). NRK. 7 Haziran 2004. 4 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021. 
  3. ^ Marguerite Ragnow (2007). "Cod". 23 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2007. 
  4. ^ Tom R. Hjertholm (16 Aralık 2013). "- Tørrfisken vender hjem". Bergensavisen. 
  5. ^ Alf Ragnar Nielssen (1 Ocak 1950). "Indigenous and Early Fisheries in North-Norway" (PDF). The Sea in European History. 27 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 
  6. ^ Anette Skogseth Clausen. "7. oktober 1754 – fra et hanseatisk kontor til et norsk kontor med hanseater" (Norveççe). Arkivverket. 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2007. 
  7. ^ UNESCO (2007). "World Heritage List". 28 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2007. 
  8. ^ Carl Hecker, Justus Friedrich (1833). The Black Death in the Fourteenth Century. 20 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021. 
  9. ^ Downing Kendrick, Thomas (2004). A History of the Vikings. s. 142. ISBN 978-0-486-43396-7. 
  10. ^ "Innvandring 1600–2000, Arkivenes dag 2002" (Norveççe). Arkivverket. 6 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2007. 
  11. ^ http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/listenormale-1981-2010-1-p159.php
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bergen,_Norveç&oldid=33444290" sayfasından alınmıştır