İçeriğe atla

Bandırma

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde Balıkesir'in ilçesi hakkındadır. Osmanlı gemisi için Bandırma Vapuru sayfasına bakınız.
Bandırma
İlçe
Cumhuriyet Meydanı'ndan Bandırma Körfezi görünümü
Cumhuriyet Meydanı'ndan Bandırma Körfezi görünümü
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlBalıkesir
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İdare
 • KaymakamEngin Aksakal[1]
 • Belediye başkanıDursun Mirza [2] (CHP)[3]
Yüzölçümü
 • Toplam690 km²
Rakım20 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam154.359
 • Yoğunluk224/km²
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu10200
İl alan kodu0266
İl plaka kodu10

Bandırma, Marmara Denizi'nin güneyinde, Bandırma Körfezi'nin en iç kısmında merkezlenen Balıkesir iline bağlı bir ilçedir. Altıeylül ve Karesi'nin ardından, nüfus bakımından Balıkesir'in üçüncü büyük ilçesidir.

Son yıllarda hızla gelişen Bandırma, aynı zamanda Türkiye'nin en büyük limanlarından birine de sahip olan bir ilçedir. Bandırma Limanı'na her gün düzenli olarak İstanbul'dan feribot seferleri yapılmaktadır. Ekonomik olarak oldukça güçlü olan Bandırma, Türkiye için önemli bir sanayi ve tavukçuluk ilçesidir. Kültür sanat etkinliklerine ev sahipliği yapan şehir her sene büyük yoğunluk ile turist çekmektedir. 2023 yılı sonu itibarıyla resmî nüfusu 166.836 olarak açıklanmıştır.[6]

Etimoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bandırma kelimesi zaman içerisinde telaffuz ve anlam değiştirerek günümüzdeki halini almıştır. MÖ 8. yüzyılda Antik Yunanlar tarafından Kizikos şehrinin etkisinde kurulmuş ve Panormos (Yunanca: Πάνορμος) ismiyle anılmaya başlanmıştır Anlamı "güvenli liman" olan bu kelime zaman içerisinde Panderma, Banderma ve son olarak Bandırma'ya evrilmiştir.[7]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bizans ve öncesi dönem

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihte Kizikos, Panderma, Panormos gibi adlar anılan Bandırma çok eski bir yerleşim merkezidir. Kuruluşu hakkında kesin bilgi olmayan Bandırma'nın Kizikos'ta yapılan kazılarda bulunan bir lahitten İÖ. VIII.-X. yüzyıllar arasında kurulduğu düşünülmektedir.

Bölge ile ilgili ilk arkeolojik araştırma 1952 yılında Kurt Bittel tarafından yapıldığı ve kazılar sonucunda elde edilen arkeolojik veriler ve antik metinlerin verdiği coğrafi bilgiler ışığında Cilalı Taş Devri ve Bakır Taş Çağı, Geç Neolitik Çağ'ın bir devamıdır. 1954 yılında bilimsel çalışmalar ve kazılar Prof. Dr. Ekrem Akurgal tarafından başlamıştır. 1960 yılına kadar devam eden kazı, 1988 yılında Prof. Dr. Tomris Bakır tarafından yeniden başlatılmıştır. Her iki kazı çalışmasında ortak arkeolojik veriler bölgenin tarihini MÖ. 6 bin yılının ortalarına uzandığı Neolitik ve 5 bin yılının sonlarına gelen Kalkolitik yerleşmelerin olduğu tespit edilmiştir.

2009 yılında Kizikos ve Daskyleion antik kentler üzerinde araştırma yapan belgesel yönetmeni Tekin Gün bölgedeki antik kalıntılar Daskyleion'da Troya gibi erken dönem yerleşimlerinin olduğu Misya kentidir. Antik kent ve çevresinde yapılan araştırmalar, arkeolojik kazılarda çıkan ateşte pişirilmiş topraktan veya kilden yapılan kaplar ilk yerleşimin MÖ. 7 bin- MÖ. 5 bin yıllarında iskan edildiği sanılmaktadır.[8]

Bandırma ilk başta Misya bölgesi sınırları içerisindeydi. MÖ 334'te Büyük İskender, Perslerin elinde bulunan bölgeyi kendi devletinin sınırları içine kattı. İskender'in ölümünden sonra bölge Romalıların eline geçti. Roma İmparatorluğu'nun 330 yılında ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kalan Bandırma, 1076'da Kutalmış tarafından ele geçirildi; ancak bölge 1106'da tekrar Doğu Roma İmparatorluğu'na geçti.[9]

Osmanlı Dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Belediye Binası ve Liman, 1920'ler

1830'da Bandırma, Erdek kazasına Kapıdağ bucağına bağlanmış, Tanzimat'tan sonra ayrı bir ilçe olmuştur. 1874'te büyük bir yangın geçiren Bandırma, 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı'ndan sonra Kırımlı ve Rumen göçmenlerin gelmesi ile kalabalıklaşmıştır.[10]

Cumhuriyet Dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

17 Eylül 1922'de işgalden kurtulduğunda yıkık halde bulunan Bandırma günümüz itibarı ile çok gelişmiş ilçelerden birisidir. Cumhuriyet öncesinde bir ihracat liman kenti olan Bandırma, Cumhuriyet dönemi içinde de liman inşaatının yapılması, kentleşmenin artması, Bandırma-İzmir demiryolu hattı ve Bandırma-İstanbul feribot taşımacılığı gibi etkenlerle birlikte bir ihracat limanı ve Türkiye'nin önemli ulaşım merkezlerinden birisi olma özelliğini arttırarak sürdürdü.

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bandırma toprakları kıyı bölgesinde oldukça düzdür. Hafif engebelerle kesilen bu düzlükler güneye doğru yükselir. Bandırma topraklarından doğan Kocaavşa Deresi, Kuş Gölü'ne dökülür. Çanakkale ilinden doğan Gönen Çayı, ilçenin kuzeyinden geçer ve Kapıdağ Yarımadası'nın batısından Marmara Denizi'ne dökülür.[11] Bandırma, 1. derece deprem kuşağındadır[11] ve körfezin içine giren bir fay hattı bulunmaktadır.

Bandırma'nın güneyinde Kuş Cenneti adıyla da bilinen Manyas Gölü vardır. Bu gölün bulunduğu 24.047 hektarlık alan 1959 yılında Kuş Cenneti Millî Parkı adıyla ulusal park ilan edilmiştir.[12] Evliya Çelebi bu göl için "O kadar derin değil, suyu ab-ı hayata benzer. İçinde alabalık, turna balığı, çeşit çeşit nefis balık avlanır. Devlete vergi ödeyen avcıları vardır. Öyle herkes zevk için ve ticaret için balık avlayamaz. Kışın bu göl, kaz, ördek, kuğu, karabatak, yeşilbaş, martı, saka kuşu ve diğer güzel kuşlarla dolar." demiştir.[9] Parkta dönemlere göre 239 kuş türü bulunmaktadır. Bu park 1998 yılında Ramsar Sözleşmesi kapsamına alınmıştır.[13]

Harita
İlçedeki mahallelerin haritadaki yeri

Konum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bandırma'nın kuzeyinde Marmara Denizi ve Erdek ilçesinin kurulu olduğu Kapıdağ Yarımadası, güneyinde Manyas ilçesi ve Manyas Gölü, batısında Gönen ilçesi, doğusunda ise Bursa iline bağlı Karacabey ilçesi bulunmaktadır.[14]

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bandırma, hem Akdeniz iklimi hem de Türkiye'de Karadeniz ikliminin etki alanı içindedir. Ayrıca Balkanlardan gelen karasal iklimin geçiş alanı üzerinde yer alması nedeniyle, ilçede çeşitli iklim özellikleri gözlenir. 52 yıllık değerlere göre Bandırma'da; en düşük sıcaklık -14.6 °C (15 Ocak 1954), en yüksek sıcaklık ise 42.4 °C (9 Temmuz 2000) olarak kaydedilmiştir.[15]

Yıllık ortalama sıcaklık 14 °C'dir. Hakim rüzgâr yönü Kuzey-Kuzeydoğu'dur. Ortalama rüzgâr hızı 15 km/saat'tir. İlçede yıllık ortalama yağış miktarı 703,3 kg/m'dir.

Yıllık nispi nem ortalaması %73'tür.


 Bandırma iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 20 22 26 31 33 38 37 37 36 37 27 22 38
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 8 8 11 16 20 25 27 26 24 20 14 10 17
Ortalama sıcaklık (°C) 5 5 7 12 16 20 23 23 20 16 11 7 14
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 1 2 3 7 11 15 18 19 15 12 7 3 10
En düşük sıcaklık (°C) −10 −12 −6 −1 −2 5 7 10 5 -- −3 −6 −12
Ortalama yağış (mm) 81 52 60 52 39 16 9 16 38 45 81 102 49
Kaynak: Weatherbase.com [1] myweather2.com [2]


Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

1893'te eyaletler bazında yapılan nüfus sayımına göre Karesi Sancağı'na bağlı Bandırma kazasının nüfusu 40.912'dir. Bu nüfusun 20.065'i kadın, 20.847'si erkektir. Nüfusun etnik yapısına bakıldığında ise ilçede 14.519 Müslüman kadın, 15.473 Müslüman erkek, 2762 Rum kadın, 2725 Rum erkek, 2282 Ermeni kadın, 2175 Ermeni erkek, 443 Katolik kadın, 406 Katolik erkek, 59 yabancı kadın, 68 yabancı erkek, 2'de Selçuklu vardır.[9]

2000 yılına göre Bandırma ilçesi toplam nüfusu 120.753'tür. Bu nüfusun 59.882'si erkek, 60.871'i kadındır. İlçede kentli nüfus kırsal nüfusundan fazladır. Toplam nüfusun 97.419'u şehirde, 23.334'ü kırsalda yaşamaktadır. Kentte yaşayan nüfusun 48.074'ü erkek, 49.345'i kadın iken köylerde bu sayı 11.808 erkek, 11.526 kadındır. İlçede km²'ye 204 kişi düşmektedir.[16]

İlçede 34.490 kişi ilkokul mezunu, 3900 kişi ilköğretim mezunu, 7358 kişi ortaokul mezunu, 404 kişi ortaokul dengi meslek yüksekokulu mezunu, 10.067'si lise mezunu, 5655'i lise dengi meslek yüksekokulu mezunu, 7089'u yükseköğretim mezunudur. 5172 kişinin okuma yazma bilmediği ilçede bunların 1286'sı erkek, 3886'sı kadındır. Geri kalan 83.958 kişi okuma yazma bilirken, ilçede 14.930 kişi herhangi bir okuldan mezun olmamıştır.[17]

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[18] 61.772 11.127 50.645
1935[19][a] 50.991 13.285 37.706
1940[20][b] 32.143 15.715 16.428
1945[21] 36.066 17.355 18.711
1950[22] 39.158 18.925 20.233
1955[23] 46.176 25.637 20.539
1960[24] 51.125 28.880 22.245
1965[25] 55.967 33.116 22.851
1970[26] 62.853 39.525 23.328
1975[27] 69.680 45.752 23.928
1980[28] 80.951 53.497 27.454
1985[29] 93.358 70.137 23.221
1990[30] 102.300 77.444 24.856
2000[31] 120.753 97.419 23.334
2007[32] 128.603 110.248 18.355
2008[33] 130.474 111.494 18.980
2009[34] 132.077 113.385 18.692
2010[35] 135.094 116.319 18.775
2011[36] 138.206 119.750 18.456
2012[37] 139.874 122.010 17.864
2013[38] 143.117 143.117 veri yok
2014[39] 145.089 145.089 veri yok
2015[40] 146.688 146.688 veri yok
2016[40] 149.469 149.469 veri yok
2017[40] 152.480 152.480 veri yok
2018[40] 154.359 154.359 veri yok
2019[40] 156.787 156.787 veri yok
2020[40] 158.857 158.857 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bandırma, 2004 yılında Türkiye'deki tüm il merkezleri ve ilçeler arasında yapılan bir sıralamaya göre, Türkiye'nin en gelişmiş 23. ilçesidir. Ayrıca, ilçe çeşitli kriterlere göre hazırlanan il yapılabilecek ilçeler sıralamasında 87 ilçe arasından 3. olmuştur.

İlçe Balıkesir ilinin ilçeleri arasında en hızlı gelişen ilçedir. Günümüzde Bandırma, Balıkesir ilinin sanayi dalında ekonomik merkezi durumuna gelmiştir.[9] 2008 verilerine göre Balıkesir ilinde en yüksek kurumlar vergisi ödeyen 100 firma arasından 34'ü, ilk 10 firma arasından 4'ü Bandırma ilçesindedir. İlçenin il genelindeki kurumlar vergisi payı %20,6'dır. Yine 2008 verilerine göre il genelinde en yüksek gelir vergisi ödeyen 100 kişiden 17'si, 10 kişiden 5'i Bandırma ilçesindedir. Bu sayılarla Bandırmalı mükelleflerin il genelindeki payı %29'dur.

İlçe ekonomisi 10.000 kişi istihdam etmektedir. Bu istihdam hacminin %50'si sanayi, %20'si tarım, %30'u hizmet sektöründe çalışmaktadır. Sanayi sektöründe çalışan nüfusun %30'u tarıma dayalı sanayide, %10'u kimya sanayisinde, %5'i madencilik, %5'i makine sanayisinde çalışmaktadır.[41]

Balıkesir il ekonomisinin %25'i merkezce üretilirken; %14'ü Bandırma tarafından üretilmektedir.[42]

Kuruluşlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede 1926 yılında Yahya Sezai Uzay tarafından Bandırma Ticaret Odası,[43] 1940 yılında Bandırma Ticaret Borsası kurulmuştur. Bandırma Ticaret Borsası kuruluş tarihine göre Türkiye'nin en eski 23. borsasıdır.[44]

Sanayi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede 1997 yılında Bandırma Ticaret Odası'nın desteği ile Bandırma Organize Sanayi Bölgesi kurulmuştur. 52 sanayi parseli ve 150 hektarlık genişleme alanı bulunan OSB'de bugün 10 fabrika bulunmakta, 7 fabrika da inşa edilmektedir. toplamda 944.444 m² alana kurulu bölgede 5.000-85.000 m² arası büyüklükte 52 sanayi parseli bulunmaktadır.[45] İlçede bulunan bu sanayi bölgesinde 2009 yılında traktör fabrikası faaliyete geçmiş ve ayrıca 2011 yılında yılla 450 rüzgâr gülü kapasiteli bir rüzgâr gülü fabrikasının da açılışı yapılmıştır.[46]

Bugün Türkiye'de üretilen kimyasal gübrenin %15'i, etlik civcivin %25'i, yumurtalık civcivin %20'si, beyaz etin %22'si, yumurtanın %22'si ilçede üretilmektedir.

Ticaret

[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe ticaretinde önemli yer tutan limandan bir görünüm.

Bandırma'da ticaret genellikle deniz yolu ile yapılır. Bandırma Limanı, İstanbul'dan sonra Marmara Denizi'nin en büyük ikinci, Türkiye'nin beşinci büyük limanıdır. Limanın derinliği 12 metredir ve 20 bin gros tonaj kadar 15 adet gemi aynı anda yükleme-boşaltma yapabilir. Bandırma'nın ihraç ürünleri madenler, piliç eti, yumurta, deniz ve su ürünlerinden oluşmaktadır. Yapılan ticaret hacmi 800 milyon dolar kadardır.[41]

Tarım ve hayvancılık

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bandırma balık hali

Bandırma'da kırsal kesimde en yoğun etkinlik bitkisel üretimdir. Mısır, yulaf, şeker pancarı ve bakla en çok üretilen ürünlerdir. Bağlarda şaraplık üzüm üretilir. Sebzeciliğin de gelişkin olduğu ilçede maydanoz üretimi önemlidir.[10]

İlçede sığır ve koyun da yetiştirilir. İlçede kurulu Merinos yetiştirme çiftliğinde damızlık koç ve koyun yetiştirilir. Genellikle büyük kentler ve çevresinde yoğunlaşan tavukçuluk da ilçede önemli bir geçim kaynağıdır. Ayrıca, Marmara Denizi kıyılarında ve Manyas Gölü'nde balıkçılık yapılır.[10]

Sosyoekonomik göstergeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Nüfus: 161.894 (2020 Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre)[47][48]
  • Şehirleşme oranı: 85,27
  • Nüfus yoğunluğu: 215
  • Sanayi sektöründe çalışanların oranı (%): 15,77
  • Tarım sektöründe çalışanların oranı (%): 31,83
  • Hizmet sektöründe çalışanların oranı (%): 52,40
  • İşsizlik oranı (%): 6,97 (Türkiye'de 287. sırada)
  • Okur-yazar oranı (%): 93,10 (37. sırada)
  • Kişi başına genel bütçe geliri (TL): 706,831 (12. sırada)
  • Vergi gelirlerinde ülke içindeki payı (%): 0,32643 (19. sırada)

Ayrıca sosyoekonomik açıdan Bandırma, 852 ilçe ve 78 il arasında (İstanbul, İzmir ve Ankara liste dışı) arasında Türkiye'nin 23. gelişmiş kentidir.[49]

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]
Seva Sükse, Eylül 2019'da Uluslararası Bandırma Kuşcenneti Kültür ve Turizm Festivali'nde.

Her yıl Haziran ayı içerisinde belediye tarafından Uluslararası Bandırma Kuşcenneti Kültür ve Turizm Festivali düzenlenir. Bandırma Cumhuriyet Meydanı şehrin Cumhuriyet sonrası tarihinde önemli bir yer tutar.

Bandırma'da bulunan arkeoloji müzesinde Daskyleion (Ergili, Pers Satraplığı'nın döneminde merkezi) ve bölgedeki çeşitli yerlerde yapılmış olan kazılarda ortaya çıkmış eserler bulunmaktadır.

Bandırma folklor yönünden de zengin bir birikime sahiptir. Yöreye özgü gelenek ve göreneklerin bazıları hala yaşatılmaktadır. Ayrıca göçle gelen kişilerin gelenekleri de Bandırma'da yaşatılmaktadır. 2021 yılı aralık ayında ilk kez Bandırma'nın ismini taşıyan Bandırma Füze Kulübü isimli sinema filmi çekilmiştir.

Yapılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bandırma Körfezi, Limanı ve Şehri.
Ayyıldız Mahallesinden Bandırma ve Bandırma Körfezi'nin görünümü
  • Haydar Çavuş Camii (Tek kubbeli, kare planlı bir camidir. 19. yüzyıl başlarında Haydar Çavuş tarafından yaptırılan cami, 1873'te yanmıştır. Daha sonra Mimar Kemaleddin'in planına göre Neoklasik üslupta yeniden inşa edilmiştir.[9])
  • Son Kurşun Anıtı
  • Bandırma Pertevniyal Hastanesi
  • Haydar Çavuş Çeşmesi
  • Öğretmenevi Binası
  • Eski Gar Binası
  • Eski Askerlik Şubesi Binası
  • Dekanlık Binası
  • Duyun-i Umumiye Binası (Mimar Kemaleddin'in 19. yüzyıl eserlerinden birisidir.)
  • Eski İskele Binası / Bandırma Belediyesi Nikah Salonu[50]
  • Yeni Kütüphane Binası (Eski Tekel Binası)
  • Çelikspor Lokali (Eski Gar Binası)
  • Sunullah Camii
  • Bandırma İlköğretim Okulu Binası
  • Hükûmet Konağı
  • Ulu Camii

Yerel medya kuruluşları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bandırma İlçesinde yayın yapan 1 adet Yerel TV Kanalı, 4 Yerel Radyo Kanalı, Yerel Gazete ve Dergiler bulunmaktadır.

Yerel TV Kanalları Yerel Radyo Kanalları Yerel Gazeteler İnternet Siteleri
Mar TV (Marmara TV) Bandırma Banses Gazetesi
Radyo Venüs 92.2 MHZ Bandırma Manşet Gazetesi Bandırma Yaşam
Bandirma.com Bandırma Haber Bandırma Şehir Gazetesi
Bester FM 103.1 MHZ Bandırma Gerçek Gazetesi Bandırma Yaşam Gazetesi Bandırma Genç Bayrak Gazetesi Bandırma Vizyon Gazetesi

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi
Birçok lisenin bulunduğu Liseler Vadisi

İlçede bulunan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, 2015 yılında kurulmuştur. 9 Fakülte, 4 Enstitü, 1 Yüksekokul, 8 Meslek Yüksekokulu ve 18 Araştırma ve Uygulama Merkezi bulunan üniversiteye yurt içi ve yurtdışından birçok öğrenci gelmektedir.

İlçe genelinde 66 devlet okulu bulunmaktadır. Bunlar;

Bunlara ek olarak farklı seviyelerde ve dallarda eğitim veren, toplam 11 tane bulunan devlet lisesi örnekleri:

İlçe genelinde toplam 6 tane özel okul bulunmaktadır ve bunlar:

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bandırma İDO Feribot Terminali'nde bulunan bir feribot.

Bandırma TCDD'nin ana limanlarından birine sahiptir. Dolayısıyla yoğun bir ticari demiryolu ulaşımına sahiptir. Ayrıca İzmir'den günlük olarak yolcu treni seferi yapılmaktadır.

Çeşitli otobüs firmalarının düzenli olarak seferleri vardır. Kamil Koç, Balıkesir Uludağ, Metro, Truva başlıca otobüs firmalarıdır.

1998 yılından itibaren Bandırma Terminali'nden İstanbul'a her gün düzenli feribot seferleri vardır, her gün düzenli olarak iki sefer yapılır. Hava şartlarına bağlı olarak saat aksaması yaşanabilir.[51]

Ana karayollarından biri olan D.200karayolu şehrin güneyinden geçmektedir. Ayrıca D.565 karayolu da Tekirdağ'dan vapur ile şehre gelmekte, şehri dikey olarak ikiye bölmektedir.

Ana caddeler şehri çeşitli mahallelere bölmektedir. Şehir içi otobüs seferleri Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanmakta, ayrıca özel dolmuşlar da toplu ulaşımı kolaylaştırmaktadır.

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin futbol kulübü Bandırmaspor, 1965 yılında kurulmuştur. Oldukça güçlü bir taraftar topluluğuna sahip olan takımın en büyük kozu oynadığı deplasmanlarda desteğini veren taraftarıdır. Taraftar grubunun adı Kronikler'dir.

Bandırma'nın Türkiye Basketbol Ligi'ndeki temsilcisi Bandırma BK 1994'te kurulmuş ve TBL ikinciliği, en iyi çıkış yapan takım, FIBA Europe Cup Final Four dördüncülüğü, FIBA Europe Cup - Güney Konferansı Şampiyonluğunun yanında en centilmen taraftar gibi başarılar elde etmiştir. Banvit Basketbol Kulübü'nü Bandırma Üni ve Bandırma Lise adında taraftar gruplarınca desteklenmektedir ve bu gruplar üniversite ve lise öğrencilerinden oluşmaktadır. Bandırma Kadın Basketbol Kulübü Türkiye Kadınlar Basketbol liginde 2. Ligde mücadele etmektedir.

Ünlü kişiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardeş kentler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Erdek ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  2. ^ Manyas ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "YENİ BANDIRMA KAYMAKAMI ENGİN AKSAKAL GÖREVE BAŞLADI". BANDIRMA.COM.TR. 7 Eylül 2021. 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021. 
  2. ^ "Bandırma'da 2. Dursun Mirza Dönemi". BANDIRMA.COM.TR. 1 Mart 2024. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2024. 
  3. ^ "KENT KONSEYİ BAŞKANI SERDAR POLAT BELEDİYE BAŞKANI TOLGA TOSUN'U ZİYARET ETTİ". BANDIRMA.COM.TR. 12 Temmuz 2021. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  6. ^ "Bandırma Nüfusu Balıkesir". www.nufusu.com. 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  7. ^ "Bandırma Ticaret Odası - Tarihçe". Bandırma Ticaret Odası. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  8. ^ "Antik Çağ'da Bandırma". Daskyleion-Kiyzikos Çalışma yazısı:Tekin Gün/Mootol,Nisan 2019.Bandırma. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ a b c d e Yurt Ansiklopedisi. II. 1982. ss. 1105, 1117, 1127, 1128, 1140, 1220. 
  10. ^ a b c "Bandırma". Ana Britannica Ansiklopedisi. III. 1987. s. 1295. 
  11. ^ a b "Bandırma". Görsel Büyük Genel Kültür Ansiklopedisi. IV.. 1999. s. 1264. 
  12. ^ "Balıkesir Milli Park Kayıtları". 10 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2009. 
  13. ^ Türkiye'nin Kültür Değerleri. I. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tanıtma Genel Müdürlüğü. ss. 468, 469. 
  14. ^ Dosya:Balıkesir location districts.svg haritasına göre.
  15. ^ "Bandırma Belediyesi Resmi Ağ Sayfası". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013. 
  16. ^ "Balıkesir". 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri. 10 (Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası bas.). Ankara: TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Kasım 2001. s. 62. 
  17. ^ "Balıkesir". 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri. 10 (Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası bas.). Ankara: TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Kasım 2001. s. 104. 
  18. ^   . "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  19. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  20. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  21. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  22. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  23. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  24. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  25. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  37. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  38. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  39. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  40. ^ a b c d e f
  41. ^ a b "Bandırma 10 Bin Kişiye İstihdam Sağlıyor". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 36. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  43. ^ "Yeni Projelerle Ekonomiye Canlılık Getiriyoruz". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 16. 
  44. ^ "Güney Marmara'nın Parlayan Yıldızı Destek Bekliyor". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 32. 
  45. ^ "Bölgenin En Sorunsuz Yatırım Alanı Bizde". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 24. 
  46. ^ "İSPANYOLLAR KENTİMİZDE RÜZGAR GÜLÜ FABRİKASI KURUYOR". Erişim tarihi: 26 Ocak 2012. [ölü/kırık bağlantı]
  47. ^ "Yerel.net". 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  48. ^ "Bandirmasehir.com". 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020. 
  49. ^ Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu Ankara: T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA MÜSTEŞARLIĞI, 2001. xvi, 186 s. (DPT.2538 - ÖİK.554) ISBN 975-19-2567-3
  50. ^ "Bandırma'da Gezilecek Yerler: Yerlisinden Blog! | Görkemliyollar". 5 Mayıs 2021. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021. 
  51. ^ "Bandırma". Büyük Larousse Ansiklopedisi. III (gjftdyr bas.). 1986. s. 1289. 
  52. ^ https://www.mynet.com/korgeneral-ziya-guler-memleketinde-180101440664 [yalın URL]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Bandırma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bandırma&oldid=34165916" sayfasından alınmıştır