Balina köpek balığı
| Balina köpek balığı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Tehlikede (IUCN 2.3)[2] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Rhincodon typus (A. Smith, 1828) | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
Balina köpek balığı (Rhincodon typus), Rhincodontidae familyasından devasa büyüklükte bir köpek balığı türü.[4] Tüm denizlerde görülmekle birlikte başlıca yaşam alanı tropikalardır. Gri veya kahverengi olan gövdesinde küçük noktalar ve beyaz-sarı ince, dikey çizgiler bulunur. Gövdesinin alt kısmı açık renklidir. Dişleri oldukça küçüktür. Ufak balıklar ve plankton ile beslenir.[4]
Yaşayan balıkların en büyüğüdür[4] ve bilinen en büyük balina köpek balığı 18,7 metre ve 42 tondur. Ortalama 15 metre büyüklüğündedir ancak bunun iki katı büyüklükte olanlarına da rastlandığı yönünde raporlar bulunmaktadır.[4] Genellikle yüzeye yakın yüzen tembel bir hayvandır ve gemilerle çarpıştığı görülmüştür.Birçok insan balina köpekbalıkları nedeniyle ölmüştür.[4]
Balina köpek balığı Rhincodon cinsinin tek türü, Rhincodon da Rhincodontidae familyasının tek cinsidir.
Dış özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Balina köpekbalıkları mavimsi gri ya da kahverengimsi bir renkte olurlar. Karın kısımları daha açık renk olur, sırtında da açık renkte çizgiler ve benekler bulunur. İki adet sırt yüzgeçleri ve 5 solungaç aralıkları vardır. Ağızları çok büyüktür ve burunları kısadır.
Yaşadığı yerler ve yaşam tarzı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Balina köpekbalıkları 21 ila 25 °C su sıcaklığını tercih eder ve bu yüzden dünyanın bütün tropik ve subtropik denizlerinde bulunurlar. Bazen mevsimsel olarak fazla plankton bulunan bölgelerde sayıları daha yüksektir.
Deniz suyunu aktif olarak içlerine çekerler ve yine kendi güçleriyle süngere benzeyen bir filtre sistemine sahip olan solungaçlarından dışarıya bastırırlar. Böylece her gün tonlarca plankton, diğer küçük deniz hayvanları ve küçük balıkları sudan filtreleyerek yüksek gıda ihtiyaçlarını giderirler.
Üreme
[değiştir | kaynağı değiştir]1953 yılında Meksika'da 14 cm büyüklüğünde yumurtalar bulunmuş, böylece, balina köpek balığının yumurtlayarak üreyen köpekbalıklarından olmasına ilişkin düşünceye, kanıtlandı gözüyle bakılmıştır. Ancak 1995 yılında Tayvan açıklarında gebe bir hayvanın bilimciler tarafından gözlemlenmesi sonucu balina köpekbalıklarının 300'e yakın canlı yavru doğurduğu kanıtlanmıştır.
Diğer köpekbalıklarının çoğunda olduğu gibi bu yavruların hepsi aynı seviyede gelişmemiştir. En çok gelişmiş olanlar rahim çıkışına en yakın duranlardır. İlginç bir teze göre balina köpek balığı dişisi, yavruların rahimdeki gelişmesini kontrol edebilir. Gıdanın kıt olduğu zamanlarda gelişmeyi senelerce durdurup, bereketli zamanlarda uygun gördüğü sayıda yavru doğurur. Bu tez henüz %100 kanıtlanmış değildir; ama bu balık türünün üyelerinin okyanuslara dağılıp birbirlerinden uzakta ve yalnız yaşamalarının mantıklı bir açıklamasıdır.
Yavruların doğduktan sonra 300 metreden daha derine inerek ömürlerinin ilk dönemini çok derin sularda geçirdikleri tahmin edilir.; çünkü bu derinliklere büyük balina köpekbalıkları inemez ve böylece yavrular büyüklere rakip olmazlar.
Balina köpek balığını açık denizde arayıp bulmak zahmetli olduğu için, bilimsel açıklamaların çoğu tahminler üzerine kurulmuştur. Gerçekten iyi bilinen tek davranışları, suyu filtreliyerek beslenirken saatlerce su yüzeyinde dolaşmalarıdır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "PBDB". paleobiodb.org. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ Pierce, S. J. & Norman, B. (2016). "Rhincodon typus". IUCN Red List of Threatened Species. Cilt 2016. IUCN. s. e.T19488A2365291. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T19488A2365291.en.
- ^ "Rhincodon". paleobiodb.org.
- ^ a b c d e "shark Balina köpek balığı." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Elasmoskop 1(1996) (Almanca)
- www.hai.ch'den Balina köpek balığı hakkında bilgiler11 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
- www.fishbase.org'da balina köpek balığı14 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Nerde ne zaman görüldüklerinin listesi
- Bir balina köpek balığının su altında çekilmiş videoları
