ABVD

ABVD, Hodgkin lenfoma tedavisinde birinci basamakta kullanılan ve daha eski MOPP protokolünün yerini alan bir kemoterapi rejimidir. Aşağıdaki kemoterapi ilaçlarının eşzamanlı tedavisini içerir:

Adriamisin (doksorubisin/hidroksidaunorubisin olarak da bilinir, CHOP’ta H olarak belirtilir)
Bleomisin
Vinblastin
Dakarbazin (prokarbazine benzer, MOPP ve COPP’ta P olarak belirtilir)

Tıbbi Kullanımlar

2007 itibarıyla ABVD, yeni teşhis edilmiş Hodgkin lenfoma için başlangıç kemoterapi tedavisi olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. En etkili ve en az toksik kemoterapi rejimi olarak, erken evre Hodgkin lenfoma tedavisinde kullanılabilirliği bulunmaktadır.^[1] Bu durumda yaygın olarak kullanılan diğer kemoterapi rejimleri Stanford V ve BEACOPP rejimleridir.

Uygulama

Bir ABVD kemoterapi döngüsü tipik olarak 4 hafta içinde, günde 1 ve 15. günlerde olmak üzere iki doz şeklinde uygulanır. Kemoterapi ilaçlarının tümü intravenöz olarak verilir. ABVD kemoterapisi genellikle ayakta tedavi şeklinde uygulanır, yani hastanede yatmayı gerektirmez.

ABVD'nin 28 günlük bir döngüsü için tipik dozajlar:

İlaç	Doz	Yol	Günler
Adriamisin	25 mg/m²	IV bolus	Gün 1 ve 15
Bleomisin	10 IU/m²	IV bolus	Gün 1 ve 15
Vinblastin	6 mg/m²	IV bolus	Gün 1 ve 15
Dakarbazin	375 mg/m²	IV infüzyon	Gün 1 ve 15

Yukarıdaki dozajlar vücut yüzey alanı dozlama modeline göre verilmektedir.

Uygulanan döngü sayısı hastalığın evresine ve hastanın kemoterapiyi ne kadar iyi tolere ettiğine bağlıdır. Dozlar nötropeni, trombositopeni veya diğer yan etkiler nedeniyle ertelenebilir.

ABVD tamamlandıktan sonra, tedaviye yanıtı değerlendirmek için genellikle bir FDG PET taraması önerilir. İki döngü sonrasında yapılan ara PET, prognoz tahminine yardımcı olabilir, ancak klinik deneme protokolleri dışında tedavide değişiklik yapmayı henüz yönlendirmemektedir.^[2]

Yan Etkiler

ABVD'nin yan etkileri, akut (kemoterapi sırasında ortaya çıkan) ve gecikmiş (kemoterapinin tamamlanmasından aylar veya yıllar sonra ortaya çıkan) olarak ikiye ayrılabilir. Gecikmiş yan etkiler, Hodgkin lenfoma tedavisi gören birçok hastanın iyileşmesi ve kemoterapinin tamamlanmasından sonra uzun yaşamlar beklentisi nedeniyle özellikle önem kazanmıştır.

Akut Yan Etkiler

Saç Dökülmesi (Alopesi): ABVD'nin oldukça yaygın ancak evrensel olmayan bir yan etkisidir. Dökülen saçlar, kemoterapinin tamamlanmasından sonraki aylarda geri gelir.
Bulantı ve Kusma: ABVD ile bulantı ve kusma meydana gelebilir, ancak kemoterapi kaynaklı bulantı ve kusmayı tedavi etmek için yapılan tedaviler önemli ölçüde ilerlemiştir (destekleyici bakıma bakın).
Düşük Kan Sayımları (Miyelosupresyon): ABVD ile yaklaşık %50 oranında görülür. Kan hücresi büyüme faktörleri bazen bunu önlemek için kullanılır (destekleyici bakıma bakın). Kemoterapi sırasında kan sayımları sık sık kontrol edilir. Gelişen herhangi bir ateş veya enfeksiyon belirtisinin derhal değerlendirilmesi gerekir; çünkü düşük beyaz kan hücresi sayısı nedeniyle şiddetli enfeksiyonlar hızla gelişebilir.
Bleomisin'e Alerjik Reaksiyonlar: Meydana gelebilir. ABVD'nin ilk turundan önce genellikle küçük bir test dozu verilir ve hastaların alerjik olup olmadıkları belirlenir.
Nöropati: Kemoterapi kaynaklı periferik nöropati, ellerde ve ayaklarda başlayarak bazen kolları ve bacakları da içeren ilerleyici ve kalıcı karıncalanma, yoğun ağrı ve soğuğa aşırı duyarlılık durumudur.

Gecikmiş Yan Etkiler

Kısırlık: ABVD ile muhtemelen nadirdir. Birkaç çalışma, erkeklerde sperm sayılarının kemoterapi sırasında azalmasına rağmen, ABVD'nin tamamlanmasından sonra normale döndüğünü göstermiştir. Kadınlarda, folikül uyarıcı hormon seviyeleri ABVD alırken normal kalmıştır ve bu da yumurtalık fonksiyonunun korunduğunu göstermektedir. Bu verilere rağmen, kısırlık seçenekleri (örneğin, meni kriyoprezervasyonu, oosit kriyoprezervasyonu, embriyo kriyoprezervasyonu) ABVD tedavisine başlamadan önce bir onkolog ile tartışılmalıdır.
Pulmoner Toksisite (Akciğer Hasarı): ABVD'de kullanılan bleomisin ile, özellikle Hodgkin lenfoma tedavisinin bir parçası olarak göğüse radyasyon terapisi de uygulandığında ortaya çıkabilir. Bu toksisite, kemoterapinin tamamlanmasından aylar ya da yıllar sonra gelişir ve genellikle öksürük ve nefes darlığı olarak kendini gösterir. Cerrahide sıklıkla kullanılan yüksek oksijen konsantrasyonları, yıllar sonra bile bleomisin alan hastalarda akciğer hasarını tetikleyebilir. Pulmoner fonksiyon testleri, bleomisine bağlı akciğer hasarını değerlendirmek için sıklıkla kullanılır. Bir çalışmada, Hodgkin hastalığı için ABVD alan hastaların %18'inde bleomisin kaynaklı akciğer hasarı bulunmuştur. Retrospektif analizler, bleomisin'in gerekli olup olmadığını sorgulamıştır; ancak şu anda ABVD'nin standart bir parçası olarak kalmaktadır.
Kalp Toksisitesi (Kardiyomiyopati): Adriamisin'in geç bir yan etkisi olabilir. Adriamisin'e bağlı kardiyak toksisite, adriamisin'in toplam ömür boyu dozuyla ilgilidir ve 400 mg/m²'den fazla kümülatif doz alan insanlarda belirgin şekilde artar. ABVD ile tedavi edilen hastaların hemen hepsi bu dozun altında kalır (ABVD'nin 6 döngüsü için kümülatif adriamisin dozu 300 mg/m²'dir); bu nedenle, ABVD ile adriamisin'e bağlı kardiyak toksisite çok nadirdir.
İkincil Maligniteler: Hodgkin lenfoması iyileşen hastalar, diğer (ikincil) kanserleri geliştirme riskinde artış göstermeye devam ederler. Tedaviyle ilişkili lösemiler, özellikle MOPP^[3] ile karşılaştırıldığında, ABVD ile nadirdir. Bununla birlikte, bir çalışma, Hodgkin lenfoma tedavisinden 25 yıl sonra, ikinci kanser riskinin %28 kadar yüksek olduğunu bulmuştur, ancak bu çalışmadaki hastaların çoğu ABVD yerine MOPP kemoterapisi ile tedavi edilmiştir. Bu ikinci kanserlerin çoğu akciğer kanseri veya kadınlarda meme kanseri olup, tedavi sonrası sigarayı bırakmanın ve düzenli önleyici bakımın önemini vurgulamaktadır. Radyasyon ve kemoterapinin muhtemelen bu ikincil malignitelerin gelişiminde her ikisi de rol oynamaktadır; ABVD gibi kemoterapinin kesin katkısını belirlemek zor olabilir.

Tarihçe

1960'ların ortalarından önce, ileri evre Hodgkin hastalığı tek ajanlı kemoterapi ile tedavi ediliyordu, ancak uzun vadeli hayatta kalma ve tedavi oranları oldukça düşüktü. Kemoterapi direnci anlayışındaki ilerlemeler ve kombine kemoterapinin geliştirilmesiyle, Vincent T. DeVita ve George Canellos, MOPP rejimini geliştirdi. Mechlorethamine, vinkristin (Oncovin), prokarbazin ve prednizon kombinasyonu, ileri evre Hodgkin lenfoması olan hastaların neredeyse %70'ini tedavi edebilmiştir.

MOPP, ileri evre Hodgkin lenfomasını tedavi etmede şaşırtıcı derecede başarılı olmasına rağmen, toksisitesi önemli ölçüde yüksekti. Kemik iliği baskılanmasının yanı sıra, vinkristin tarafından kaynaklanan sinir hasarı ve prokarbazin'e alerjik reaksiyonlar gibi sık yan etkiler vardı. Uzun vadeli etkiler de bir endişe kaynağıydı, çünkü hastalar sıklıkla tedavi ediliyor ve kemoterapiden sonra uzun süre yaşam beklentisine sahip oluyorlardı. Kısırlık, önemli bir uzun vadeli yan etkisiydi ve daha da ciddi olarak, tedaviyle ilişkili miyelodisplazi veya akut lösemi gelişme riski, MOPP alan hastalarda 14 kat artmıştı.^[4] Bu tedaviyle ilişkili hematolojik maligniteler, Hodgkin lenfoması tedavisinden 5 ila 9 yıl sonra zirve yaptı ve son derece kötü bir prognoz ile ilişkiliydi.

Kaynaklar

^ "Chemotherapy and Drug Treatment". Leukemia & Lymphoma Society. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
^ Aldin A, Umlauff L, Estcourt LJ, Collins G, Moons KG, Engert A, ve diğerleri. (January 2020). Cochrane Haematology Group (Ed.). "Interim PET-results for prognosis in adults with Hodgkin lymphoma: a systematic review and meta-analysis of prognostic factor studies". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (8). ss. CD012643. doi:10.1002/14651858.CD012643.pub3. PMC 6984446 $2. PMID 31930780.
^ Santoro A, Bonadonna G, Valagussa P, Zucali R, Viviani S, Villani F, ve diğerleri. (January 1987). "Long-term results of combined chemotherapy-radiotherapy approach in Hodgkin's disease: superiority of ABVD plus radiotherapy versus MOPP plus radiotherapy". Journal of Clinical Oncology. 5 (1). ss. 27-37. doi:10.1200/JCO.1987.5.1.27. PMID 2433409.
^ Kaldor JM, Day NE, Clarke EA, Van Leeuwen FE, Henry-Amar M, Fiorentino MV, ve diğerleri. (January 1990). "Leukemia following Hodgkin's disease". The New England Journal of Medicine. 322 (1). ss. 7-13. doi:10.1056/NEJM199001043220102 . PMID 2403650.

[1] "Chemotherapy and Drug Treatment". Leukemia & Lymphoma Society. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.

[2] Aldin A, Umlauff L, Estcourt LJ, Collins G, Moons KG, Engert A, ve diğerleri. (January 2020). Cochrane Haematology Group (Ed.). "Interim PET-results for prognosis in adults with Hodgkin lymphoma: a systematic review and meta-analysis of prognostic factor studies". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (8). ss. CD012643. doi:10.1002/14651858.CD012643.pub3. PMC 6984446 $2. PMID 31930780.

[santoro-3] Santoro A, Bonadonna G, Valagussa P, Zucali R, Viviani S, Villani F, ve diğerleri. (January 1987). "Long-term results of combined chemotherapy-radiotherapy approach in Hodgkin's disease: superiority of ABVD plus radiotherapy versus MOPP plus radiotherapy". Journal of Clinical Oncology. 5 (1). ss. 27-37. doi:10.1200/JCO.1987.5.1.27. PMID 2433409.

[4] Kaldor JM, Day NE, Clarke EA, Van Leeuwen FE, Henry-Amar M, Fiorentino MV, ve diğerleri. (January 1990). "Leukemia following Hodgkin's disease". The New England Journal of Medicine. 322 (1). ss. 7-13. doi:10.1056/NEJM199001043220102 . PMID 2403650.

[1]

[2]

[3]

[4]