İçeriğe atla

Vita

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Vita (Yunancaβήτα; büyük harf Β, küçük harf β) ya da beta (Grekçeβῆτα), Yunan alfabesinin ikinci harfi. Harf, Fenike alfabesinin bet Beth harfinden gelmektedir. Harfin adı Modern Yunancada "vita" olarak okunur. Harfin ses değeri günümüz Yunancasında Uluslararası Fonetik Alfabe'ye göre ötümlü dişsil-dudaksıl sürtünmeli ünsüze ([v]) tekabül eder ve çevrildiğinde Türk alfabesindeki v harfinin verdiği sese denk gelmektedir.[1] Antik Yunancadan yapılan çevirilerde ise bu dilde ötümlü çiftdudaksıl patlamalı ünsüz ([b]) olarak okunmuş olduğundan ötürü b harfiyle transkribe edilir.

Bilim ve teknoloji alanlarında β (beta) sıklıkla kullanılan bir semboldür. Uluslararası Fonetik Alfabe'de ise harf ötümlü çiftdudaksıl sürtünmeli ünsüz sesini ([β]) belirtmek için kullanılır. Etoloji ile ilişkili baskınlık hiyerarşisinde bir sürü veya grup içerisindeki alt kademe bireyleri belirtmek için de beta kavramı kullanılmaktadır.[2] Argoda "beta" veya "beta erkeği" terimleri, hayatta dominant olmayan ve eş bulmada başarısız erkekler için "alfa erkeği" kavramına tezatlık oluşturarak kullanılabilir.[3]

B antik dönemde pek çok farklı varyant ile yazılmıştır. Bu varyantlar arasında (Gortinya), and (Santorini), (Argos), (Değirmenlik), (Korint), (Megara, Bizantion) ve (Kiklad Adaları) yer alır.[4]

Latin alfabesinde yer alan B ile Kiril alfabesindeki Б ile В harfleri β harfinden türemiştir. Alman alfabesindeki ß (scharfes S veya Eszett olarak bilinir) ile karıştırılmasına rağmen, iki harf kökensel olarak ilişkili değildir.[5]

  • βαγόνι (vagóni) = vagon
  • βαπόρι (vapóri) = vapur
  • βάζο (vázo) = vazo
  • βίδα (vída) = vida
  • βιτρίνα (vitrína) = vitrin
  1. ^ Millas, Herkül (1994). "Yunanca'nın Türkçe harflerle yazılışı" (PDF). Tarih Araştırmaları Dergisi. 16 (27). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 189-197. ISSN 1015-1826. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2016. 
  2. ^ Davies, N. B. (22 Mayıs 1984). "Cooperation and conflict among dunnocks, Prunella modularis, in a variable mating system". Animal Behaviour (İngilizce). 33 (2): 628-648. doi:10.1016/S0003-3472(85)80087-7. 
  3. ^ Kaufman, Scott Barry (10 Aralık 2015). "The Myth of the Alpha Male". Greater Good Magazine. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021. 
  4. ^ Jeffery, Lilian H. (1961). The local scripts of archaic Greece. Oxford: Clarendon. sayfa 23
  5. ^ Aguilar Ruiz, Manuel José (2013). ""Las normas ortográficas y ortotipográficas de la nueva Ortografía de la lengua española (2010) aplicadas a las publicaciones biomédicas en español: una visión de conjunto" (PDF). Panace@. 14 (37): 104. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.