Manyeto

Manyeto, manyetik alanın sürekli mıknatıslarla sağlandığı, çıkış enerjisi çok küçük olan alternatif akım elektrik üreticisi. Daha çok uçak, deniz, çakmak, traktör ve motosiklet motoru gibi içten yanmalı motorlarda, ateşlenme gerilimi elde edilmesi amacıyla kullanılır. Manyetoda süreli mıknatıstan oluşan bir rotor ile iki sargılı bir armatür, kamlı bir devre açıcı ve bir sığaç bulunur.

1925 yılında üretilmiş bir manyeto

Renault 190HP manyeto

Modern indüksiyon türü olan manyetolar mıknatıs motoru ile yüksek ve alçak sabit gerilim bobinlerinden meydana gelmektedir. Gerilim bobinleri primer (birincil) ve sekonder (ikincil) bobin olarak isimlendirilmektedir.

Manyetonun sahip olduğu enerji verimi sabit olan bobinlerdeki ani olarak gerçekleşen cereyan değişimi sonucu elde edilmektedir. Primer bobin, sekonder bobinlere kıyasla daha az devir yapar. Sekonder bobinler, ince yapıdaki teller vasıtasıyla binlerce kez devir yapmaktadır. Bu sekonder bobinin bir ucu manyetonun çerçevesine topraklanmış yahut primer bobinin bir ucuna bağlanmış durumdadır.

Manyetonun yapısında pil gibi, sürekli olarak elektrik üreten bir düzenek bulunmaz. Manyetolar piezoelektrikle çalışmaktadır. İçerisinde bulunan kristal düğmeye sertçe basılması anlık bir basınç meydana getirir. Bunun sonucunda da ark oluşur. Ark, kablonun ucunda on binlerce volt değerinde gerilim oluşturur.

Manyeto çakmaklar ise yapısında bulunan yaya, prime baskı yapılması sonucu gerilim üretir. Çakmaklarda bulunan mekanizmaya el ile basınç uygulandığında yay daha fazla sıkışır, yayın sıkışması mekanizmadaki pime daha fazla basınç uygular. Ortaya çıkan bu baskı son rahlesine ulaşmış iken pimin yuvasındaki eğim nedeniyle pim dışarı fırlar ve yayın pimi iterek boşalması sonucunda pim hızla ilerler ve manyeto sonuna çarpar. Burada oluşan ani hız manyetik yüksek gerilim oluşturur. Böylece manyeto çakmakta elektrik oluşur ve bu elektrik çakmaktaki gazın (bütan) yanması sağlanır.

Bu gibi çakmaklarda oluşan elektrik çarpmaz, sadece biraz acı verir ve aynı zamanda kalıcı etki de bırakmaz.