Necip Torumtay
Necip Torumtay (15 Ağustos 1926 – 28 Ağustos 2011) Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 20. Genelkurmay Başkanı.
| Necip Torumtay TOP.1944-9 | |
|---|---|
| |
| 20. TSK Genelkurmay Başkanı | |
| Görev süresi 2 Temmuz 1987 - 3 Aralık 1990 2-24 Temmuz 1987 arası vekil | |
| Yerine geldiği | Necdet Üruğ |
| Yerine gelen | Doğan Güreş |
| Türk Kara Kuvvetleri Komutanı | |
| Görev süresi 2 Temmuz 1987 - 24 Temmuz 1987 | |
| Yerine geldiği | Necdet Öztorun |
| Yerine gelen | Kemal Yamak |
| TSK Genelkurmay II. Başkanı | |
| Görev süresi 6 Ağustos 1985 - 2 Temmuz 1987 | |
| Yerine geldiği | Necdet Öztorun |
| Yerine gelen | Kaya Yazgan |
| 1. Ordu Komutanı | |
| Görev süresi 24 Ağustos 1984 - 11 Ağustos 1985 | |
| Yerine geldiği | Necdet Öztorun |
| Yerine gelen | Recep Ergun |
| TSK Genelkurmay II. Başkanı | |
| Görev süresi 31 Ağustos 1983 - 23 Ağustos 1984 | |
| Yerine geldiği | Necdet Öztorun |
| Yerine gelen | Necdet Öztorun |
| Millî Güvenlik Konseyi ve Türkiye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 1 Temmuz 1983 - 31 Ağustos 1983 | |
| Yerine geldiği | Necdet Üruğ |
| Yerine gelen | Sedat Güneral |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Ağustos 1926 Vakfıkebir, Trabzon, Türkiye |
| Ölüm | 28 Ağustos 2011 (85 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Ölüm nedeni | Kalp spazmı |
| Defin yeri | Cebeci Askerî Şehitliği, Ankara |
| Evlilik(ler) | Türkan Torumtay |
| Çocuk(lar) | 3 |
| Bitirdiği okul | |
| Mesleği | Asker |
| Ödülleri | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Türkiye
|
| Branşı |  Türk Kara Kuvvetleri
|
| Hizmet yılları | 1944-1990 |
| Rütbesi |  Orgeneral
|
| Komutası |
|
Askerlik kariyeri
değiştirBilecik Ortaokulundan[1] 1944 yılında asteğmen rütbesi ile Harp Okulundan mezun oldu. 1946 yılında Topçu Sınıf Okulunu bitirdi. Muhtelif Topçu Birliklerinde Takım Komutanlığı ve Topçu Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1954 yılında Harp Akademisi'ni bitirerek Kurmay oldu. 1970 yılına kadar çeşitli karargâh ve birliklerde, Tokyo Kara Ataşe Muavinliği ve TMR Kara Plan Subaylığı görevlerinde bulundu.[2]
1970 yılında Tuğgeneral, 1974 yılında Tümgeneral, 1978 yılında Korgeneral ve 1982 yılında Orgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile 1. Zırhlı Tümen Komutan Yardımcılığı, 2. Zırhlı Tugay Komutanlığı ve SHAPE Harekât Plan Daire Başkanlığı, Tümgeneral rütbesi ile Genelkumay Plan Harekât Daire Başkanlığı ve 4. Piyade Tümen Komutanlığı, Korgeneral rütbesinde Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı, Genelkurmay Harekât (J3) Başkanlığı ve Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler (J5) Başkanlığı görevlerinde bulundu. 12 Eylül Darbesi'ni planlayan komuta heyeti içindedir ve Bayrak Planı olarak adlandırılan yönetime el koyma planı kendisine Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler Başkanlığı dolayısıyla verilmiştir.[3] Orgeneral rütbesinde Devlet Başkanlığı ve Millî Güvenlik Konseyi Genel Sekreter Yardımcılığı, Cumhurbaşkanlığı ve Millî Güvenlik Konseyi Genel Sekreter Yardımcılığı ve Genel Sekreterliği, Genelkurmay 2. Başkanlığı ve 1. Ordu Komutanlığı yaptı.
2 Temmuz 1987 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığına ve Genelkurmay Başkan Vekilliğine, 24 Temmuz 1987 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına atandı. Görev süresi sona ermeden 3 Aralık 1990 tarihinde kendi isteğiyle Genelkurmay Başkanlığı görevinden emekliye ayrıldı. Emekli olmadan önce Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Körfez Savaşı'na Türkiye'nin de iştirakini sağlamak için Genelkurmay Başkanlığına yazılı bir emir göndererek Türkiye'ye dışarıdan asker gelmesi ve yurt dışına asker gönderilmesi için gerekli hazırlıkların yapılmasını istedi. Torumtay ise Türk Silahlı Kuvvetlerinin bu savaşa hazır olmadığı kanaatindeydi. Ayrıca böyle bir hazırlık yapılabilmesi için sadece cumhurbaşkanın imzası yeterli değildi, bütün bakanların da imzaları gerekiyordu. Özal'ın bu emrivakisi karşısında Torumtay, hiç kimseye haber vermeden sadece Genelkurmay II. Başkanıyla konuştu. Emeklilik dilekçesini yazdı ve ilgili kurumlara gönderdi. Özal emeklilikten vazgeçirmeye çalışsa da kabul etmeyerek emekli oldu.[4]
Vefatı
değiştir24 Haziran 2011 tarihinde kalp spazmı nedeniyle Muğla'nın Marmaris ilçesinde hastaneye kaldırılan Torumtay sonra da helikopterle GATA'ya götürüldü. 28 Ağustos 2011 tarihinde tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi hastanesinde öldü.[5]
Kitapları
değiştir- Orgeneral Torumtay'ın Anıları (Milliyet Yayınları, İstanbul, Ocak 1994, İSBN: 975-506-136-3, 159 s.)
- Değişen Stratejilerin Odağında Türkiye (Milliyet Egmont Yayıncılık, İstanbul, Ekim 1996, ISBN 975-325-228-5, 272 s.)
- Çağdaş Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Kurucusu Lider Atatürk (Doğan Kitapçılık, İstanbul, Mart 2001, ISBN 975-6719-94-X, 264 s.)
Kaynakça
değiştir- ^ https://begl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/11/01/972804/dosyalar/2020_10/15131102_Tarihce.pdf?CHK=9f849508eba755f141f4f238d1ddb0af [yalın URL]
- ^ Necip Torumtay kimdir? (30 Haziran 1987). Milliyet. s. 1
- ^ Mehmet Ali Birand, 12 Eylül Saat:04:00 Karacan Yayınları,Temmuz 1985, 12.Baskı,s.259
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ "Necip Torumtay hayatını kaybetti". Radikal. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2011.