Yıldız Moran: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Sayfanın 21.15, 12 Haziran 2016 tarihindeki hâli değiştir Bjelica (mesaj \| katkılar) Devriyeler 28.431 değişiklik Değişiklik özeti yok Etiket: Görsel Düzenleyici ← Önceki sürümle aradaki fark		19.26, 24 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli. değiştir geri al YBot (mesaj \| katkılar) Botlar 1.816.374 değişiklik k Ulam güncellendi
(19 kullanıcı tarafından yapılan 46 ara revizyon gösterilmiyor)
9. satır: \| yer = [[İstanbul]], [[Türkiye]] \| ölümtarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı\|1995\|04\|15\|1932\|07\|24}} \| ölümyeri = [[İstanbul]], [[Türkiye]] \| uyruk = [[Türkler\|Türk]] \| evlilik = [[Özdemir Asaf]] (e. 1963) \| çocukları = Gün Arun<br />Olgun Arun<br /> Etkin Arun 22. satır: \| etkiledikleri = \| ödülleri = \| website = https://www.yildizmoran.com.tr/ }} '''Yıldız Moran''' (24 Temmuz 1932,  [[İstanbul]] - 15 Nisan 1995, [[İstanbul]]), Türk [[~~Türkiye~~fotoğrafçı]]~~’nin akademik eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısı~~, sözlük yazarı ve çevirmen. [[Türkiye]]’nin akademik eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısıdır. Türkiye'yi tek başına dolaşmış ve kalkınma dönemindeki Cumhuriyet Türkiyesi’nin değişik yüzlerini kendine özgü bir yaklaşımla fotoğraflamıştır.<ref>{{Web kaynağı\|url=https://denizcitoplum.wordpress.com/2018/03/15/yildiz-moranin-zamansiz-fotograflar-retrospektif-sergisinde-deniz-ve-insan-yasami/\|başlık=Yıldız Moran’ın “Zamansız Fotoğraflar” Retrospektif Sergisinde Deniz ve İnsan Yaşamı\|erişimtarihi=8 Şubat 2024\|tarih=15 Mart 2018\|dil=tr-TR\|çalışma=denizcitoplum\|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240208132340/https://denizcitoplum.wordpress.com/2018/03/15/yildiz-moranin-zamansiz-fotograflar-retrospektif-sergisinde-deniz-ve-insan-yasami/\|arşivtarihi=8 Şubat 2024\|ölüurl=hayır}}</ref> ~~== Yaşam öyküsü ==~~ ~~[[Dosya:Yildiz Moran child.jpg\|thumb\|left\|Yıldız Moran'ın 1937 yılında çekilmiş çocukluk fotoğrafı]]~~ 1951 yılında [[Robert Lisesi\|Robert Kolej]]’den mezun olmuş ardından da Bloomsbury Technical College ile Bloomsbury Technical Colleg'de eğitimine devam etmiştir. Yıldız Moran bir röportajında; Kolej'de sınıfta kalınca bizzat dayısı Mazhar Şevket İpşiroğlu tarafından fotoğrafçılığa yöneltildiğini açıklamıştır. 18 yaşında iken [[İngiltere]]'ye gitmiş ve burada Shakespeare Tiyatrosu'nun fotoğrafçısı John Vicker'den fotoğrafçılık üzerine eğitim almıştır. İlk fotoğraf sergisini 1953 yılında 21 yaşındayken [[Cambridge]]'de açmıştır. İngiltere'de kaldığı süre içerisinde [[Cambridge\|Cambridege]]'de bir, [[Londra]]'da ise dört sergi açan Moran, ardından [[İstanbul]], [[Ankara]] ve [[Edinburgh]] sergileriyle çalışmalarına devam etmiştir. Yıldız Moran, [[İspanya]], [[Avusturya]] ve [[Portekiz]]’i gezerek bu ülkelerde de fotoğraf çekimleri yapmıştır. [[Türkiye]]'ye dönünce de İstanbul Beyoğlu'nda Maya Sanat Galerisi'nin üst katında kendi eserlerini de sergileyebileceği bir stüdyo kiralamıştır. Türkiye bulunduğu süre içerisinde: [[Cemal Gürsel]], [[Muhsin Ertuğrul]], [[Haldun Taner]], [[Mücap Ofluoğlu]], [[Adalet Cimcoz]] ve [[Haldun Dormen]] gibi isimlerin [[portre]] fotoğraflarını çekmiştir. 1963 yılında ise [[Özdemir Asaf]]'la evlenmiş olup bu evlikten sonra da [[Fotoğrafçılık\|fotoğrafçılığı]] bırakmıştır. Bu evliliğinden dört yılda üç çocuk sahibi olmuştur. İyi derecede İngilizce bilen Moran, Özdemir Asaf'a ait şiirleri İngilizce'ye çevirmiş, [[Türkçe]]-[[İngilizce]] sözlük alanında da çalışmalar yapmıştır. 1981 yılında eşi Özdemir Asaf'ı kaybetmiştir. 1982 yılında ise [[Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi\|İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü]]'nde Onur Üyesi olarak görev yapmıştır. Yıldız Moran'ın fotoğrafçılık üzerine verdiği eserleri genellikle Anadolu teması üzerine olmuş 15 Nisan 1995 tarihinde ise İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Yıldız Moran'ın yapıtları 2013 yılında [[Pera Müzesi]] tarafından "Zamansız Fotoğraflar" başlığı ile geniş çaplı olarak yayınlandı.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=o81wpydEIZc ''Nisvan " Tarihe Adını Yazdıran Kadınlar"'']'', [[TRT Belgesel]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref><ref name=":0" /><ref>[http://www.hurriyet.com.tr/8-mart-dunya-kadinlar-gununde-unutulmayan-8-sembol-kadin-40064249 ''8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde unutulmayan 8 sembol kadın'']'', [[Hürriyet (gazete)\|Hürriyet]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> == Yaşamı == Yıldız Moran, kendisi ve fotoğrafçılık alanı hakkında: ''“Fotoğraf makinesi o denli varlığınızın bir parçası olmalıdır ki; konu ile aranız da bir engel oluşturmasın. Şiirselliği olan her şey sanat fotoğrafının konusudur, fotoğraf aracılığıyla evrensel olan ve işlenen konunun kavramını içeren fotoğrafı çekmek tek amacımdı…”'' ifadelerini kulanmıştır.<ref>[http://www.cnnturk.com/2012/kultur.sanat/diger/09/19/dev.proje.icin.calismalar.basladi/677275.0/index.html ''Dev proje için çalışmalar başladı'']'', [[CNN Türk]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''▼ 1932'de İstanbul'da doğdu. Annesi Nemide Moran, babası asker ve sözlükçü [[Ahmet Vahid Moran]]'dır. Ailenin üç kızın en büyüğü idi. [[Robert Lisesi\|Robert Kolej]]'de öğrenim gördü. 1950 yılında bu okuldaki eğitimini son sınıfta bıraktı ve dayısı [[Mazhar Şevket İpşiroğlu]]’nun önerisine uyarak fotoğraf eğitimi almak üzere [[İngiltere]]’ye gitti.<ref>{{Web kaynağı\|url=https://www.kolekta.com.tr/sanatcilar/yildiz-moran/\|başlık=Yıldız Moran\|erişimtarihi=7 Şubat 2024\|dil=tr-TR\|çalışma=Kolekta.com.tr\|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240207064544/https://www.kolekta.com.tr/sanatcilar/yildiz-moran/\|arşivtarihi=7 Şubat 2024\|ölüurl=hayır}}</ref> Londra'da Bloomsbury Technical College ile Ealing Technical College'da öğrenim gördü. Teknik bilgilerini uygulamayla pekiştirmek üzere, Shakespeare Tiyatrosu'nun fotoğrafçısı John Vicker'ın asistanlığını yaptı. </ref><ref name=":0">[http://www.peramuzesi.org.tr/Yayin/Yildiz-Moran/145/2 ''Yıldız Moran - Zamansız Fotoğraflar'']'', [[Pera Müzesi]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> İlk fotoğraf sergisini 1953 yılında 21 yaşındayken [[Cambridge]]'de açtı. İngiltere'de kaldığı süre içerisinde [[Cambridge\|Cambridege]]'de bir, [[Londra]]'da ise dört sergi açtı. Ardından [[İstanbul]], [[Ankara]] ve [[Edinburgh]] sergileriyle çalışmalarına devam etti. Moran'ın fotoğrafları genellikle insan manzaralarını, günlük yaşamı ve kent dokusunu konu alır. Portreler, sokak görüntüleri ve belgesel tarzda çalışmalarıyla tanınır. Eserleri genellikle Anadolu teması üzerine idi. [[İspanya]], [[Avusturya]] ve [[Portekiz]]’i gezerek bu ülkelerde de fotoğraf çekimleri yapmıştır. Londra'dan [[Türkiye]]'ye döndükten sonra İstanbul Beyoğlu'nda [[Maya Sanat Galerisi]]'nin üst katında eserlerini sergileyebileceği bir stüdyo kiraladı. Portre fotoğrafçılığı yaptı. [[Cemal Gürsel]], [[Muhsin Ertuğrul]], [[Haldun Taner]], [[Mücap Ofluoğlu]], [[Adalet Cimcoz]] ve [[Haldun Dormen]] gibi tanınmış sanatçı ve edebiyatçıların [[portre]] fotoğraflarını çekti. 1963 yılında [[Özdemir Asaf]]'la evlendi [[Fotoğrafçılık\|fotoğrafçılığı]] bıraktı. Bu evliliğinden dört yılda üç çocuk sahibi oldu. İyi derecede İngilizce bilen Moran, Özdemir Asaf'a ait şiirleri İngilizce'ye çevirmiş, [[Türkçe]]-[[İngilizce]] sözlük alanında da çalışmalar yapmıştır. 1981 yılında eşi Özdemir Asaf'ı kaybetti. 1982 yılında [[Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi\|İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü]]'nde Onur Üyesi oldu. 15 Nisan 1995 tarihinde İstanbul’da 62 yaşında hayatını kaybetti. Yıldız Moran'ın yapıtları 2013 yılında [[Pera Müzesi]] tarafından "Zamansız Fotoğraflar" başlığı ile geniş çaplı olarak yayınlanmıştır.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=o81wpydEIZc ''Nisvan " Tarihe Adını Yazdıran Kadınlar"''] {{Webarşiv\|url=https://web.archive.org/web/20210313080856/http://www.youtube.com/watch?v=o81wpydEIZc \|tarih=13 Mart 2021 }}'', [[TRT Belgesel]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref><ref name=":0" /><ref>[http://www.hurriyet.com.tr/8-mart-dunya-kadinlar-gununde-unutulmayan-8-sembol-kadin-40064249 ''8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde unutulmayan 8 sembol kadın''] {{Webarşiv\|url=https://web.archive.org/web/20160609020023/http://www.hurriyet.com.tr/8-mart-dunya-kadinlar-gununde-unutulmayan-8-sembol-kadin-40064249 \|tarih=9 Haziran 2016 }}'', [[Hürriyet (gazete)\|Hürriyet]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> ▲Yıldız Moran, kendisi ve fotoğrafçılık alanı hakkında: ''“Fotoğraf makinesi o denli varlığınızın bir parçası olmalıdır ki; konu ile ~~aranız da~~aranızda bir engel oluşturmasın. Şiirselliği olan her şey sanat fotoğrafının konusudur, fotoğraf aracılığıyla evrensel olan ve işlenen konunun kavramını içeren fotoğrafı çekmek tek amacımdı…”'' ifadelerini kulanmıştır.<ref name=":0">[http://www.peramuzesi.org.tr/Yayin/Yildiz-Moran/145/2 ''Yıldız Moran - Zamansız Fotoğraflar''] {{Webarşiv\|url=https://web.archive.org/web/20160423165217/http://www.peramuzesi.org.tr/Yayin/Yildiz-Moran/145/2 \|tarih=23 Nisan 2016 }}'', [[Pera Müzesi]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref><ref>[http://www.cnnturk.com/2012/kultur.sanat/diger/09/19/dev.proje.icin.calismalar.basladi/677275.0/index.html ''Dev proje için çalışmalar başladı''] {{Webarşiv\|url=https://web.archive.org/web/20160919113850/http://www.cnnturk.com/2012/kultur.sanat/diger/09/19/dev.proje.icin.calismalar.basladi/677275.0/index.html \|tarih=19 Eylül 2016 }}'', [[CNN Türk]], Erişim tarihi: 12 Haziran 2016''</ref> == Etkisi == [[Eczacıbaşı Holding\|Eczacıbaşı]] Fotoğraf Sanatçıları Dizisi’nin sekizinci kitabı olan Yıldız Moran retrospektifi, 2018'de Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yayımlandı. Eserin konsept ve tasarımı [[Bülent Erkmen]], editörlüğünü de [[Merih Akoğul]] üstlendi. Eserde Moran'a dair kapsamlı bilgiler sunuldu.<ref>{{Web kaynağı \| soyadı1 = Tanrıyar \| ad1 = Elif \| başlık = Fotoğraf sanatının kraliçesi: Yıldız Moran \| url = http://www.milliyetsanat.com/yazar-detay/elif-tanriyar/fotograf-sanatinin-kralicesi-yildiz-moran/9008 \| yayıncı = Milliyet Sanat \| erişimtarihi = 17 Mayıs 2018 \| arşivurl = https://web.archive.org/web/20180517223938/http://www.milliyetsanat.com/yazar-detay/elif-tanriyar/fotograf-sanatinin-kralicesi-yildiz-moran/9008 \| arşivtarihi = 17 Mayıs 2018 \| ölüurl =evet}}</ref> Nisan 2018'de Türkiye’nin Cenevre Başkonsolosluğu tarafından [[Dünya Kadınlar Günü]] dolayısıyla Cenevre’deki Heritage Galerisi’nde Moran'ın fotoğraf sergisi açıldı.<ref>{{Web kaynağı \| başlık = Cenevre’de Yıldız Moran fotoğraf sergisi açıldı \| url = http://www.hurriyet.com.tr/avrupa/cenevrede-yildiz-moran-fotograf-sergisi-acildi-40801331 \| yayıncı = Hürriyet \| erişimtarihi = 17 Mayıs 2018 \| arşivurl = https://web.archive.org/web/20180517223502/http://www.hurriyet.com.tr/avrupa/cenevrede-yildiz-moran-fotograf-sergisi-acildi-40801331 \| arşivtarihi = 17 Mayıs 2018 \| ölüurl =hayır}}</ref> == Kaynakça == {{Kaynakça}} {{Otorite kontrolü}} [[Kategori:1932 doğumlular]] [[Kategori:İstanbul ~~doğumlular~~ili doğumlu sanatçılar]] [[Kategori:Robert ~~Kolej~~Lisesinde ~~mezunları~~öğrenim görenler]] [[Kategori:Türk fotoğrafçılar]] [[Kategori:Türk çevirmenler]] [[Kategori:1995 yılında ölenler]] [[Kategori:İstanbul~~'da~~ ilinde ölenler]] [[Kategori:Türk sözlükçüler]] [[Kategori:Türkçeden İngilizceye çeviri yapanlar]] [[Kategori:İngilizceden Türkçeye çeviri yapanlar]] [[Kategori:İstanbul ili doğumlu çevirmenler]]