Pumunta sa nilalaman

Taeng-kulog

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Dalawang anyong-patak na mga taeng-kulog, nalusaw na panlupang labi na lumabas mula sa isang bumagsak na bulalakaw.

Ang taeng-kulog,[1][2] taeng-bituin[1][2] o tektite ay isang bagay na sinlaki ng graba na binubuo ng itim, luntian, kayumanggi, o kulay abong kristal na nabuo mula sa panlupang labi na inilabas nang bumagsak ang isang bulalakaw. Ang katawagang tektite ay binansagan ng heologo na mula sa Austria na si Franz Eduard Suess (1867–1941), anak ni Eduard Suess.[3] Ang laki nito ay nasa milimetro hanggang sentimetro. Ang mga taeng-kulog na nasa laking milimetro ay tinatawag na microtektite.[4][5][6]

Sa Pilipinas, kilala na ang taeng-kulog ng mga sinaunang Pilipino at ginagamit nila ito bilang ulo ng palaso o ibang kagamitan at simula noong Panahon ng Bakal, ginagamit din itong anting-anting o agimat.[2] Karaniwang tinatawag na Philippinite (o Rizalite) ang mga taeng-kulog na nagtagpuan sa Pilipinas.[7] Partikular na tinatawag na Bicolite ang mga taeng-kulog na natagpuan sa Rehiyon ng Bikol at mayoon din na taeng-kulog na tinatawag na Anda Tektite na natatagpuan naman sa Anda, Pangasinan.[7]

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. 1.0 1.1 Baker, George (1 Hulyo 1959). "Memoirs of the National Museum of Victoria - TEKTITES" (PDF). Museums Victoria (sa wikang Ingles). p. 187. Nakuha noong 6 Pebrero 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. 2.0 2.1 2.2 Ye. S. Burkser; atbp. (Hunyo 1964). "METEORITICS NO. 19" (PDF). United States Department of Defense - Defense Technical Information Center. National Aeronautics and Space Administration. p. 50. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 19 Abril 2021. Nakuha noong 6 Pebrero 2019. {{cite web}}: Explicit use of et al. in: |author= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. Schmadel, Lutz D. (2007). "(12002) Suess". Dictionary of Minor Planet Names – (12002) Suess (sa wikang Ingles). Springer Berlin Heidelberg. p. 774. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_8490. ISBN 978-3-540-00238-3.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. French, B. M. (1998) Traces of Catastrophe: A Handbook of Shock-Metamorphic Effects in Terrestrial Meteorite Impact Structures. LPI Contribution No. 954. Lunar and Planetary Institute, Houston, Texas. 120 pp. (sa Ingles)
  5. McCall, G. J. H. (2001) Tektites in the Geological Record: Showers of Glass from the Sky. The Geological Society Publishing House, Bath, United Kingdom. 256 pp. ISBN 1-86239-085-1 (sa Ingles)
  6. Montanari, A., and C. Koeberl (2000) Impact Stratigraphy. The Italian Record. Lecture Notes in Earth Sciences Series no. 93. Springer-Verlag, New York, New York. 364 pp. ISBN 3540663681 (sa Ingles)
  7. 7.0 7.1 Aubrey Whymark (2017). "LOCAL TEKTITE NAMES". Nakuha noong 6 Pebrero 2019. {{cite web}}: Unknown parameter |websites= ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)