Polusyon
Ang polusyon ay ang pagiging marumi ng kapaligiran o, sa iba pang kahulugan, kadumihan ng kaisipan.[1] Tinatawag din ito bilang karumihan na nangangahulugan na nagpakilala ito ng mga nagpaparumi sa likas na kapaligiran na nagdudulot ng masamang pagbabago.[2] Maaring magkaroon ng anyo ang polusyon ng anumang sustansiya (solido, likido, o gas) o enerhiya (tulad ng radyoaktibidad, init, tunog, o liwanag). Ang pollutant o bagay na nagpapadumi, ay maaring mga panlabas na sustansiya/enerhiya o likas na umiiral na dumi. Bagaman maaring naidulot ng pangyayaring likas ang polusyong pangkapaligiran, pangkalahatang nagpapahiwatig ang salitang polusyon na may pinagmulang antropoheniko ang mga dumi – alalaong baga, nagmula ito sa mga aktibidad na nilikha ng tao. Noong 2015, may siyam na milyong katao sa buong mundo ang namatay dahil sa polusyon (isa sa bawat anim na kamatayan).[3][4] Nanatili itong hindi nagbago noong 2019, na may kaunting tunay na pag-unlad laban sa polusyong nakikilala. Naibilang ¾ sa mga naunang namatay ang polusyon sa hangin.[5][6]
Kabilang sa mga pangunahing anyo ng polusyon ang polusyon sa hangin, polusyon sa liwanag, kalat, polusyong ingay, polusyong plastik, karumohan sa lupa, karumihang radyoaktibo, polusyong termal, polusyong biswal, at polusyon sa tubig.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Gaboy, Luciano L. Pollution, polusyon - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
- ↑ "Pollution – Definition from the Merriam-Webster Online Dictionary" (sa wikang Ingles). Merriam-Webster. 2010-08-13. Nakuha noong 2010-08-26.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Beil, Laura (15 Nobyembre 2017). "Pollution killed 9 million people in 2015". Science News (sa wikang Ingles). Nakuha noong 1 Disyembre 2017.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Carrington, Damian (Oktubre 20, 2017). "Global pollution kills 9m a year and threatens 'survival of human societies'". The Guardian (sa wikang Ingles). Nakuha noong Oktubre 20, 2017.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Dickie, Gloria (18 Mayo 2022). "Pollution killing 9 million people a year, Africa hardest hit - study". Reuters (sa wikang Ingles). Nakuha noong 23 Hunyo 2022.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Muller, Richer; Landrigan, Philip J; Balakrishnan, Kalpana; Bathan, Glynda; Bose-O'Reilly, Stephan; Brauer, Michael; Caravanos, Jack; Chiles, Tom; Cohen, Aaron; Corra, Lilian; Cropper, Maureen; Ferraro, Greg; Hanna, Jill; Hanrahan, David; Hu, Howard; Hunter, David; Janata, Gloria; Kupka, Rachael; Lanphear, Bruce; Lichtveld, Maureen; Martin, Keith; Mustapha, Adetoun; Sanchez-Triana, Ernesto; Sandilya, Karti; Schaefli, Laura; Shaw, Joseph; Seddon, Jessica; Suk, William; Téllez-Rojo, Martha María; Yan, Chonghuai (Hunyo 2022). "Pollution and health: a progress update". The Lancet Planetary Health. 6 (6): e535–e547. doi:10.1016/S2542-5196(22)00090-0. S2CID 248905224.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)