CYP2A6
ไซโทโครม P450 2A6 (อังกฤษ: Cytochrome P450 2A6; ชื่อย่อ: CYP2A6; EC 1.14.14.1) เป็นโปรตีนในมหาสกุลไซโทโครม P450 ซึ่งเป็นระบบเอนไซม์ออกซิเดซอเนกประสงค์ของร่างกายมนุษย์[5] โดยการแสดงออกของ CYP2A6 นั้นจะถูกควบคุมโดยยีน CYP2A6 บน โครโมโซมคู่ที่ 19 โลคัส 19q13.2 และถือเป็นยีนอีกชนิดหนึ่งในกลุ่มยีน cytochrome P450[5][6] โดย CYP2A6 ของมนุษย์จะมีหน้าที่ในกระตุ้นการเกิดเมแทบอลิซึมของสารซีโนไบโอติคในร่างกาย นอกจากนี้ CYP2A6 ยังถือเป็นเอนไซม์หลักที่จะมีการแสดงออกเพื่อให้เกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันของนิโคตินและโคตินีน เมื่อมีสารทั้งสองเข้ามาในระบบ นอกเหนือจากนั้นจะเป็นการเมแทบอไลซ์ยาชนิดต่าง ๆ สารก่อมะเร็ง อัลคาลอยด์จำพวกคูมารีน โดย CYP2A6 เป็นเอนไซม์เพียงชนิดเดียวในร่างกายมนุษย์ที่มีความสามารถในการกระตุ้นการเกิดปฏิกิริยา 7-hydroxylation เพื่อเมแทบอไลซ์คูมาริน โดยสารที่เกิดจากปฏิกิริยาการเมแทบอไลซ์นี้คือ 7-hydroxycoumarin ซึ่งใช้เป็นตัวชี้วัดการทำงานของ CYP2A6[5]
ทั้งนี้ CYP2A6 เดิมชื่อ CYP2A3 ถือเป็นสมาชิกของกลุ่มเอนไซม์ขนาดใหญ่ของไซโทโครม P450 ที่มียีนควบคุมอยู่บนโครโมโซม 19q เช่นเดียวกันเอนไซม์อื่นในสกุลย่อย CYP2A, CYP2B และ CYP2F แต่ในภายหลังมีการพิจารณาเปลี่ยนชื่อเอนไซม์นี้จาก CYP2A3 เป็น CYP2A6[5] เนื่องจากชื่อเดิมซ้ำซ้อนกับ CYP2A3 ที่พบในหนู แต่มีโครงสร้างและหน้าที่แตกต่างกัน[7][8]
การกระจายและความผันแปร
[แก้]การกระจายของ CYP2A6 ในเนื้อเยื่อของร่างกายนั้นจะพบอยู่ในร่างแหเอนโดพลาซึมเป็นหลัก และมีปริมาณมากที่สุดในเซลล์เนื้อเยื่อตับ[6][9] ส่วนการแสดงออกของ CYP2A6 นั้นจะพบได้มากในเซลล์ตับ ถุงน้ำดี และเซลล์เยื่อบุโพรงจมูก (Nasal Respiratory Epithellium)[9] ส่วนความผันแปรระดับยีนของ CYP2A6 นั้นว่ามีความผันแปรระหว่างบุคคลของ CYP2A6 อะโพโปรตีน และระดับเอ็มอาร์เอ็นเอของยีนนี้อย่างมีนัยสำคัญ[10]
ตัวอย่างผังปฏิสัมพันธ์
[แก้]CYP2A6 เป็นเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนต่าง ๆ ของร่างกายมากมาย โดยเฉพาะด้านการแพทย์ ตัวอย่างเช่น ทีกาเฟอร์ ซึ่งเป็นยาในรูปโปรดรัก ที่ใช้ในการรักษามะเร็งหลายชนิด จำเป็นต้องถูกเปลี่ยนให้เป็น ฟลูออโรยูราซิล ซึ่งรูปที่ออกฤทธิ์ (active form) ด้วย CYP2A6 ในเซลล์ตับ[11][12][13] ดังผังปฏิสัมพันธ์ด้านล่าง
คลิกเลือกที่ชื่อยีน, โปรตีน, หรือสารเมแทบอไลต์ด้านล่าง เพื่อเชื่อมโยงไปยังบทความวิกิพีเดียที่เกี่ยวเนื่อง[§ 1]
- ↑ The interactive pathway map can be edited at WikiPathways: "FluoropyrimidineActivity_WP1601".
ลิแกนด์ของ CYP2A6
[แก้]ลิแกนด์ของ CYP2A6 นั้นมีหลายชนิด โดยแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม คือ ลิแกนด์ที่เป็นสารซับสเตรต สารเหนี่ยวนำ (Inducer) และสารยับยั้ง ( inhibitor) ดังแสดงในตารางด้านล่าง โดยลิแกนด์หลักที่สามารถเหนี่ยวนำเพื่อเพิ่มการทำงานของ CYP2A6 ที่พบได้บ่อยมากที่สุด คือ ฟีโนบาร์บิทอล ไรแฟมพิซิน และยากันชักบางชนิด[14]
สารซับสเตรต | สารยับยั้ง | สารเหนี่ยวนำ |
|
|
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 1.2 GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000255974 – Ensembl, May 2017
- ↑ 2.0 2.1 2.2 GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000005547 – Ensembl, May 2017
- ↑ "Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
- ↑ "Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Entrez Gene: CYP2A6 cytochrome P450, family 2, subfamily A, polypeptide 6".
- ↑ 6.0 6.1 National Center for Biotechnology Information (8 เมษายน 2018). "CYP2A6 cytochrome P450 family 2 subfamily A member 6 [ Homo sapiens (human) ]". U.S. National Library of Medicine. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 ตุลาคม 2016. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2018.
- ↑ Hellmold H, Magnusson M, Pelto-Huikko M, Rylander T, Gustafsson J, Warner M (มีนาคม 1998). "Identification of CYP2A3 as a major cytochrome P450 enzyme in the female peripubertal rat breast" (PDF). Mol Pharmacol. 53 (3): 475–82. PMID 9495814.
- ↑ National Center for Biotechnology Information (13 มีนาคม 2018). "Cyp2a3 cytochrome P450, family 2, subfamily a, polypeptide 3 [ Rattus norvegicus (Norway rat) ]". U.S. National Library of Medicine. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 เมษายน 2018. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2018.
- ↑ 9.0 9.1 Weizmann Institute of Science (2018). "CYP2A6 Gene (Protein Coding)". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 มกราคม 2018. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2018.
- ↑ Renwick AB, Watts PS, Edwards RJ, Barton PT, Guyonnet I, Price RJ, Tredger JM, Pelkonen O, Boobis AR, Lake BG (มิถุนายน 2000). "Differential Maintenance of Cytochrome P450 Enzymes in Cultured Precision-cut Human Liver Slices" (PDF). The American Society for Pharmacology and Experimental Therapeutics. 28 (10): 1202–9. PMID 10997941.
- ↑ El Sayed, YM; Sadée, W (1983). "Metabolic activation of R,S-1-(tetrahydro-2-furanyl)-5-fluorouracil (ftorafur) to 5-fluorouracil by soluble enzymes". Cancer Research. 43 (9): 4039–44. PMID 6409396.
- ↑ Nakayama, T; Noguchi, S (มกราคม 2010). "Therapeutic usefulness of postoperative adjuvant chemotherapy with Tegafur-Uracil (UFT) in patients with breast cancer: focus on the results of clinical studies in Japan" (PDF). The Oncologist. 15 (1): 26–36. doi:10.1634/theoncologist.2009-0255. PMC 3227888. PMID 20080863.
- ↑ Matt P, van Zwieten-Boot B, Calvo Rojas G, Ter Hofstede H, Garcia-Carbonero R, Camarero J, Abadie E, Pignatti F (ตุลาคม 2011). "The European Medicines Agency review of Tegafur/Gimeracil/Oteracil (Teysuno™) for the treatment of advanced gastric cancer when given in combination with cisplatin: summary of the Scientific Assessment of the Committee for medicinal products for human use (CHMP)" (PDF). The Oncologist. 16 (10): 1451–1457. doi:10.1634/theoncologist.2011-0224. PMC 3228070. PMID 21963999.
- ↑ 14.00 14.01 14.02 14.03 14.04 14.05 14.06 14.07 14.08 14.09 14.10 14.11 14.12 14.13 14.14 14.15 14.16 14.17 14.18 14.19 14.20 14.21 14.22 14.23 14.24 14.25 14.26 14.27 14.28 14.29 14.30 Lacy CF, Armstrong LL, Goldman MP, Lance LL (2007). Cytochrome P450 Enzymes: Substrates, Inhibitors, and Inducers. Hudson, OH: LexiComp Inc. pp. 1899–1912.
- ↑ Wen X, Wang JS, Neuvonen PJ, Backman JT (2002). "Isoniazid is a mechanism-based inhibitor of cytochrome P450 1A2, 2A6, 2C19 and 3A4 isoforms in human liver microsomes". Eur. J. Clin. Pharmacol. 57 (11): 799–804. doi:10.1007/s00228-001-0396-3. PMID 11868802.
- ↑ Siu EC, Tyndale RF (2008). "Selegiline is a mechanism-based inactivator of CYP2A6 inhibiting nicotine metabolism in humans and mice". J. Pharmacol. Exp. Ther. 324 (3): 992–9. doi:10.1124/jpet.107.133900. PMID 18065502.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- Pelkonen O, Rautio A, Raunio H, Pasanen M (2000). "CYP2A6: a human coumarin 7-hydroxylase". Toxicology. 144 (1–3): 139–47. doi:10.1016/S0300-483X(99)00200-0. PMID 10781881.
- Fernandez-Salguero P, Gonzalez FJ (1995). "The CYP2A gene subfamily: species differences, regulation, catalytic activities and role in chemical carcinogenesis". Pharmacogenetics. 5 (Special Issue): S123–8. doi:10.1097/00008571-199512001-00013. PMID 7581481.
- Smith G, Stubbins MJ, Harries LW, Wolf CR (1999). "Molecular genetics of the human cytochrome P450 monooxygenase superfamily". Xenobiotica. 28 (12): 1129–65. doi:10.1080/004982598238868. PMID 9890157.
- Pelkonen O, Rautio A, Raunio H, Pasanen M (2000). "CYP2A6: a human coumarin 7-hydroxylase". Toxicology. 144 (1–3): 139–47. doi:10.1016/S0300-483X(99)00200-0. PMID 10781881.
- Tyndale RF, Sellers EM (2002). "Genetic variation in CYP2A6-mediated nicotine metabolism alters smoking behavior". Therapeutic drug monitoring. 24 (1): 163–71. doi:10.1097/00007691-200202000-00026. PMID 11805739.
- Xu C, Goodz S, Sellers EM, Tyndale RF (2003). "CYP2A6 genetic variation and potential consequences". Adv. Drug Deliv. Rev. 54 (10): 1245–56. doi:10.1016/S0169-409X(02)00065-0. PMID 12406643.
- Kamataki T, Fujieda M, Kiyotani K, และคณะ (2005). "Genetic polymorphism of CYP2A6 as one of the potential determinants of tobacco-related cancer risk". Biochem. Biophys. Res. Commun. 338 (1): 306–10. doi:10.1016/j.bbrc.2005.08.268. PMID 16176798.
- Maurice M, Emiliani S, Dalet-Beluche I, และคณะ (1991). "Isolation and characterization of a cytochrome P450 of the IIA subfamily from human liver microsomes". Eur. J. Biochem. 200 (2): 511–7. doi:10.1111/j.1432-1033.1991.tb16212.x. PMID 1889415.
- Yun CH, Shimada T, Guengerich FP (1991). "Purification and characterization of human liver microsomal cytochrome P-450 2A6". Mol. Pharmacol. 40 (5): 679–85. PMID 1944238.
- Yamano S, Tatsuno J, Gonzalez FJ (1990). "The CYP2A3 gene product catalyzes coumarin 7-hydroxylation in human liver microsomes". Biochemistry. 29 (5): 1322–9. doi:10.1021/bi00457a031. PMID 2322567.
- Miles JS, Bickmore W, Brook JD, และคณะ (1989). "Close linkage of the human cytochrome P450IIA and P450IIB gene subfamilies: implications for the assignment of substrate specificity". Nucleic Acids Res. 17 (8): 2907–17. doi:10.1093/nar/17.8.2907. PMC 317701. PMID 2726448.
- Yamano S, Nagata K, Yamazoe Y, และคณะ (1989). "cDNA and deduced amino acid sequences of human P450 IIA3 (CYP2A3)". Nucleic Acids Res. 17 (12): 4888. doi:10.1093/nar/17.12.4888. PMC 318052. PMID 2748347.
- Phillips IR, Shephard EA, Ashworth A, Rabin BR (1985). "Isolation and sequence of a human cytochrome P-450 cDNA clone". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 82 (4): 983–7. doi:10.1073/pnas.82.4.983. PMC 397177. PMID 3856261.
- Wainwright BJ, Watson EK, Shephard EA, Phillips IR (1985). "RFLP for a human cytochrome P-450 gene at 19q13.1-qter (HGM8 provisional designation CYPI)". Nucleic Acids Res. 13 (12): 4610. doi:10.1093/nar/13.12.4610. PMC 321810. PMID 4011450.
- Fernandez-Salguero P, Hoffman SM, Cholerton S, และคณะ (1995). "A genetic polymorphism in coumarin 7-hydroxylation: sequence of the human CYP2A genes and identification of variant CYP2A6 alleles". Am. J. Hum. Genet. 57 (3): 651–60. PMC 1801261. PMID 7668294.
- Ding S, Lake BG, Friedberg T, Wolf CR (1995). "Expression and alternative splicing of the cytochrome P-450 CYP2A7". Biochem. J. 306 (Pt 1): 161–6. doi:10.1042/bj3060161. PMC 1136496. PMID 7864805.
- Hoffman SM, Fernandez-Salguero P, Gonzalez FJ, Mohrenweiser HW (1996). "Organization and evolution of the cytochrome P450 CYP2A-2B-2F subfamily gene cluster on human chromosome 19". J. Mol. Evol. 41 (6): 894–900. doi:10.1007/bf00173169. PMID 8587134.
- Hadidi H, Zahlsen K, Idle JR, Cholerton S (1998). "A single amino acid substitution (Leu160His) in cytochrome P450 CYP2A6 causes switching from 7-hydroxylation to 3-hydroxylation of coumarin". Food Chem. Toxicol. 35 (9): 903–7. doi:10.1016/S0278-6915(97)00066-5. PMID 9409631.
- Oscarson M, Gullstén H, Rautio A, และคณะ (1998). "Genotyping of human cytochrome P450 2A6 (CYP2A6), a nicotine C-oxidase". FEBS Lett. 438 (3): 201–5. doi:10.1016/S0014-5793(98)01297-6. PMID 9827545.
- บทความนี้รวบรวมข้อมูลจากหอสมุดแพทยศาสตร์แห่งชาติอเมริกัน ซึ่งจัดเป็นสาธารณสมบัติ