อิสานโนซอรัส
| อิสานโนซอรัส ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคไทรแอสซิกตอนปลาย? หรือยุคจูแรสซิกตอนปลาย? ?214–145Ma ไม่ทราบยุค | |
|---|---|
| |
| กระดูกต้นขาของ Isanosaurus attavipachi | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอต Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ Animalia |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata |
| เคลด: | ไดโนเสาร์ Dinosauria |
| เคลด: | ซอริสเกีย Saurischia |
| เคลด: | †Sauropodomorpha Sauropodomorpha |
| เคลด: | †ซอโรพอด Sauropoda |
| เคลด: | †Eusauropoda Eusauropoda Buffetaut et al. 2000 |
| สกุล: | †อิสานโนซอรัส Isanosaurus Buffetaut et al. 2000 |
| สปีชีส์: | †Isanosaurus attavipachi |
| ชื่อทวินาม | |
| †Isanosaurus attavipachi Buffetaut et al. 2000 | |
อิสานโนซอรัส (ชื่อวิทยาศาสตร์: Isanosaurus) เป็นสกุลของไดโนเสาร์ซอโรพอดที่สูญพันธุ์จากประเทศไทย เดิมจัดให้อยู่ในช่วงอายุประมาณ 210 ล้านปีในยุคไทรแอสซิกตอนปลาย (ขั้น Norian ตอนปลายถึง Rhaetian) ซึ่งจะทำให้เป็นหนึ่งในซอโรพอดที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่รู้จัก ภายหลังถือว่าไม่ทราบยุคสมัย และอาจอยู่ในยุคจูแรสซิกตอนต้น[1] หรือแม้แต่ช้าสุดถึงยุคจูแรสซิกตอนปลาย[2] ไดโนเสาร์ชนิดนี้มีเพียงชนิดเดียว คือ อิสานโนซอรัส อรรถวิภัชน์ชิ (Isanosaurus attavipachi) แม้ว่าจะมีความสำคัญต่อความเข้าใจเกี่ยวกับต้นกำเนิดซอโรพอดและวิวัฒนาการในยุคแรก ๆ Isanosaurus ก็ยังไม่เป็นที่รู้จัก ความสัมพันธ์อย่างชัดเจนระหว่างซอโรพอดชนิดอื่นยังคงไม่ได้รับการแก้ไข[3]
การค้นพบและตั้งชื่อ
[แก้]ตัวอย่างชนิดนี้พบในหินทรายสีแดงเข้มในหมวดหินน้ำพองใกล้บ้านโนนถาวร (Ban Non Thaworn) จังหวัดชัยภูมิ[3] เมื่อมีการค้นพบใน ค.ศ. 1998 โครงกระดูกส่วนใหญ่ถูกกัดกร่อนไปแล้วอย่างน่าเสียดาย[3] ในส่วนของฟอสซิลสัตว์มีกระดูกสันหลังนั้น มีการสำรวจในบริเวณนี้ได้ไม่ดีนัก นอกจาก Isanosaurus แล้ว พบแค่กระดูกก้นแบบชัดเจน 2 อัน โดยกระดูกก้นเป็นของ Isanosaurus หรือไม่นั้นยังไม่เป็นที่กระจ่าง เนื่องจากไม่มีกระดูกเชิงกรานที่เก็บรักษาไว้ในตัวอย่างต้นแบบแรก[3]
Isanosaurus ได้รับการระบุโดยเอริก บุฟแฟโต (Éric Buffetaut) นักบรรพชีวินวิทยาชาวฝรั่งเศส และเพื่อนร่วมงานใน ค.ศ. 2000[3] ชื่อไดโนเสาร์มาจากภาคอีสานของประเทศไทย ส่วนชื่อชนิดตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ปรีชา อรรถวิภัชน์ ผู้สนับสนุนการวิจัยบรรพชีวินวิทยาในประเทศไทยและอดีตอธิบดีกรมทรัพยากรธรณี[3]
วิวัฒนาการชาติพันธุ์
[แก้]เดิมจัดให้เป็นซอโรพอด ภายหลังจึงระบุเป็นซอโรโพดิฟอร์มที่ไม่ใช่ซอโรพอด (non-sauropod sauropodiform) แผนภาพข้างล่างนี้แสดงตำแหน่งของ Isanosaurus ใน Massopoda ตามข้อมูลจาก Oliver W. M. Rauhut และผู้ร่วมงาน, 2020:[1]
.jpg){kind=small}
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 Rauhut, O. W. M.; Holwerda, F. M.; Furrer, H. (2020). "A derived sauropodiform dinosaur and other sauropodomorph material from the Late Triassic of Canton Schaffhausen, Switzerland". Swiss Journal of Geosciences. 113 (1): 8. doi:10.1186/s00015-020-00360-8. S2CID 220294939.
- ↑ Peyre de Fabrègues, C. & Allain, R. 2020. Kholumolumo ellenbergerorum, gen. et sp. nov., a new early sauropodomorph from the lower Elliot Formation (Upper Triassic) of Maphutseng, Lesotho. Journal of Vertebrate Paleontology e1732996. DOI: 10.1080/02724634.2019.1732996
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Buffetaut, E.; Suteethorn, V.; Cuny, G.; Tong, H.; Le Loeuff, J.; Khansubha, S.; Jongautchariyakul, S. (2000). "The earliest known sauropod dinosaur". Nature. 407 (6800): 72–74. doi:10.1038/35024060. PMID 10993074.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- "Restoration and discussion of Isanosaurus". luisrey.ndtilda.co. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 15, 2018.