อำเภอแก้งคร้อ

อำเภอแก้งคร้อ
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Kaeng Khro
อ่างเก็บน้ำเขื่อนบน
คำขวัญ:  แก้งคร้อเมืองน่าอยู่ ผู้คนน่ารัก ศาสนจักร ก้าวไกล พระชัยมงคลคู่บ้าน ศาลปู่ด้วงย่าดีคู่เมือง ลือเลื่องเขื่อนลำปะทาว ชาวประชาสามัคคี
แผนที่จังหวัดชัยภูมิ เน้นอำเภอแก้งคร้อ
พิกัด: 16°6′31″N 102°15′29″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ชัยภูมิ
พื้นที่
• ทั้งหมด	582.2 ตร.กม. (224.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2567)
• ทั้งหมด	90,924 คน
• ความหนาแน่น	158.01 คน/ตร.กม. (409.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	36150
รหัสภูมิศาสตร์	3612
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอแก้งคร้อ หมู่ที่ 1 ถนนชัยภูมิ-ชุมแพ ตำบลช่องสามหมอ อำเภอแก้งคร้อ จังหวัดชัยภูมิ 36150
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอแก้งคร้อ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชัยภูมิ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอแก้งคร้อมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอภูเขียวและอำเภอบ้านแท่น
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอมัญจาคีรีและอำเภอโคกโพธิ์ไชย (จังหวัดขอนแก่น)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอคอนสวรรค์และอำเภอเมืองชัยภูมิ
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเกษตรสมบูรณ์

ประวัติ

เดิมทีท้องที่อำเภอแก้งคร้อทั้งอำเภอถูกรวมอยู่ภายใต้การปกครองของตำบลกวางโจน อำเภอภูเขียว นับตั้งแต่มีการปฏิรูปการปกครองมาเป็นจังหวัด อำเภอ และตำบล ซึ่งเหตุที่เป็นเช่นนี้อาจเนื่องมาจาก ในสมัยก่อนท้องที่แถบนี้ยังมีราษฎรเข้ามาจับจองพื้นที่อาศัยและทำกินอยู่อย่างเบาบาง จนกระทั่งวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2481 จึงได้มีการจัดตั้ง ตำบลแก้งคร้อ (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น ตำบลช่องสามหมอ) ขึ้นมา โดยแบ่งท้องที่บางส่วนมาจากตำบลกวางโจน ต่อมาในวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2495 มีการพื้นที่หมู่ 6–8, 14–19 และหมู่ 21–24 (ในขณะนั้น) ของตำบลกวางโจน ไปตั้งเป็น ตำบลหนองสังข์ และในวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2496 มีการแบ่งเอาท้องที่ตำบลแก้งคร้อบางส่วนจัดตั้งเป็น ตำบลหนองขาม แสดงให้เห็นว่าท้องที่แถบนี้เริ่มมีราษฎรเข้ามาอยู่อาศัยเพิ่มจำนวนมากขึ้นแล้ว

การที่ทั้ง 3 ตำบลที่ถูกจัดตั้งขึ้นมาใหม่นี้มีพื้นที่รวมกันกว้างขวางและอยู่ห่างไกลจากที่ทำการอำเภอภูเขียวในขณะนั้น ทำให้ราษฎรไปติดต่อราชการได้รับความลำบากในการเดินทาง วันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2501 ทางราชการจึงประกาศแยกท้องที่ 3 ตำบล คือ ตำบลช่องสามหมอ ตำบลหนองสังข์ และตำบลหนองขาม จัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอแก้งคร้อ โดย"แก้งคร้อ" เป็นคำประสมมาจากคำว่า "แก้ง" หมายถึง แก่ง ซึ่งออกเสียงในสำเนียงอีสานว่า แก้ง และคำว่า "คร้อ" มาจากชื่อของ "ต้นตะคร้อ" ซึ่งเมื่อนำมารวมกันแล้วจะได้ความหมายว่า บริเวณแก่งที่มีต้นตะคร้อใหญ่ และเพียงปีเดียวก็ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอแก้งคร้อ ในวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2502 อำเภอแก้งคร้อที่ถูกตั้งขึ้นมาใหม่นี้ยังเหลือพื้นที่ว่างเปล่าที่ยังไม่ถูกจับจองทำกินอยู่เป็นจำนวนมาก ดังนั้นจึงมีราษฎรจากอำเภอใกล้เคียงไม่ว่าจะเป็นอำเภอภูเขียว อำเภอคอนสวรรค์ อำเภอเมืองชัยภูมิ หลั่งไหลเข้ามาจับจองพื้นที่ทำกินเป็นจำนวนมาก ทำให้ท้องที่อำเภอแก้งคร้อได้รับการพัฒนาทางด้านการเกษตรและการค้าอย่างรวดเร็ว

จากจำนวนประชากรที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้ในปี พ.ศ. 2513 ได้มีการจัดตั้งตำบลเพิ่มขึ้นมาพร้อมกันอีก 3 ตำบล คือ แยกพื้นที่หมู่ 3–4, 12, 15, 17 (ในขณะนั้น) ของตำบลช่องสามหมอ รวมกับหมู่ 1, 11–12 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองขาม ตั้งเป็น ตำบลนาหนองทุ่ม กับแยกพื้นที่หมู่ 6, 9, 13–18 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองสังข์ รวมกับพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลช่องสามหมอ ตั้งเป็น ตำบลหลุบคา กับแยกพื้นที่หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลช่องสามหมอ รวมกับหมู่ 7–8, 10–11, 20–22 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองสังข์ ตั้งเป็น ตำบลบ้านแก้ง เพื่อให้ง่ายต่อการจัดการปกครอง และในปี พ.ศ. 2522 ได้แยกพื้นที่ 7 หมู่บ้านในตำบลหนองขาม ตั้งเป็น ตำบลโคกกุง

เมื่อพื้นที่ราบใต้เชิงเขาภูแลนคาเริ่มถูกจับจองทำกินจนไม่เหลือที่ว่าง ดังนั้นจึงมีราษฎรบางส่วนอพยพขึ้นสู่เทือกเขาภูแลนคา เพื่อแผ้วถางพื้นที่ทำมาหากินและอยู่อาศัย ต่อมาเมื่อมีจำนวนราษฎรเพิ่มมากขึ้น ทำให้ยากแก่การปกครองท้องที่ เพราะเป็นเขตภูเขาสูง ดังนั้นในปี พ.ศ. 2529 จึงได้แบ่งท้องที่ตำบลนาหนองทุ่ม เพื่อจัดตั้งเป็น ตำบลเก่าย่าดี และในปี พ.ศ. 2531 ได้จัดตั้ง ตำบลท่ามะไฟหวาน ขึ้นมาอีกแห่งโดยแบ่งพื้นที่มาจากตำบลหนองขาม

เขตสุขาภิบาลแก้งคร้อซึ่งเป็นพื้นที่เขตเศรษฐกิจหลักของอำเภอ มีประชากรอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น ดังนั้นในปี พ.ศ. 2533 จึงได้แบ่งท้องที่ตำบลช่องสามหมอ ฝั่งทิศตะวันออกของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 สีคิ้ว - เชียงคาน จัดตั้งเป็น ตำบลหนองไผ่ ทำให้ปัจจุบันอำเภอแก้งคร้อมีท้องที่ในเขตปกครองทั้งสิ้น 10 ตำบล

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอแก้งคร้อแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตำบล 126 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ช่องสามหมอ

(Chong Sam Mo)

11 หมู่บ้าน

6.

หลุบคา

(Lup Kha)

10 หมู่บ้าน

2.

หนองขาม

(Nong Kham)

13 หมู่บ้าน

7.

โคกกุง

(Khok Kung)

13 หมู่บ้าน

3.

นาหนองทุ่ม

(Na Nong Thum)

19 หมู่บ้าน

8.

เก่าย่าดี

(Kao Ya Di)

9 หมู่บ้าน

4.

บ้านแก้ง

(Ban Kaeng)

12 หมู่บ้าน

9.

ท่ามะไฟหวาน

(Tha Mafai Wan)

11 หมู่บ้าน

5.

หนองสังข์

(Nong Sang)

16 หมู่บ้าน

10.

หนองไผ่

(Nong Phai)

12 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอแก้งคร้อประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลแก้งคร้อ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลช่องสามหมอและตำบลหนองไผ่
• เทศบาลตำบลนาหนองทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลนาหนองทุ่ม
• เทศบาลตำบลหนองสังข์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองสังข์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลช่องสามหมอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องสามหมอ (นอกเขตเทศบาลตำบลแก้งคร้อ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองขาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองขามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาหนองทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาหนองทุ่ม (นอกเขตเทศบาลตำบลนาหนองทุ่ม)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแก้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแก้งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหลุบคา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหลุบคาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกกุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกกุงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเก่าย่าดี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเก่าย่าดีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่ามะไฟหวาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะไฟหวานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองไผ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองไผ่ (นอกเขตเทศบาลตำบลแก้งคร้อ)

แหล่งข้อมูลอื่น

• อำเภอ.คอม
• สารสนเทศทางการศึกษา เก็บถาวร 2013-09-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน