สาธารณรัฐหลานฟาง
สาธารณรัฐหลานฟาง 蘭芳共和國 (จีน) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1777–1884 | |||||||
 ธงชาติ
 ตราสาธารณรัฐ
| |||||||
 แผนที่สาธารณรัฐกงสีในบอร์เนียวตะวันตก | |||||||
| สถานะ | รัฐบรรณาการของจีนสมัยราชวงศ์ชิง | ||||||
| เมืองหลวง | Dong Wan Li (東萬律) (ปัจจุบันคือมันดอร์) | ||||||
| ภาษาทั่วไป | ฮากกา, มลายู, กลุ่มภาษาดายัก | ||||||
| เดมะนิม | ฮากกาหรือหลานฟางเหริน (蘭芳人) | ||||||
| การปกครอง | สาธารณรัฐกงสี ระบบประธานาธิบดี | ||||||
| ประธานาธิบดี | |||||||
• 1777-1795 | Low Lan Pak | ||||||
• 1795-1799 | Jiang Wubo | ||||||
• 1799-1804 | Yan Sibo | ||||||
• 1804-1811 | Jiang Wubo | ||||||
• 1811-1823 | Song Chabo | ||||||
• 1823-1838 | Liu Taiji | ||||||
• 1838-1842 | Gu Liubo | ||||||
• 1842-1843 | Xie Guifang | ||||||
• 1843-1845 | Ye Tenghui | ||||||
• 1845-1848 | Liu Ganxing | ||||||
• 1848-1876 | Liu Asheng | ||||||
• 1876-1880 | Liu Liang | ||||||
• 1880-1884 | Liu Asheng | ||||||
| ยุคประวัติศาสตร์ | จักรวรรดินิยมใหม่ | ||||||
• ก่อตั้ง | 1777 | ||||||
| 1884 | |||||||
| |||||||
| ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ | อินโดนีเซีย มาเลเซีย | ||||||
สาธารณรัฐหลานฟาง (อังกฤษ: Lanfang Republic; จีน: 蘭芳共和國; พินอิน: Lánfāng Gònghéguó, Pha̍k-fa-sṳ: Làn-fông Khiung-fò-koet) มีอีกชื่อว่า บริษัทหลานฟาง (จีน: 蘭芳公司; พินอิน: Lánfāng gōngsī) เป็นรัฐของชาวจีนที่ใช้ระบบกงสีในกาลีมันตันตะวันตก ประเทศอินโดนีเซีย ก่อตั้งโดยชาวจีนฮากกาชื่อหลัว ฟางปั๋ว (羅芳伯) เมื่อ พ.ศ. 2320 ก่อนจะสิ้นสุดลงโดยการยึดครองของดัตช์เมื่อ พ.ศ. 2427
การมาถึงของชาวจีน
[แก้]สุลต่านแห่งบอร์เนียวตะวันตกได้นำเข้าแรงงานชาวจีนในพุทธศตวรรษที่ 23 เพื่อทำงานในเหมืองทองคำและตะกั่ว กลุ่มกงสีของแรงงานเหมืองได้จัดตั้งกลุ่มเพื่อปกครองตนเอง[1] แต่หลานฟางเป็นที่รู้จักเพราะบันทึกไว้โดยยับ เซียงโยน บุตรเขยของกัปตันคนสุดท้ายของกงสีแห่งหลานฟาง ซึ่งแปลเป็นภาษาดัตช์ใน พ.ศ. 2428[2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12] ไม่มีหลักฐานที่เป็นเอกสารเกี่ยวกับกลุ่มกรรมกรเหมืองกลุ่มอื่น
การปกครองของหลัว ฟางปั๋ว
[แก้]ผู้ก่อตั้งสาธารณรัฐหลานฟางคือหลัว ฟางปั๋ว ผู้มาจากเหมย์โจวในมณฑลกวางตุ้ง และมาอาศัยในเกาะบอร์เนียวเป็นเวลานาน ส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการค้าและทำเหมือง เขาก่อตั้งบริษัทของเขาเอง หลัวได้จัดตั้งสาธารณรัฐหลานฟางขึ้นใน พ.ศ. 2320 เมืองหลวงอยู่ที่วันยินตะวันออกเพื่อปกป้องผู้ตั้งถิ่นฐานชาวจีนจาการกดดันของชาวดัตช์[13][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30] หลัวได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดี เขาได้นำหลักการปกครองแบบประชาธิปไตยมาใช้เช่น การมีส่วนร่วมของพลเมือง ตำแหน่งผู้บริหารต่างๆมาจากการเลือกตั้ง หลานฟางเป็นพันธมิตรกับสุลต่านอับดูร์เราะห์มานแห่งรัฐสุลต่านปอนเตียนัก[31][32][33][34][35]
การบริหารของหลัวปฏิเสธการจัดตั้งราชวงศ์ แต่ดำเนินตามประเพณีของชาวจีน เช่น ประกาศใช้ปีที่ก่อตั้งสาธารณรัฐเป็นปีแรกของปฏิทิน แต่เขาก็ส่งรายงานไปยังราชวงศ์ชิงว่าเขาเป็นผู้ก่อตั้งสาธารณรัฐและส่งบรรณาการให้ราชวงศ์ชิง
หลัวเป็นประมุขของรัฐจนเสียชีวิตเมื่อ พ.ศ. 2338 ชาวหลานฟางเลือกเจียง อู่ปั๋ว (江戊伯) เป็นประธานาธิบดีคนต่อไป มีชาวพื้นเมืองเข้ามาเป็นพันธมิตรกับหลานฟางมากขึ้น แต่จะมีชาวจีนในสาธารณรัฐเท่านั้นที่เลือกผู้นำได้
การรุกรานของดัตช์
[แก้]เมื่อราชวงศ์ชิงอ่อนแอลงและไม่สามารถสนับสนุนสาธารณรัฐหลานฟางในฐานะรัฐบรรณาการได้อีก ทำให้หลานฟางเผชิญการรุกรานของดัตช์ ประชากรของสาธารณรัฐพยายามต่อต้านแต่ขาดแคลนอาวุธ ลิน อาห์ซินเป็นผู้นำคนสุดท้ายของหลานฟาง[36] ชาวจีนในหลานฟางเดินทางไปยังสุมาตราและสิงคโปร์เพื่อหวังสร้างสาธารณรัฐชองชาวจีนแห่งใหม่ในเอเชียตะวันออก สงครามระหว่างชาวจีนกับกองทัพของดัตช์อีสต์อินดีสที่เรียกสงครามกงสี มีเหตุการณ์ที่สำคัญคือการขยายตัวสู่ชายฝั่งตะวันตกของบอร์เนียว (พ.ศ. 2365 – 2367) การต่อต้านของชาวจีนที่มนตราโด (พ.ศ. 2393 – 2397) และการลุกฮือของชาวจีนที่มันโดร์ บอร์เนียว (พ.ศ. 2427 – 2428) ในที่สุดชาวจีนจึงเสียการปกครองของตนเองไป ดัตช์มิได้ผนวกหลานฟางในทันทีแต่ตั้งระบอบหุ่นเชิดขึ้นมาแทน จนกระทั่งราชวงศ์ชิงล่มสลายใน พ.ศ. 2455 ดัตช์จึงประกาศผนวกดินแดน
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "海外華人創建了世上第一個共和國". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-04-24. สืบค้นเมื่อ 2015-11-28.
- ↑ Groot, J.J.M. (1885), Het Kongsiwezen van Borneo: eene verhandeling over den grondslag en den aard der chineesche politieke vereenigingen in de koloniën, The Hague: M. Nijhof.
- ↑ Lindsey'& Pausacker & Coppel &Institute of Southeast Asian Studies & Monash Asia Institute 2005, p. 105.
- ↑ ed. Gerber &Guang 2006, p. 164.
- ↑ ed. Reid & Alilunas-Rodgers 1996, p. 169.
- ↑ ed. Blussé & Zurndorfer & Zürcher 1993, p. 288.
- ↑ Chin 1981, p. 19.
- ↑ ed. Suryadinata 1997,
- ↑ Setyautama & Mihardja 2008, p. 233.
- ↑ ed. Oelschlägel & Nentwig & Taube 2005, p. 290.
- ↑ Zhang 2002, p. 2.
- ↑ Gakuen 1967, p. 258.
- ↑ Gernet 1996, p. 489.
- ↑ "YUNOS 2011". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-14. สืบค้นเมื่อ 2015-11-28.
- ↑ ""The Eurozone as a Lan Fang Republic" 2012". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-02-09. สืบค้นเมื่อ 2015-11-28.
- ↑ Zheng 1982, p. 40.
- ↑ Wang 1994, p. 87.
- ↑ "Taiwan guang Hua za zhi, Volume 33, Issues 7-12" 2008, p. 119.
- ↑ "The Numismatic Chronicle, Volume 153" 1993, p. 172.
- ↑ "Revue bibliographique de sinologie, Volumes 6-7" 1988, p. 165.
- ↑ ed. Reid 2008, p. 74.
- ↑ Yong 1994, p. 27.
- ↑ "Mitteilungen der Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Volume 75; Volume 77" 1979, p. 189.
- ↑ Zheng 1969, p. xvi.
- ↑ "China Today, Volume 6" 1963, p. 33.
- ↑ Reece 1993, p. 3.
- ↑ "Tempo: Indonesia's Weekly News Magazine, Volume 4, Issues 43-52" 2004, p. 9.
- ↑ "Excerpta Indonesica, Issues 58-62" 1998, p. 45.
- ↑ "Jahrbuch des Museums für Völkerkunde zu Leipzig, Volume 41" 1997, p. 273.
- ↑ "The Sarawak Museum Journal, Volume 19" 1971, p. 119.
- ↑ "The Sarawak Museum Journal" 1959, p. 671.
- ↑ Heidhues 2003, p. 65.
- ↑ Heidhues 2003, p. 103.
- ↑ Luo & Luo 1941,
- ↑ 羅 1961,
- ↑ Irwin 1955, p. 173.
ข้อมูล
[แก้]- Blussé, Léonard; Zurndorfer, Harriet Thelma; Zürcher, Erik Jan, บ.ก. (1993). Conflict and Accommodation in Early Modern East Asia: Essays in Honour of Erik Zürcher. Vol. Volume 29 of Sinica Leidensia (illustrated ed.). BRILL. ISBN 9004097759. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help) - Chin, John M. (1981). The Sarawak Chinese (illustrated ed.). Oxford University Press, Incorporated. ISBN 0195804708. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Gakuen, Seijō (1967). Uchida, Naosaku; Ikeda, Kōtarō (บ.ก.). Social and economic aspects of Japan: Seijo Gakuen jubilee year, 1917-1967. Economic Institute of Seijo University. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Gerber, James; Guang, Lei, บ.ก. (2006). Agriculture and Rural Connections in the Pacific, 1500-1900. Vol. Volume 13 of The Pacific World: Lands, Peoples And History of the Pacific, 1500–1900 (illustrated ed.). Ashgate/Variorum. ISBN 0754639789. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help) - Gernet, Jacques (1996). A History of Chinese Civilization (illustrated, reprint, revised ed.). Cambridge University Press. ISBN 0521497817. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Heidhues, Mary F. Somers (2003). Golddiggers, Farmers, and Traders in the "Chinese Districts" of West Kalimantan, Indonesia. Vol. Volume 34 of Southeast Asia publications series (illustrated ed.). SEAP Publications. ISBN 0877277338. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help) - Irwin, Graham (1955). Nineteenth-century Borneo: A Study in Diplomatic Rivalry. Part 15 of Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde. M. Nijhoff. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
- Lindsey, Timothy; Pausacker, Helen; Coppel, Charles A. (2005). Lindsey, Timothy; Pausacker, Helen; Coppel, Charles A. (บ.ก.). Chinese Indonesians: remembering, distorting, forgetting (illustrated ed.). Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 9812302867.
- Luo, Xianglin; Luo, Fangbo (1941). Luo Fangbo suo jian Boluozhou Kundian Lanfang da zong zhi kao (illustrated ed.). สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- 羅, 香林 (1961). 西婆羅洲羅芳伯等所建共和國考. 中國學社. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Museum für Völkerkunde zu Leipzig (1997). Jahrbuch des Museums für Völkerkunde zu Leipzig, Volume 41. Lit-Verlag. ISBN 3825834328. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Oelschlägel, Anett C.; Nentwig, Ingo; Taube, Jakob, บ.ก. (2005). "Roter Altai, gib dein Echo!": Festschrift für Erika Taube zum 65. Geburtstag (ภาษาเยอรมัน). Contributor: Erika Taube. Leipziger Universitätsverlag. ISBN 3865830625. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
- Reece, Bob; Persatuan Kesusasteraan Sarawak (1993). Datu Bandar Abang Hj. Mustapha of Sarawak: some reflections of his life and times. Sarawak Literary Society. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Reid, Anthony; Alilunas-Rodgers, Kristine, บ.ก. (1996). Sojourners and Settlers: Histories of Southeast China and the Chinese (illustrated, reprint ed.). University of Hawaii Press. ISBN 0824824466. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Reid, Anthony (2008). Reid, Anthony (บ.ก.). The Chinese Diaspora in the Pacific. Vol. Volume 16 of The Pacific World Lands, Peoples and History of the Pacific, 1500–1900. Ashgate. ISBN 978-0754657491. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help) - Yong, Paul (1994). A dream of freedom: the early Sarawak Chinese (2, illustrated ed.). Pelanduk Publications. ISBN 9679783774. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- YUNOS, ROZAN (May 23, 2011). "Saga of Lanfang Republic". THE BRUNEI TIMES. BANDAR SERI BEGAWAN. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 July 2014. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Setyautama, Sam; Mihardja, Suma (2008). Tokoh-tokoh etnis Tionghoa di Indonesia (ภาษามาเลย์). Kepustakaan Populer Gramedia. ISBN 978-9799101259. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Suryadinata, Leo, บ.ก. (1997). Political Thinking of the Indonesian Chinese: 1900-1977; a Sourcebook. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 9789971692018. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Wang, Tai Peng (1994). The origins of Chinese kongsi. Pelanduk Publications. ISBN 9679784495. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
- Zhang, Delai (2002). The Hakkas of Sabah: A Survey of Their Impact on the Modernization of the Bornean Malaysian State. Sabah Theological Seminary. ISBN 9834084005. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
- Zheng, Dekun (1982). Studies in Chinese Archaeology. Vol. Volume 3 of Centre for Chinese Archaeology and Art Hong Kong: Studies series. Chinese University Press. ISBN 9622012612. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help) - Zheng, Dekun (1969). Archaeology in Sarawak (illustrated ed.). Heffer. ISBN 0852700113. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ Jul 20, 2006. สืบค้นเมื่อ 10 March 2014.
- "The Eurozone as a Lan Fang Republic". Manifesta Journal. 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-02-09. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- The Sarawak Museum Journal. Vol. Volume 9 of The Sarawak Museum Journal: For the Promotion of Scientific Knowledge and Study of the Natives and Natural History of the Island of Borneo, Sarawak Museum. Contributor: Sarawak Museum. Sarawak Museum. 1959. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help)CS1 maint: others (ลิงก์) - The Sarawak Museum Journal, Volume 19. Sarawak Museum (Contributor). Sarawak Museum. 1971. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}: CS1 maint: others (ลิงก์) - Contributor: Royal Numismatic Society (Great Britain) (1993). The Numismatic Chronicle, Volume 153. Royal Numismatic Society. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}:|author=มีชื่อเรียกทั่วไป (help) - Excerpta Indonesica, Issues 58-62. Contributors: Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (Netherlands). Afdeling Documentatie Modern Indonesie, Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (Netherlands). Bibliotheek. Centre for Documentation of Modern Indonesia, Royal Institute of Linguistics and Anthropology. 1998. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}: CS1 maint: others (ลิงก์) - Mitteilungen der Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Volume 75; Volume 77c. Contributors: Deutsche Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Tokyo. 1979. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}: CS1 maint: others (ลิงก์) - China Today, Volume 6. Contributors: China Today Society, Taiwan, Taipei (City). Institute for Chinese Culture, Institute of Chinese Culture, T'ai-pei, Institute for Advanced Chinese studies, Chung-kuo wen hua hsüeh yüan. Chung-Kuo wen hua yen chiu so, Chinese Translation Society, Chung-Kuo wen hua yen chiu so, Tai pei, United Publishing Center, Inc, Chinese Institute of Translation and Research. Institute of Chinese Culture. 1963. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}: CS1 maint: others (ลิงก์) - Revue bibliographique de sinologie, Volumes 6-7 (ภาษาฝรั่งเศส). Contributors: Ecole des hautes études en sciences sociales, Ecole pratique des hautes études (France). Section des sciences économiques et sociales, École pratique des hautes études (France). Section des sciences historiques et philologiques. Editions de l'Ecole des hautes études en sciences sociales. 1988. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
{{cite book}}: CS1 maint: others (ลิงก์) - Taiwan guang Hua za zhi, Volume 33, Issues 7-12. 光華畫報雜誌社. 2008. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Tempo: Indonesia's Weekly News Magazine, Volume 4, Issues 43-52. Arsa Raya Perdana. 2004. สืบค้นเมื่อ 24 April 2014.
- Heidhues, Mary Somers (2001), "Chinese Settlements in Rural Southeast Asia: Unwritten Histories", ใน Anthony Reid (บ.ก.), Sojourners and Settlers: Histories of Southeast Asia and the Chinese, Honolulu: University of Hawaii Press.