ธนาณัติ

ธนาณัติ (อังกฤษ: postal order, money order) เป็นเอกสารหรือตราสารซึ่งที่ทำการไปรษณีย์ต้นทาง หรือธนาคารในบางประเทศ ออกเป็นสำคัญว่าได้รับเงินพร้อมค่าธรรมเนียมแล้ว ผู้ขอออกสามารถส่งให้ผู้รับนำไปขึ้นเงิน ณ ที่ทำการไปรษณีย์ปลายทางหรือธนาคารได้ การส่งธนาณัติจะกระทำด้วยวิธีไปรษณีย์ภาคพื้น วิธีทางอิเล็กทรอนิกส์ หรือวิธีอื่นที่ปลอดภัยก็ได้ ธนาณัติมีลักษณะคล้ายตั๋วสัญญาใช้เงิน เว้นแต่แทนที่สัญญาจะจ่ายเงิน ก็จะเป็นบังคับให้ที่ทำการไปรษณีย์ปลายทางจ่ายเงินตามจำนวนที่กำหนดตราบที่ธนาณัตินั้นยังไม่สิ้นสภาพ

ธนาณัติมีความคล้ายคลึงกับเช็คที่ออกโดยธนาคารหรือแคชเชียร์เช็ค ในสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร รูปแบบของธนาณัติที่ออกโดยไปรษณีย์จะคล้ายคลึงกับเช็ค คือสามารถจ่ายให้แก่ผู้รับที่มีชื่ออยู่ หรือตัวผู้ฝากเองก็ได้หากต้องการไถ่ถอน นอกจากนี้สามารถสั่งมิให้จ่ายเป็นเงินสดโดยการขีดเส้นขนานไว้บนธนาณัตินั้น ธนาณัติฉบับใดมีเส้นขนานขีดไว้ ต้องโอนเงินเข้าสู่บัญชีเงินฝากของผู้รับหรือใช้ชำระหนี้ค่าสาธารณูปโภคที่ไปรษณีย์ก็ได้ อย่างไรก็ตามไม่มีตัวเลือกนี้ในประเทศไทยเนื่องจากความซับซ้อนของการปฏิบัติงาน นอกจากนี้ ธนาณัติมักจำกัดจำนวนเงินฝากส่งอย่างสูงไว้เพื่อความปลอดภัย ตามไปรษณียนิเทศ จำนวนนี้เป็นไปตามที่บริษัทไปรษณีย์ไทยจำกัด (ปณท.) กำหนดไว้ คือ 50,000 บาท ในขณะที่บริษัทไปรษณีย์อังกฤษกำหนดไว้ที่ 250 ปอนด์สเตอร์ลิง ส่วนบริษัทไปรษณีย์สหรัฐกำหนดไว้ที่ 1,000 ดอลลาร์สหรัฐ

นอกจากนี้ ธนาณัติไทยมีข้อกำหนดในเรื่องอายุของธนาณัติที่จะนำไปขึ้นเงินได้ คือ ธนาณัติที่มีอายุไม่เกิน 4 เดือน นับถัดจากเดือนที่ออก สามารถแลกเปลี่ยนเป็นเงินได้ทันที หากเกินกว่านั้น ปณท. จะประกาศให้ผู้รับหรือผู้ฝากมาติดต่อขอรับเงินโดยยื่นคำร้องตามที่กำหนด หากพ้นจากนั้น 1 ปี ธนาณัตินั้นก็จะสิ้นสภาพไม่สามารถนำมาขึ้นเงินได้อีก ในขณะที่ธนาณัติของสหรัฐอเมริกาจะไม่มีการสิ้นสภาพตราบที่ไม่มีการขูดลบหรือยกเลิก