ตอกปีซิน

ตอกปีซิน
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศปาปัวนิวกินี
จำนวนผู้พูด	120,000  (2004) ผู้พูดภาษาที่สอง 4 ล้านคน (2005)
ตระกูลภาษา	ครีโอลอังกฤษ แปซิฟิก พิดจินเมลานีเชีย ตอกปีซิน
ระบบการเขียน	อักษรละติน (ชุดตัวอักษรตอกปีซิน) อักษรเบรลล์พิดจิน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ปาปัวนิวกินี
รหัสภาษา
ISO 639-2	tpi
ISO 639-3	tpi
Linguasphere	52-ABB-cc

ผู้พูดภาษาตอกปีซิน บันทึกในประเทศไต้หวัน

ตอกปีซิน (ตอกปีซิน: Tok Pisin, [ˌtok piˈsin]) เป็นภาษาครีโอลที่พูดในประเทศปาปัวนิวกินี เป็นหนึ่งในภาษาทางการของปาปัวนิวกินี และเป็นภาษาที่ใช้มากที่สุดในประเทศ มีคนพูดเป็นภาษาที่ 2 ประมาณ 2 ล้านคน ตอกปีซินเรียกเป็นชื่ออื่นว่า "ภาษาอังกฤษพิดจินเมลานีเชีย" (Melanesian Pidgin English) หรือ "ภาษานีโอ-เมลานีเชีย" (Neo-Melanesian)

มีการใช้ภาษาตอกปีซินอยู่บ้างในสื่อมวลชนและรัฐบาล อย่างไรก็ดี ภาษาอังกฤษยังคงเป็นที่ใช้มากกว่าในบริบทเหล่านี้ ในโรงเรียนบางแห่ง ภาษาตอกปีซินเป็นภาษาที่ใช้สอนใน 3 ปีแรกของการเรียนชั้นต้น

คำศัพท์ของภาษานี้ 5 ใน 6 มาจากตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน และ 1 ใน 6 มาจากตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน และมีไวยากรณ์ที่มีพื้นฐานจากไวยากรณ์ภาษาพิดจินอย่างง่าย โดยที่มีความไม่สม่ำเสมอต่าง ๆ

ชื่อ

หนังสืออ้างอิงเกี่ยวกับภาษาตอกปีซินใน ค.ศ. 1971 (ระบุถึงภาษานี้เป็น ภาษาพิดจินเมลานีเชีย)

ป้ายแขวนหน้าประตูโรงแรมในปาปัวนิวกินี

คำว่า tok แปลว่า "คำ" หรือ "ภาษา" มีที่มาจากคำว่า talk ในภาษาอังกฤษ ส่วนคำว่า pisin มาจากคำว่าภาษาอังกฤษว่า pidgin ซึ่งหมายถึงภาษาพิดจิน

ในขณะที่ชื่อของภาษานี้คือ Tok Pisin บางครั้งมีผู้เรียกในภาษาอังกฤษเป็น "ภาษาพิดจินนิวกินี" ชาวปาปัวนิวกินีที่พูดภาษาอังกฤษมักเรียกภาษาตอกปีซินเป็น "พิดจิน" การใช้ศัพท์ "พิดจิน" ในที่นี้มีความแตกต่างจาก "ภาษาพิดจิน" ในภาษาศาสตร์ ภาษาตอกปีซินไม่ใช่ภาษาพิดจินในความหมายหลัง เพราะภาษานี้กลายเป็นภาษาแม่ของผู้คนหลายคน ทำให้ภาษานี้อยู่ในกลุ่มภาษาครีโอลตามศัพท์ภาษาศาสตร์

ชุดตัวอักษร

ชุดตัวอักษรตอกปีซินประกอบด้วย 22 ตัวอักษร ในจำนวนนี้มี 5 ตัวที่เป็นสระ และ 4 ตัวที่เป็นทวิอักษร ตัวอักษรมีดังนี้ (สระอยู่ในอักษรหนา):

a, b, d, e, f, g, h, i, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, w, y

ทวิอักษรสี่ตัวเป็นได้ทั้งสระประสมสองเสียง และอักษร:

⟨ai⟩, ⟨au⟩, ⟨oi⟩ และ ⟨ng⟩ (ใช้ทั้ง /ŋ/ และ /ŋɡ/)

ตัวอย่าง

ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนข้อที่ 1 ในภาษาตอกปีซิน:

Yumi olgeta mama karim umi long stap fri na wankain long wei yumi lukim i gutpela na strepela tru. Uumi olgeta igat ting ting bilong wanem samting i rait na rong na mipela olgeta i mas mekim gutpela pasin long ol narapela long tingting bilong brata susa.

ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนข้อที่ 1 ในภาษาไทย:

มนุษย์ทั้งหลายเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในเกียรติศักดิ์และสิทธิ ต่างมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยเจตนารมณ์แห่งภราดรภาพ