Baƣdod

Şahr
Baƣdod
ar. بغداد‎ kurdī: بەخد‎ orom. ܒܓܕܐܕ
Aks:Baghdad collage.png
Parcam
33°21′ s. ş. 44°25′ v. d.
Kişvar	Iroq
Muhofaza	Baƣdod
Rohbar	Manhal Al habbobi[d]
Ta'rix va çuƣrofijo
Ta'sis	762
Masohat	673 km²
Balandiji markaz	34 m
Mintaqai zamonī	UTC+03:00
Aholī
Aholī	▲8 126 755 tan (2018)
Şinosahoi adadī
Nişonai pocta	10001–10090
amanatbaghdad.gov.iq
Baƣdod
Parvandaho dar Vikianbor

Baƣdód (ar. بغداد‎) — pojtaxt va kalontarin şahri Iroq, markazi ma'muriji muhofazai Baƣdod. Bo aholiji beş az 9 mln nafar (2015), jake az şahrhoi buzurgtarini Şarqi Nazdik ba hisob meravad.

Aholī

Aholiaş 9 mln nafar (2015) zijoda az 75 darsad arabho, incunin kurdho, turkho, armaniho, jahudiho va digar millatho zindagī mekunand.

Ta'rix

Soli 762 dar zamoni xalifa al-Mansur (754–775) soxta şud va ba çoji şahri Kufa pojtaxti xilofati Abbosijon gardid. Avval Madinat-us-Salom (Şahri Sulh) nom doşt. Hanūz dar sadai IX bo Hinduston, mamoliki Arab va Avrupo va sadai X bo davlati Rus robitai tiçoratī doşt. Zamoni şukufoiji Baƣdod ba davrai hukmroniji xalifa Horunarraşid (asri 9) rost meojad, qasrho, madrasaho, binohoi ma'muriju istiqomatī soxta şudand. Tūli candin sadsola markazi buzurgi ilmiju farhangiji Şarqi Nazdik ba şumor meraft. Işƣoli B. ba dasti oli Buja (945) va Salçuqijon (1055) surat girifta, jake az şahrhoi in xonadonho şud. Soli 1258 az çonibi laşkari xoni muƣul Huloku işƣol va xarob karda şud, solhoi 1393 va 1401 laşkarijoni Temur şahrro ƣorat kardand. Asrhoi 16–17 zeri itoati salçuqijonu forsho qaror doşt, az soli 1638 ba hajati Imperijai Usmonī vorid gardid. Soli 1917 B.-ro nerūhoi nizomiji anglis işƣol namudand. Az soli 1921 pojtaxti şohigariji Iroq va az 14 ijuli soli 1958 pojtaxti Çumhuriji Iroq meboşad. Solhoi 1997–98 az çonibi nerūhoi havoiji Amriko va Britanijai Kabir bombaboron karda şud. Apreli 2003 şahr zeri tasarrufi nerūhoi amrikoī-britanī qaror girift. Dar Baƣdod bisjor korxonahoi sanoatī (bofandagī, dūzandagī, xūrokvorī), incunin muassisahoi ilmiju farhangī çojgirand, ki qismi zijodaşon hangomi bombaboroni soli 2003 xarob gardidand.

Iqtisod

Rohi ohan, rohhoi avtomobilgard va havoī dorad. Daçla şahrro ba sohili rost (Karx) va cap (Rusofa) çudo menamojad. Dar Baƣdod AI Iroq, se donişgoh, maçmaai osorxonai «Koxi Abbosijon», osorxonai mardumşinosī, daxmahoi Muso al-qadim, Zubajda va digar inşoot çojgirand. Masçidi Imomi A'zam on çost.

Adabijot

• Novaja rossijskaja entsiklopedija. T. II. M., 2005.

Sarcaşma

• Asos — Boz. — D. : SIEMT, 2013. — 664 s. — (Ensiklopedijai Milliji Toçik : [taxm. 25 ç.] / sarmuharrir N. Amirşohī ; 2011—2023, ç. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.