Dakan-ecu
Dakan-ecu達斡爾族
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Dakan-ecu, nakamuan u Dakan-eyi, nu Mungku binacadan, tatapangan a tuas nuheni u Cidan-zen, u Cunha-minkuo kunhe-kuo nu adidiay a binacadan, tada angangangan nikakenihan itida i Mungku kitidaan a Hulun-piae-se Muoli-tawa Dakan-ecu niyadu’an atu Hialun-censen Cici-haese Mialise- Dakan-ecu a kitidaan, adidi’ ku muenengay i Sincin-tacen. kakenihan i E’luose, pilecadan nu kitidaan a E’luose u Dakan-liya “ Даурия”, u Waypiaycia-e.
達斡爾族，語言為達斡爾語，屬蒙古語族，先祖為契丹人，是中華人民共和國少數民族之一，主要分布於內蒙古自治區呼倫貝爾市莫力達瓦達斡爾族自治旗、鄂溫克族自治旗以及黑龍江省齊齊哈爾市梅里斯達斡爾族區一帶；少數居住在新疆塔城。亦分佈於俄羅斯，俄羅斯稱相關地區為達斡里亞（Даурия），即外貝加爾。
kakungkuan nu Dakan-ecu, yu cacay a lasubuan nu pina a mihcaan, cacaya a hitayan nu Cidan misangan tu aenengan, eneneng satu itida. nina hitay a sakakaay ci Sacie-dihan, u Dakan nu daduducan a tuas. idaw ku siace musakamuay “ Dakan” u Cidan “ Tahe” ngangan, Tahe a ngalngalan. ayda nipikinkiwan tu DNA nakamuan tu sumamaday nu mapataya a tataynaan nu Cidan atu nu aydaay a Dakane, E’wenke’, Mungku-cu atu Hancu tu idang nipilecadan mikinkiwan tu binacadan, sakamusa tu labuay nu Cunkuo a binacadan, Dakane-cu atu Cidan sinikalecadan nuheni tu taasan, u iluc nu Cidan a tademaw sa.
達斡爾族傳說，幾百年前，一支契丹軍修邊堡，從此便定居下來。這支軍隊的首領叫薩吉爾迪漢，就是達斡爾的祖先。有學者認為「達斡爾」即契丹「大賀」氏、大賀部的音譯。而現代DNA通過分析古代契丹女屍與現代達斡爾、鄂溫克、蒙古族和漢族等人群的血樣比較後，得出中國境內民族中，達斡爾族與契丹有相對接近的遺傳關係，為契丹人後裔。
caynem-caynem mihcaan Nueha-ce’ u ngangan Han han. sakatusa a mihcaan midebung tu Hailun-cin tebang nu kitidaan a Saha-linpu, tawya a Dakane atu kitidaan nu niyadu’ u Sahalin “ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ” sahaliyan, Mamyi nipanganganan tu Hialun-cin a nganganan, u picedekan nu sapatata’ a nganganan nu Saha-eca “ ᠰᠠᡥᠠᠯᠴᠠ, sahalca, imi nu Mamyi u Hiadiaw” niyadu’an, atu nu E’wenke’ nipanganganan tu Suolunpu.
1616年努爾哈赤稱汗，次年征服黑龍江中游薩哈連部，當時達斡爾或以地區被稱為薩哈林（ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ, sahaliyan, 滿語對黑龍江的稱呼），或以貢物特點稱為薩哈爾察（ᠰᠠᡥᠠᠯᠴᠠ, sahalca, 滿語譯音意為黑貂）部，或與鄂溫克等泛稱為索倫部。
caysip a seci nu ayawan nu cuoye, Daekan-zen kakenihan i Waysin- anlin timulan nu Cinci-licin “ aydaay nu labu nu E’luose Ciya-he” Heku atu walian nu Niwmang-cin “aydaay nu labu nu E’luose Pu’leiya-he”, nutipan katukuh i Sele’-ke’he nu Hialun-cin amisa nu dadipasan a tepatepadan.
17世紀中葉以前，達斡爾人分布於外興安嶺以南精奇里江（今俄羅斯境內吉雅河）河谷與東起牛滿江（今俄羅斯境內布列亞河），西至石勒喀河的黑龍江北岸河谷地帶。
E’kuo tademaw itida i caynem-limsep mihcaan katuku i Ceaya-he nu kitidaan, makaadih ku nuhenian tu nika lekalan nu sakayliwmah, E’kuo mianin tu nuhenian mialaw tu banuh banges nu kalisiwan, nika pasayda ku nuheni i Sunce pabeli tu kalisiw, sisa kaiyan nuheni patahekal, pacicien ku nuheni mabulaw taydan i Nencin kitidaan.
俄國人在1650年到結雅河一地，見到他們農業發達，俄國向他們勒索毛皮稅，但他們向順治納稅，因此拒絕，並被迫內遷至嫩江流域。
Cindin-liwcinyun sanse sakamusa tu Dakane “ Tahe, tahue”, “Tacawe” Dahue. Cinday Sincen a Dadane-cu namaka Suolunpu sapangangan u Suoluncu, pabulawan tu adidaay nu tademawan taydan i Sincin-tacen kitidaan misebeng i bukebukelaan.
欽定遼金元三史語解稱達斡爾「大賀，打虎兒」，「大朝爾」，達呼爾等。清代因新疆的達斡爾族來自索倫部而被稱為索倫族，並遷移部分族人至新疆塔城地區駐守邊防。
Caysiw-lucay mihcaan debungan nu Dipun ku Cunkuo wali amisan nu kitidaan, miwawies ku Daekun-cu milebu tu nuhenian. Caysiw-limlu mihcaan, sakamusa ninabinacadan mangalay pataluma’ tu nuudip a binacadan nu nganganan, sisa palecad hantu Dakane.
1931年日本入侵中國東北地區時，達斡爾族進行過激烈的抵抗。1953年，根據本民族的意願恢復原有的名稱，統一定名為達斡爾。 sakayliwmah農業 tada kaluk ku kawaw nu Dakane, alahican miadup ku kawaw nuheni, manamuh tu “kucim a belacan” hinapalamel i buling tu akutiaay nu hemayan atu buling nu mugiyan a walay, piyang. buling atu nimelecan tu basis a mugian sipalamel i aam kanamuhan nu babalaki a kakanen. lami’ hantu idaw ku “waci sawada’ nu pabuy”, “ hannu limaen mikamel ku basis”, “ kunpile’ liwkawya”, manamuh mutabaku, minanum tu ucia atu epah. tanayuay nu tenliw ku nikuc, sitatelecan ku tatami, tatayna han nai’ ku tateleca. hinasikad tu babalaki, halitademaw ku tapang nu luma’.
達斡爾人以農業為主，兼從事牧獵，喜食「稷子米」，經常吃加牛奶的熱稷子米飯或加牛奶的蕎麥麵、餅。帶牛奶和狍肉的燕麥和蕎麥粥是老年人喜歡的食物。菜式有「瓦奇」（豬肘子）、「手抓肉」、「昆畢勒（柳蒿芽）」，喜歡吸菸、喝茶和飲酒。衣著長袍，男束腰帶，女則不束。以敬老，戶主和好客為佳風。
Dakane binacadan sumamad ni palumaan tu kakanen a tuudan idaw ku Cice, Ciwmay, kupkup u tabakiay nu umahan ku papalumaan, kakanen tu hemay wadayan atu papah nu tabaku tida i bawbawbian a paluma’. yadah kunipahabay tu subayuan nu Dakanecu u sasalamaan mikacaw a subayu atu sakay kelakelaan ku duma, sakayliwmah han u katalan ku malukay.
達斡爾族早期的種植品種主要有稷子、蕎麥、燕麥、玉米、飯豆、菸葉等作物，稷子、蕎麥、燕麥玉米多為大田作物、飯豆和菸葉則為園田種植。達斡爾族養馬很多一般為騎馬或套車使用，而拉犁多用牛。 pahutin hananay ku subayu nuheni caay papiungen inai’ ku mikacaway, Dakane binacadan idaw namin ku nipahabay tu pinaay a katalanan u kakanen tu buling ku yadahay, inai’ ku pacakaya tu bulingbuling aca. tidaay a binacadan pahabay henay tu pabuy atu tulakuk, caay pahabay tu taduk, gaciw. nipalumaan nu binacadan tu papah nu tabaku han anu tadayadah caay kamin a cuhcuhen sa sipacakay ku duma a tatabakuan.
馬群里大部分馬就像野馬一樣即沒套過車也沒有人乘騎過，達斡爾族幾乎家家戶戶都養牛多為吃牛奶，沒有人賣過牛奶或奶製品。達斡爾族人還養豬養雞，很少養鴨、鵝。達斡爾族種植菸葉除自己家用以外有部分出售。 palutatengaan atu lisin 宗教與習俗 mihmihcaan tu cacaya a bulad tu caynem a demiad u sapala’cu a demiadan picidekan nu binacadan a demiadan, nu dumaan a sakalimulan a demiadan milecad tu layak a sikawaw, idaw ku pisiwgacuan, tasa a bulad tusa a demiad, pilincunan sa, nika limulakan a dimiada idaw ku caaya pilecad tu kalimulakan. sakay taleacawaan cacay ku tatama cacay ku tatayna, caay ka palemangsa a mikikung, caay pakasiacawa tu babalaki ku sasaacawaan.
每年的正月十六的抹黑節是本民族的特有節日，他們的其他節日曾和漢族相同，有春節、二月二、端午節等，但過節的方式有部分差別。實行一夫一妻制，禁止氏族內通婚，禁止不同輩分成婚。