跳至內容

Albania

makayzaay i Wikipitiya
u hata nu Albania (阿爾巴尼亞)
1939-1943 Albania

Albania (阿爾巴尼亞)

u sulit nu Hulam: 阿爾巴尼亞

u Albania sa ilabu nu Oco, itiza i 41 00 N, 20 00 E.

u ahebal nu lala’ mapulung sa 28,748 km2. u ahebal nu lala'ay sa 27,398 km2, u ahebal nu nanumay sa 1,350 km2, hamin nu tademaw sa 3,038,594. kakalukan umah sa 43.80%, kilakilangan umah sa 28.30%, zumaay henay umah sa 27.90%.

u tapang tusu nu kanatal sa u Tirana (地拉那).

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

kakining nu kanatal demiad sa 28 bulad 11 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Ilir Rexhep Meta, 3 bulad 24 demiad 1969 a mihca nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Albania ayza sa ci Ilir Meta, micakat a demiad sa i 2017 a mihca 7 bulad 24 demiad.

u cunli nu Albania ci Edi Rama ayza.

u kulit nu hata kina kanatal sa ,situlu ku kulit, u lumeniay u sumanahay atu kimay.

阿爾巴尼亞共和國(阿爾巴尼亞語:Republika e Shqipërisë)是一個位於歐洲東南部,巴爾幹半島西南部的國家。阿爾巴尼亞西隔亞得里亞海和奧特朗托海峽與義大利相望,南面則與希臘接壤,東臨馬其頓,東北是科索沃,北接蒙特內哥羅。首都地拉那,其國際代碼為AL。在冷戰時期,阿爾巴尼亞是社會主義國家。阿爾巴尼亞為歐洲中最不發達和低收入的國家之一,但在近年已有顯著的改進。在2009年阿爾巴尼亞正式加入北約。而在2014年6月,歐盟已接納阿爾巴尼亞為歐盟候選國。阿爾巴尼亞國旗上繪有一隻黑色的雙頭雄鷹,沿自15世紀抵抗奧斯曼帝國入侵的領袖斯坎德培的印章,所以雄鷹是民族英雄斯坎德的象徵,故此阿爾巴尼亞也有山鷹之國之稱。

Albania is a country in Southern and Southeastern Europe. It spans 28,748 km2 (11,100 square miles) and had a total population of 3 million people as of 2016. Albania is a unitary parliamentary constitutional republic with the capital in Tirana, the country's most populous city and main economic and commercial centre, followed by Durrës. The country's other major cities include Vlorë, Sarandë, Shkodër, Berat, Korçë, Gjirokastër and Fier.

阿爾巴尼亞國旗上繪有一隻黑色的雙頭雄鷹,沿自15世紀抵抗鄂圖曼帝國入侵的領袖斯坎德培的印章,所以雄鷹是民族英雄斯坎德培的象徵,故此阿爾巴尼亞也有「山鷹之國」之稱。

u nu Albania a hata sa i labu idaw ku nikulitan tu masacacayay lumeni'ay tusa ku tangah nu tamaay a palang, sapakay nikadutucan i 15 a seci, nipaculian tu ya Ottoman (El-tu-man 鄂圖曼) masahungtiay a kanatal, midebungay ya mamikeliday ci Skanderbeg (Se-kan-te-pei 斯坎德培) a ingna, kiyu masatusaay nu tangah  tamaay a palang sa u kasasenengan nu binacadan, u satatungusan nu hata. kiyu uyni sa idaw ku "buyu'anay a palang nu kanatal" sananay a nipangangan.

阿爾巴尼亞人的祖先是伊利里亞人,公元前二千年或以前已在該地生活。伊利里亞人屬於印歐民族,不過也有學者持不同見解。阿爾巴尼亞曾是希臘殖民地,在公元前146年成為羅馬共和國的一部分。4世紀末先後被東羅馬帝國和斯拉夫人占領。1415年起受鄂圖曼帝國統治近500年。

ina Albania a tademaw sa u tuas nuheni na u Illyrians (I-li-li-ya a tademaw 伊利亞人), i ayaw nu celahcan tusa a malebut ku mihcaan hakay nu ayawan aca, itida tu ku nisaungay a nikaudip. ina Illyrians (I-li-li-ya a tademaw 伊利亞人) sa u nu India atu nu European (O-cuoay 歐洲的) a binacadan, nika idaw aca ku sidekec tu cayay kalecad a nikatineng. u Albania sa i kasumamadan sa na u Greece hananay ku palatubangay pikuwan i tida, i ayaw nu celahcan 146 a mihcaan, mala nu Roma a masacacayay tu cacay a kanatal. i sakasepatay a seci kaladikudan tu sa, debungan nu walianay ya Roma (Lo-ma 羅馬) hungtiay a kanatal atu ya Slovenia hananay a kanatal. 1415 a mihcaan a nikalingatu sa, sipikuwan tu nu Ottoman (El-tu-man 鄂圖曼) nu hungtiay a kanatal makaala tu 500 a mihcaan.

阿爾巴尼亞在二戰前夕先被義大利王國占領。1943年義大利投降後,納粹德國佔領該國。恩維爾·霍查領導的阿爾巴尼亞共產黨參與了抵抗運動並成為阿爾巴尼亞人主要的抵抗軸心國力量。1944年底,阿爾巴尼亞全國獲得解放。

Albania sa i ayaw nu sakatusaay nu kitakit nikalalais, debungan nu Italy (I-ta-li 義大利) a kanatal. 1943 a mihcaan mademec ku I-ta-li sa, kilul satu kya Na-zi German (納粹德國) a kanatal midebung. ya nikelidan ni Enver Hoxha (En-uy-el hul-ca 恩維爾·霍查) kya Albania masakaputay milatlat tu sapaculi, u nu kiw-san-tu (共產黨) a icelang sa mala nu sakahenulan a kalabalud nu balucu’ tu sakay icelang. i 1944 a mihcaan kalakilulan tu nu mihcaan, ina Albania sa mahmin a mapahulak ku nisatubangan nu hekalay a misawacu.

1976年12月28日,改稱阿爾巴尼亞社會主義人民共和國。在霍查執政期間,阿爾巴尼亞曾經接受社會主義國家各國大量的經濟和物資援助,其後卻因恩維爾·霍查認為南斯拉夫、蘇聯、中華人民共和國這三個國家正在走修正主義道路,變成了「社會帝國主義」國家,而在後來分別在1960年代至1980年代初陸續斷絕與這三個國家的來往,再加上當時的阿爾巴尼亞政府一直進行封閉所有國境行動,因而導致這段時期的阿爾巴尼亞一度陷入被國際社會孤立的局面。

1976 a mihcaan 12 a bulad 28 a demiad, sipasumad han tu, ya Albania nu siyakayay a kapulungan nu tademaway a kanatal han. i mahida sa iti nipikuwan ni Hul-ca sa, u Albania na milayap tu nipiedap nu siyakayay a kanatal, yadah ku sakay kalisiw atu nu tuudtuud a nipipadang, nadikudan sa sipakay ci Enver Hoxha (En-uy-el hul-ca 恩維爾·霍查) a nidatengan, u Slovenia (Nan-se-la-bu 南斯拉夫), Soviet Union (Su-lien 蘇聯), atu Chian, tuluay nu kapulungan a siyakayay a kanatal, masumad tu maydih a mihepec tu sipalawat sa, kiyu haymaw sa mala nu "siyakayay a hungtiay a kanatal ku nidateng", kakilukilul satu iti 1960 a mihcaan katukuh i 1980 a mihcaan mapaputun tu nikalcabayan caay tu kalalacal. sicunus henaca tu kahidaan nu cen-hu, mipulu tu kapulungan nu tuudtuud a kawaw, kiyu kakayda satu i nikahinian a ngatu, ina Albania i kitakit sa mala u tataytayay a kunida sananay a kalahida.

1991年,阿爾巴尼亞勞動黨宣布放棄一黨制,實行多黨制。同年4月26日,改國名為阿爾巴尼亞共和國,是東歐所有社會主義國家中最後一個結束共產黨一黨執政的國家,並意味著阿爾巴尼亞結束了持續46年的極左史達林主義-霍查主義統治。1992年,阿爾巴尼亞當局刪除了阿爾巴尼亞國旗上象徵共產主義的金邊紅色五角星。

1991 a mihcaan, ya Albania sakay nu musakawaway a masakaputay pangiha' tu, a muales tu masacacayay a nisakaputan a likec, pasaheci tu katuuday a masakaputay a likec. kutusi a mihcaan sa i sepat a bulad 26 a demiad, sipasumad tu ku ngangan nu kanatal tu ya Albania kapulungan nu binacadan sananay a kanatal, itini i walianay a Europe kahaminan a siyakayay a kanatal sa, mala u nu sadikuday a mahetek tu, masacacayay a masakaputay a mamikuwanay a kanatal. u sakusaan u kaedeman tu nu nikatatulisanay tu 46 a mihcaan masawaliay nu nipikelec tu niya Stalin (Se-ta-lin 史達林) hananay a kunida sananay a nidatengan, atu ya Hoxha (Hul-ca 霍查) hananay a kunida a nidatengan a nipikuwan. i 1996 a mihcaan ina Albania sa sibakah tu kya i labuay nu hata, ya sakatatungus nu kung-can-tan (共產黨) sumanahay kalakikiman masalimaay nu bunac.

2014年6月,歐盟已接納阿爾巴尼亞為歐盟候選國。

i 2014 a mihcaan 6 a bulad, kapulungan nu masakaputay ya Europe milayap tu tina Albania a kanatal mala nu Europe a malasacabayay (歐盟) pihalhalan a sasingkiwan a kanatal.



冷戰期間,阿爾巴尼亞先後與南斯拉夫、蘇聯、中華人民共和國等社會主義國家建立友好關係,與美國等西方國家處於敵對狀態。但因為阿爾巴尼亞實行「不與修正主義和帝國主義接觸」的外交政策,先後斷絕與南斯拉夫、蘇聯和中國的來往,導致阿爾巴尼亞一度陷入被國際社會孤立的局面。直到1985年以後才有所好轉。

kalacucuedetan a nikahida, ina Albania kakilukilul sa patideng tu sikangaay nu kalcabayan, sayaway sa sipakay ya Nan-se-la-bu, Su-lien, atu Chian, milihida tu misuayaw kala'cusan tu Amuhuwan atu nutipanay a kanatal masaada ku piadih. nika ina Albania pasaheci tu "makayi atu mibasalay tu nidateng atu masahungtiay a nidateng a malalacal" a sakay hekalay a nikasacabay a cedang, siputun ku nikalcabayan tu Nan-se-la-bu, Su-lien, atu Chian, kakayda satu masatataytayay a kanatal i kitakitay a nikahida. katukuh i 1985 a mihcaan, i tawya masamata ku kasiangil.

1960 年代,中華人民共和國與蘇俄爭奪共產國際主導權,因此交惡,在眾多共產國家之中,阿爾巴尼亞是唯一東歐一面倒支持中國的國家。這個支持中國的決定不僅讓阿爾巴尼亞被蘇聯跟其他社會主義國家孤立,只能仰賴中國的援助,這也成為阿爾巴尼亞的經濟發展遲緩的原因之一。[1]

i 1960 a mihcaan sa, u China a kapulungan a kanatal macacebis tu au cima ku malamikelit tu nu kiw-san-tuay i kitakit sakaidaw nu situngus sa, kyu masasula'cus, i walianay i European (O-cuoay 歐洲的) nu kiw-san-tuay a kanatal, u masacacayay a miedapay pacuked tu ya China. ina nisaketun tu China sa, sikaetel tu sakaidaw nu masadumaay a siyakayay atu Su-lien, masakaputay kunida han palecacay, uyda satu ku mamipadangay a pacuket nipiedap nu China, uyni sa u pihaceng nu sakasilacul nu Albania tu sakay kalisiway a nikacakat nu masacacayay a nikalekalan.

雖然中國在 1950、1960 年代給予這個遠方的好友大量援助,但 1960 年代後兩國關係漸漸出現裂痕。在這種情況下,親中的阿爾巴尼亞仍然在 1971 年在聯合國大會提出「2758 號決議」,使中華人民共和國取代中華民國成為聯合國中「中國」的代表國,導至最後中華民國「退出」聯合國,而這個決議也就是後來我們都很熟悉的「排我納匪案」。

kanahatu ina China iti 1950, 1960 nu ziday a mihcaan idaw ku nipaini tu, mabaatay a cabay, tu kayadahan a nipiedap tu sikaydih sa, nika kalakuwitan tu i 1960 a mihcaan sa, ina tatusaay a kanatal sikaidaw tu ku caay kalecad nu mamaydaan. kahiniyan satu sa ya mingaayay tu China nu Albania sa, pabesuc saan i 1971 a mihcaan pangiha, patahkal tu ya "2758 a mangguay a nisaketunan", papakutay tu nu Taywanay a kanatal, sipaliyun tu China a kanatal, mala nu kapulungan nu paykanatal, mala u nu China a mamidayli sitatungusay a kanatal. i mahida sa kakayda satu mapaales i paykanatal ku ngangan nu Taywan, uynian a nisaketunan a kawaw a nipilalubangan, masa u nu sakatinengan ya "paales tu Taywan milayap tu kiw-san-tu ya China" han nanay a kawaw.

阿爾巴尼亞剛協助中華人民共和國加入聯合國,隔年美國總統尼克森就訪問北京,這令阿爾巴尼亞非常的生氣,認為中國在走革命的回頭路。

ya Albania  makahamin a miedap tu China micumud i paykanatal sa, caay katenes sa, anucila a mihcaan ya cung-tung ci Nixon (Ni-ke-sen 尼克森) hananay sa taydaan i Beijing (Pe-cing 北京) mizizaw, u sakaucung nu Albania kuyni, nipidateng nuheni sa pasaheci tu nipacukasan nu caculilan tu misabeli kaudipan sa.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]