Nenda kwa yaliyomo

Vidonge vya majira

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru


Combined oral contraceptive pill (COCP)
Mandharinyuma
Aina ya udhibiti wa kuzaaHormonal
Matumizi ya kwanza1960 (United States)
Failure vya mimba (mwaka wa kwanza)
Matumizi kamili0.3%
Matumizi ya kawaida9%
Matumizi
Athari ya muda1–4 days
UgeuzajiYes
Vikumbusho vya mtumiajiTaken within same 24-hour window each day
Clinic review6 months
Manufaa na hasara
Ulinzi kutokana na magonjwa ya zinaa (STD)No
PeriodsRegulated, and often lighter and less painful
WeightNo proven effect
ManufaaEvidence for reduced mortality risk and reduced death rates in all cancers.[onesha uthibitisho]
May treat acne, PCOS, PMDD, endometriosis[onesha uthibitisho]
VihatarishiPossible small increase in some cancers. Small reversible increase in DVTs; stroke,[1] cardiovascular disease[2]
Medical notes
Affected by the antibiotic rifampicin,[3] the herb Hypericum (St. Johns Wort) and some anti-epileptics, also vomiting or diarrhea. Caution if history of migraines.

Vidonge vya majira, ambavyo mara nyingi vinajulikana kama vidonge tu, ni njia ya kupanga uzazi inayochanganya chachu za estrojeni na projestojeni. Wakati vinapomezwa kila siku, huzuia uwezo wa kuzaa katika wanawake.

Vidonge hivyo vilikubaliwa kwa mara ya kwanza kutumika kama dawa za kupanga uzazi nchini Marekani mwaka 1960, na imekuwa njia maarufu sana ya uzazi wa mpango. Kwa sasa vinatumiwa na wanawake zaidi ya milioni 100 duniani kote (karibu milioni 12 nchini Marekani). [4] [5]

Matumizi hutofautiana sana kulingana na nchi, [6] umri, elimu, na hali ya ndoa: kwa sasa robo ya wanawake wenye umri wa kati ya miaka 16-49 nchini Uingereza wanatumia vidonge hivyo vilivyochanganywa au vile vilivyo na projestojeni pekee au "minipill", [7] ikilinganishwa na 1% tu ya wanawake katika Japani [8].

Historia

[hariri | hariri chanzo]

Kufikia miaka ya 1930, wanasayansi walikuwa wametenga na kutambua mfumo wa homoni za steroidi na kupata kuwa vipimo vya juu vya androjeni, estrojeni au projesteroni vilizuia utagaji wa mayai, lakini kuzipata dawa hizo kutoka kwa kampuni za Ulaya zilizozizalisha kutoka sehemu za wanyama kulikuwa ghali mno. [9]

Mwaka 1939, Russell Marker, profesa wa kemia ya kikaboni katika Chuo Kikuu cha Pennsylvania, alitengeneza utaratibu wa kusanisi projesteroni kutoka sapojenini steroidi ya mimea, mwanzoni kwa kutumia sarsapojenini kutoka sarsaparila, ambao ulikuwa ghali mno. Baada ya miaka mitatu ya utafiti wa ndani wa kibotania, profesa huyo aligundua bora kuanzia vifaa kiasi, ya saponin kutoka Mexican vikuu inedible (Dioscorea mexicana) inayopatikana katika misitu ya mvua Veracruz karibu Orizaba. Saponini ingeweza kubadilishwa maabarani na kuwa aglycone moiety diosgenin. Baada ya kushindwa kumvutia mdhamini wa utafiti wake Parke-Davis, mwaka 1944 alianzisha ushirikiano Syntex na washirika wawili katika Mexico City kabla ya kuondoka Syntex mwaka mmoja baadaye. Syntex ilivunja uhodhi wa kampuni za Ulaya juu ya homoni steroid, kupunguza bei ya progesterone karibu ya mara 200 zaidi ya miaka nane ijayo. [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21]

Utafiti wa projesteroni ili kuzuia uivishaji wa mayai

[hariri | hariri chanzo]

Mapema mwaka wa 1951, mtaalamu wa fisiolojia Gregory Pincus, ambaye alikuwa kiongozi katika utafiti homoni na mwanzilishi wa shirika la Worcester Foundation for Experimental Biology (WFEB) huko Shrewsbury, Massachusetts, alikutana kwa mara ya kwanza na mwanzilishi wa kikundi cha kudhibiti uzazi Margaret Sanger katika hafla ya chakula cha jioni katika Manhattan iliyokuwa imeandaliwa na Ibrahim Stone, mkurugenzi wa matibabu mkurugenzi na makamu mwenyekiti wa Planned Parenthood (PPFA), ambaye alimsaidia Pincus kupata ruzuku ndogo kutoka PPFA kuanza utafiti wa dawa za upangaji uzazi za homoni. Katika Oktoba 1951, M-ngu Searle & Company walilikataa ombi la Pincus la kufadhili utafiti homoni uzazi wa mpango wake, lakini akae naye kama mshauri na kuendelea kutoa misombo ya kemikali na kutathmini. [9] [14]

Katika Machi 1952, Sanger aliandika arifa fupi huku akiutaja utafiti wa Pincus kwa rafiki yake na msaidizi wa zamani, Katharine Dexter McCormick, ambaye alitembelea WFEB na mwanzilishi wake na Hudson Hoagland katika Juni 1952 na kujifunza kuhusu uzazi wa mpango. McCormick, aliyekuwa amechanganyikiwa baada ya utafiti kusimama kwa ufadhili mdogo, McCormick alipanga mkutano wa WFEB tarehe 6 Juni 1953 na Sanger na Hoagland, ambapo kwanza alikutana Pincus ili kikubwa kupanua na kuongeza kasi ya utafiti na McCormick. [14] [22]

Pincus na McCormick walimshirikisha profesa wa kliniki kutoka Harvard {/0 {2}John Rock, mtaalamu wa tiba ya kutotungisha, kuongoza utafiti kliniki na wanawake. Katika kongamano la kisayansi la mwaka wa 1952, Pincus na Rock, waliokuwa wamejiana kwa miaka mingi, waligundua wamefuata njia sawa na kufikia malengo ya kinyume.

Pincus aliwauliza aliokuwa akiwasiliana nao katika kampuni za dawa wamtumie michanganyiko ya kemikali iliyokuwa na projestogeni.

Maendeleo ya uzazi wa mpango madhubuti

[hariri | hariri chanzo]

Norethinodreli (na norethindroni) hatimaye ziligunduliwa kuwa zimechafuliwa na asilimia ndogo ya estrojeni mestranoli (aina ya kati katika usanisi wake), na norethinodreli iliyokuwa katika utafiti wa Rock wa 1954-5 ikiwa na asilimia 4-7 ya mestranoli. Wakati usafishaji zaidi wa norethinodreli ilikuwa na kiwango cha chini ya asilimia 1 cha mestranoli kuliongeza kutoka kwa damu kusikotarajiwa, uamuzi ulifanywa wa kuweka asilimia 2.2 ya mestranoli kwa makusudi, asilimia ambayo haikuhusishwa na kutoka damu kusikotarajiwa, katika majaribio ya kwanza ya vidonge vya upangaji uzazi kwa wanawake mwaka wa 1956. Mchanganyiko wa norethinodreli na mestranoli ulipewa jina la pekee la Enovid. [23]

Jaribio la kwanza la Enovid kama dawa ya upangaji uzazi lililoongozwa na Edris Rice-Wray lilianza Aprili 1956 katika Rio Piedras, Puerto Rico. [24] [25] [26] Jaribio la pili la matumizi ya Enovid (na norethindrone) kama dawa ya upangaji uzazi lililoongozwa na Edward T. Tyler lilianza Juni 1956 huko Los Angeles [12] [27].

Tarehe 23 Januari 1957, kampuni ya Searle iliandaa kongamano la kukagua utafiti wa elimuuzazi na uzuiaji mimba uliohusiana na Enovid kupitia 1956 na kuhitimisha kuwa viwango vya estrojeni katika Enovid vinaweza kupunguzwa kwa asilimia 33 ili kupunguza pia matukio ya madhara ya utumbo yaliyosababishwa na estrojeni bila kuathiri pakubwa ongezeko la matukio ya kutoka damu kusikotarajiwa. [28]

Upatikanaji kwa Umma

[hariri | hariri chanzo]

Marekani

[hariri | hariri chanzo]

Tarehe 10 Juni 1957, Shirika la Chakula na Dawa (FDA) liliidhinisha Enovid miligramu 10 (miligramu 9.85 norethynodrel na 150 μg mestranol) kwa ajili ya matatizo ya hedhi kwa kuzingatia data iliyotokana na matumizi yake na zaidi ya wanawake 600. Majaribio mengi zaidi ya dawa hizi za uzuiaji mimba ziada yalionyesha kuwa vipimo vya Enovid vya miligramu 10, 5, na 2.5 vilifanya kazi vyema sana. Tarehe 23 Julai 1959, kampuni ya Searle ilituma ombi la ziada la kuongeza upangaji uzazi kama ishara iliyohalalishwa kwa vipimo vya Enovid vya miligramu 10, 5, na 2.5. Shirika la FDA lilikataa kuzingatia ombi hilo hadi kampuni ya Searle ilipokubali kuondoa aina za vipimo vya chini kutoka kwa ombi hilo. Tarehe 9 Mei 1960, shirika la FDA lilitangaza kuwa litahalalisha miligramu 10 za Enovid kwa ajili ya matumizi ya upangaji uzazi, jambo ambalo lilifanya tarehe 23 Juni 1960, na kufikia wakati huo Enovid ya miligramu 10 ilikuwa katika matumizi ya jumla kwa muda wa miaka mitatu na wakati ambapo angalau wanawake nusu milioni walikuwa wameitumia. [29]

Ingawa dawa ya Enovid miligramu 10 ilikuwa imekubaliwa na shirika la FDA kwa matumizi ya upangaji uzazi, kampuni ya Searle haikuwahi kuiuza kama dawa ya upangaji uzazi. Miezi nane baadaye, tarehe 15 Februari 1961, shirika la FDA lilipitisha dawa hii ya Enovid miligramu 5 kwa ajili ya matumizi ya upangaji uzazi. Katika Julai 1961, kampuni ya Searle hatimaye lilianza kuuza dawa hii ya Enovid miligramu 5 (miligramu 5 za norethynodrel na μg 75 za mestranol) kwa madaktari kama dawa ya kuzuia mimba.

Ingawa shirika la FDA liliidhinisha dawa ya kwanza ya uzuiaji mimba katika mwaka wa 1960, dawa hizi za upangaji uzazi hazikuuziwa wanawake waliokuwa wameolewa katika majimbo yote hadi Griswold v. Connecticut katika mwaka wa 1965, na hazikuwa zikiuziwa wanawake ambao hawakuwa wameolewa katika majimbo yote hadi Eisenstadt v. Baird katika mwaka wa 1972.

Ripoti ya kesi ya kwanza kuchapishwa kuhusu donge la damu na mvilio kwenye mishipa ya mapafu katika mwanamke aliyekuwa akitumia Enovid miligramu 10 katika Marekani katika kiwango cha miligramu 20 /kila siku haikutokea hadi Novemba 1961, miaka minne baada ya kuidhinishwa kwake, wakati ambapo ilikuwa imetumiwa na wanawake zaidi ya milioni moja. [24] [30] [31] Ingechukua karibu muongo mmoja wa tafiti za epidemiolojia kuonyesha kwa uthabiti hatari iliyoongezeka ya mvilio kwenye mishipa katika watumiaji wavidonge vya upangaji uzazi na ongezeko la hatari ya kiharusi na matatizo ya moyo katika watumiaji wa vidonge vya upangaji uzazi ambao huvuta sigara au wana shinikizo la damu au hatari zingine zinazohusiana na moyo au ubongo. [16] Hatari hizi za vidonge vya kuzuia mimba ziliigizwa katika kitabu cha The Doctors' Case Against the Pill kilichoandikwa katika mwaka wa 1969 na mwandishi wa habari mfeministi Barbara Seaman aliyesaidia kupanga kesi za Nelson za mwaka wa 1970 zilizoandaliwa na Seneta Gaylord Nelson. [32] Kesi hizi ziliongozwa na Seneta, wote waliokuwa wanaume na mashahidi katika raundi ya kwanza ya kesi hizi walikuwa wote wanaume, jambo ambalo lilimfanya Alice Wolfson na wafeministi wengine kupinga kesi hiyo na kuvutia vyombo vya habari. [17] Kazi yao ilisababisha kulazimisha kuwekwa kwa vipeperushi, kwenye pakiti za idonge hiv vya upangaji uzazi, vilivyokuwa na maelezo kwa watumiaji kuhusu madhara na hatari za kutumia vidonge hivyo ili kusaidia kuwezesha utoaji idhini. [33] Kiwango cha kawaida kinachotumiwa leo cha vidonge vya upangaji uzazi huwa na kiwango estrojeni ambacho ni theluthi moja chini ya kilichokuwa katika kidonge cha kwanza kilichowahi kuuzwa na huwa na vipimo vya chini vya aina za projestini zenye nguvu zaidi katika misombo mbalimbali. Limekuwa jambo rahisi kupata agizo la dawa kutoka kwa daktari, na njia ya kawaida gharama ni $ 15 na $ 50 kwa mwezi. Hitilafu ya kutaja: Invalid parameter in <ref> tag

Ujerumani

[hariri | hariri chanzo]

Vidonge vya uzuiaji mimba vilivyoanzishwa kwa mara ya kwanza Ulaya vilikuwa vile vya Anovlar vilivyotengenezwa na Schering na kuanzishwa tarehe 1 Juni 1961 katika Ujerumani ya Magharibi. [34]

Uingereza

[hariri | hariri chanzo]

Kabla ya miaka ya kati ya 1960, Uingereza haikuhitaji dawa kuidhinishwa kabla ya kuanza kuuzwa kwenye soko. Shirika la Upangaji Uzazi la Uingereza (FPA) kupitia kwa kliniki zake lilikuwa kwa wakati huo kituo msingi cha kutoa huduma za upangaji uzazi katika Uingereza na lilitoa dawa za uzuiaji mimba ambazo zilikuwa katika Orodha yake Iliyokubalika ya Dawa za Uzuiaji Mimba (iliyoanzishwa katika mwaka wa 1934). Katika mwaka wa 1957, Searle ilianza kukuza dawa ya Enavid (Enovid 10 mg katika Marekani) kwa ajili ya matatizo ya hedhi. Pia katika mwaka wa 1957, shirika la FPA lilianzisha Baraza kwa ajili ya Uchunguzi wa Kudhibiti Uzazi (CIFC) ili kupima na kufuatilia vidonge vya kuzuia mimba. Baraza hili lilianzia kufanya majaribio kwa kutumia wanyama na katika miaka ya 1960 na 1961 lilianza majaribio matatu makubwa ya kikliniki katika Birmingham, Slough, na London. [24] [35]

Katika Machi 1960, FPA la Birmingham lilianza majaribio kwa kutumia norethynodrel 2.5 mg + mestranol 50 μg, lakini kiwango cha juu cha mimba kilitokea mwanzoni wakati dawa hii, kwa bahati mbaya, ilikuwa na μg 36 tu za mestranol-majaribio yaliendelea kwa kutumia norethynodrel 5 mg + mestranol 75 μg (Conovid katika Uingereza, Enovid 5 mg katika Marekani). [36]

Katika Agosti 1960, FPA la Slough lilianza majaribio kwa kutumia norethynodrel 2.5 mg + mestranol 100 μg (Conovid-E katika Uingereza, Enovid-E katika Marekani). [37]

Katika Mei 1961, FPA la London lilianza majaribio kwa kutumia Anovlar ya Schering. [38]

Katika Oktoba 1961, kupitia mapendekezo ya Baraza la Mawaidha ya Kimatibabu (Medical Advisory Council) kuhusu CIFC yake, shirika la FPA liliongeza dawa iliyotengenezwa dawa ya Conovid iliyotengenezwa na Searle kwenye Orodha ya Iliyokubaliwa ya Vidonge vya Upangaji Uzazi. [39] Tarehe 4 Desemba 1961, Enoch Powell, aliyekuwa Waziri wa Afya, alitangaza kwamba kidonge cha kuzuia mimba cha Conovid kingeagizwa kupitia NHS kwa bei iliyopunguzwa ya 2s kila mwezi. [40] Katika mwaka wa 1962, dawa iliyotengenezwa na Schering ya Anovlar na ile iliyotengenezwa na Searle ya Conovid-E ziliongeza kwenye Orodha ya Dawa Zilizokubaliwa za Upangaji Uzazi ya FPA. [24] [37] [38]

Kwa sasa vidonge hivi vya uzuiaji mimba hupatikana bure kwenye NHS - dawa za uzuiaji mimba zinazoagizwa huepushwa na malipo ya uagizaji ya NHS.

Ufaransa

[hariri | hariri chanzo]

Tarehe 28 Desemba 1967, Sheria ya Neuwirth ilihalalisha matumizi ya dawa za upangaji uzazi katika Ufaransa, ikiwa ni pamoja na kidonge. Kidonge ndicho njia maarufu sana upangaji uzaz aina ya uzazi wa mpango maarufu nchini Ufaransa, hasa miongoni mwa wanawake. Inachukua asilimia 60 ya aina ya njia za kupanga uzazi zinazotumiwa katika Ufaransa. Kiwango cha uaviaji mimba kimebaki imara tangu kuanzishwa kwa matumizi ya kidonge. [41]

Italia

[hariri | hariri chanzo]

Ingawa matumizi ya dawa zenye kemikali hiyo inayotumika katika COCP yalikuwa kupitishwa kwa ajili ya kuuzwa katika Italia tangu mwaka 1965 kwa lengo la "kuratibu mzunguko wa hedhi", uuzaji wa madawa ya kupanga uzazi wa mpango ulikuwa haramu hadi 1971 kutokana na Kanuni ya Jinai (ya mwaka 1938) ambayo hufafanuliwa kama uhalifu "dhidi ya jamii ya binadamu". Hata hivyo, kutokana na upinzani thabiti wa Kanisa Katoliki dhidi ya njia za kiteknolojia za upangaji uzazi (uliopigiwa mstari mwaka wa 1968 na Papa Paulo VI katika waraka wake "Humanae vitae") na pia baadhi ya vyombo vya habari, Italia imebaki nyuma ya mataifa mengine yaliyo Magharibi mwa Ulaya katika uagizaji wa COCP. Takwimu ya hivi karibuni zinaonyesha kuwa chini ya asilimia 20 ya wanawake wa Italia wenye umri kati ya miaka 15-55 hutumia kwa kawaida aina yoyote ya dawa za upangaji uzazi.

Japani

[hariri | hariri chanzo]

Katika Japani, ushawishi kutoka kwa Shirika la Japan Medical Association ulizuia kuhalalishwa kwa Kidonge kwa karibu miaka 40. Vipingamizi viwili vikuu vilivyotolewa vilikuwa wasiwasi kuhusu usalama baada ya matumizi ya Kidonge kwa muda mrefu, na wasiwasi kuwa matumizi ya muda mrefu ya Kidonge yangesababisha kupunguka kwa matumizi ya kondomu na hivyo basi kuongeza uwezekano wa kuambukizwa magonjwa ya zinaa (STI). [42] Kufikia mwaka wa 2004, matumizi ya kondomu yalichukua asilimia 80 ya njia zilizotumiwa kupanga uzazi katika Ujapani, na jambo hili linaweza kueleza viwango vya chini vya UKIMWI nchini Ujapani ikilinganishwa na nchi zingine.[8]

Matumizi ya Kidonge yalikubaliwa Septemba 1999; mwongozo wa uagizaji waKidonge uliopitishwa na serikali unawahitaji watumiaji wa Kidonge kumtembelea daktari baada ya kila miezi mitatu ili wafanyiwe uchunguzi wa nyoga na wapimwa kama wako na magonjwa ya zinaa na saratani ya uterasi. Nchini Marekani na Ulaya, kinyume na Ujapani, watumiaji wa Kidonge wanahitajika kumtembela daktari baada ya kila mwaka au mara mbili kwa mwaka. Hata hivyo, tangu mwaka wa 2007, OBGYN wengi kutoka Ujapani sasa huwahitaji watumiaji wa Kidonge kumtembelea daktari mara moja tu kwa mwaka, huku ziara ya mara tatu kwa mwaka ikipendekezwa kwa wanawake wazee au kwa wale walio katika hatari zaidi ya kupatwa na madhara. [8]

Matumizi na ufungaji

[hariri | hariri chanzo]
Pakiti ya malengelenge iliyotumiwa nusu ya LevlenED

Vidonge vinatakiwa kumezwa wakati uleule kila siku. Ikiwa kidonge kimoja au zaidi kitasahaulika kwa zaidi ya saa 12, kinga ya mimba itakuwa imepungua. [43] Aina nyingi za vidonge hufungwa katika pakiti mbili za ukubwa tofauti, zikiwa zimetiwa alama za matumizi ya siku 28. Kwa pakiti ya vidonge vya kutumiwa siku 21, kidonge kimoja kumezwa kila siku kwa wiki tatu, ikifuatiwa na wiki ya kutomeza dawa yoyote. Kwa pakiti vidonge vya siku 28, vidonge 21 humezwa, ikifuatiwa na wiki ya kumeza vipozauongo au sukari. Mwanamke anayetumia atatokwa na damu kidogo wakati wowote katika wiki anayomeza vipozauongo, na bado atakuwa amelindwa kutokana na kutunga mimba katika wiki hiyo. Pia kuna aina mbili mpya zaidi za dawa za kupanga uzazi zinazochanganywa (Yaz 28 na Loestrin 24 Fe) ambazo zina kidonge cha homoni kinachofanya kazi kwa siku 24, ikifuatiwa na siku nne za kumeza vipozauongo.[44]

Vipozauongo

[hariri | hariri chanzo]

Vidonge vya kipozauongo humruhusu mtumiaji kumeza tembe moja kila siku; na kuendelea kuimeza kila siku katika wiki hata wakati homoni hazitolewi. Vipozauwongo vinaweza kuwa na nyongeza ya chuma, kwani viwango vya chuma vinavyohitajika huongezeka wakati wa hedhi.

Kukosa kutumia dawa hizi wakati wa wiki ya kipozauwongo hakuathiri utendaji kazi wa dawa hii, mradi mtumiaji arudie kuzimeza dawa hizi mwishoni mwa wiki.

Damu inayotoka wakati mtumiaji ameacha kumeza tembe hizi ilifikiriwa kuwa liwazo, kwani ni uthibitisho wa kutokuwa na mimba. [45] Pakiti ya dawa za kumezwa kwa siku 28 pia huiga mzunguko wa wastani wa hedhi, ingawa matukio ya homoni wakati wa mzunguko wa kumeza kidonge hutofautiana pakubwa na yale ya mzunguko wa kawaida wa uivishaji mayai na hedhi. Utokaji wa damu pia unaweza kutabirika.

Vipozauongo visivyojitokeza sana

[hariri | hariri chanzo]

Kama uandaaji wa kidonge ni wa awamu moja, inawezekana kutopata damu hii na bado uendelee kukingwa dhidi ya utungaji wa mimba kwa kuruka kumeza dawa za kipoauongo na kuanza moja kwa moja kumeza dawa za pakiti inayofuata. Kujaribu kufanya hivi wakati wa kumeza dawa zilizotengenezwa kutumiwa awamu mbili au tatu hubeba ni hatari iliyoongezeka ya kutoka damu isiyotarajiwa katikati ya mzunguko wa kumeza vidonge jambo ambalo halitakikani. Hata hivyo, jambo hili haliongezi hatari ya kupata mimba.

Kuanzia mwaka wa 2003, wanawake pia wameweza kuwa wakitumia toleo la vidonge linalotumiwa kwa muda wa miezi mitatu. [46] Sawa na athari za kutumia dawa zilizo na kipimo cha kawaida na kuruka wiki za kipozauongo kwa muda wa wiki tatu, Seasonale hutoa faida ya kutopata hedhi kwa mara nyingi, wakati wa kusita kutokwa na damu isiyotarajiwa. Seasonique ni toleo lingine ambapo wiki ya kipozauongo kila baada ya miezi mitatu hubadilishwa na wiki moja ya kipimo cha chini cha estrojeni.

Toleo la vidonge vinavyotumiwa kwa pamoja pia limetengenezwa ili kuondoa kabisa dawa za kipozauongo na damu inayotoka. Baada ya kuuzwa kama Anya au Lybrel, tafiti zimeonyesha kuwa baada ya miezi saba, asilimia 71 ya watumiaji hawakutokwa tena na damu isiyotarajiwa, athari ya kawaida ikiwa ni kumeza dawa hizi kwa muda mrefu bila kupumzika. [47]

Ubora

[hariri | hariri chanzo]

Ubora wa vidonge hivyo, kama ilivyo kwa aina nyingi za dawa za upangaji uzazi, unaweza kutathminiwa kwa njia mbili.

  1. Makadirio ya ubora wa matumizi au njia timilifu hujumuisha watu wanaomeza vidonge hivyo kwa uthabiti na usahihi.
  2. Makadirio ya ubora wa matumizi halisi hujumuisha watumiaji wote, ikiwa ni pamoja na wale wanaomeza tembe hizi kwa njia isiyofaa, wale wanaokosa kumeza kwa uthabiti, au yote mawili.

Makadirio huwasilishwa kwa jumla ya matumizi ya mwaka wa kwanza. [4] Kwa kawaida Pearl Index hutumika kuhesabu makadirio ya ubora. [48]

Makadirio ya utungaji mimba miongoni mwa watumiaji wa vidonge wa mfanano mmoja hutofautiana kulingana na idadi ya wanaoshiriki, ikiwa ni kati ya asilimia 2-8 kwa mwaka. Makadirio ya utungaji mimba miongoni mwa watumiaji kikamilifu ni asilimia 0.3 kwa mwaka. [4]

Sababu kadhaa zinaelezea kuwepo kwa kiwango cha chini cha ubora wa matumizi ya mfanano mmoja ikilinganishwa na yale ya ukamilifu:

  • makosa kwa upande wa wale wanaotoa maelekezo ya jinsi ya kutumia njia inayohusika
  • makosa kwa upande wa mtumiaji
  • mtumiaji kukosa kwa makusudi kufuata maelekezo.

Kwa mfano, mtu anayetumia aina ya dawa za upangaji uzazi za kumeza anaweza kupewa maelezo yasiyofaa na mhudumu wa afya kuhusu idadi ya mara anayohitajika kumeza tembe hizo, au akose kumeza dawa hizi kwa siku moja kimakosa, au akose kujishughulisha kwenda duka la dawa kununua dawa nyingine zikishamalizika.

COCP ni njia bora ya kuzuia utungaji mimba kwanzia kidonge cha kwanza kabisa ikiwa itaanza kutumia katika kipindi cha siku tano za kwanza baada ya kuanza kupata hedhi (katika siku tano za siku ya kwanza ya hedhi). Ikiwa zitaanza kumezwa wakati wowote katika hedhi, COCP huwa kizuizi bora cha kutunga mimba tu baada ya kumeza dawa zinazofanya kazi kwa siku 7 mfululizo, hivyo basi ikiwa inatumika kama njia ya ziada ya kupanga uzazi, inafaa kutumiwa hadi vidonge vinavyofanya kazi vitumiwe kwa siku saba mfululizo. Vidonge vya COCP vinafaa kumezwa kwa takribani wakati sawa kila siku. [18] [49]

Ubora wa dawa za upangaji uzazi unaweza kuharibiwa na: 1) kukosa kumeza zaidi ya kidonge kimoja kinachofanya kazi katika pakiti, 2) kuchelewa kuanza kutumia pakiti inayofuata ya dawa zinazofanya kazi (yaani, kupanua ya muda ambao unakaa bila kumeza vidonge, au ule wa kumeza dawa zisizofanya kazi, au zile za kipozauongo zaidi ya siku 7), 3) kukosa kufyonzwa vyema kwa dawa hizi kwenye matumbo kutokana na kutapika au kuhara, 4) maingiliano kati ya vidonge vinavyofanya kazi na dawa zingine ambayo yanapunguza viwango vya estrojeni au projestojeni katika dawa za upangaji uzazi. [18]

Utaratibu wa utekelezaji

[hariri | hariri chanzo]

Vidonge vinavyotumiwa kwa pamoja vilitengenezwa ili kuzuia utagaji mayai kwa kuzuia kutolewa kwa gonadotropini. Dawa za upangaji uzazi zenye homoni na zinazitumiwa pamoja, ikiwa ni pamoja na COCP, huzuia ukuaji wa folikuli na kuzuia utagaji mayai kama njia msingi ya utendaji kazi. [4] [18] [50] [51] [52]

Athari hasi za projestajeni hupunguza marudio ya kutolewa kwa homoni inayotoa gonadotropini (GnRH) inayotolewa na haipothalamasi, jambo ambalo hupunguza kutolewa kwa homoni inayochochea folikuli (FSH) na kupungua sana kutolewa kwa homoni ya kulutenizi (LH) na tezi za pituitary. Kupungua kwa viwango vya FSH huzuia ukuaji wa folikuli, hivyo basi kuzuia kuongezeka kwa viwango vya estradioli. Athari hasi za projestajeni na ukosefu wa matokeo chanya ya estrojeni kwenye utoaji wa LH huzuia kuongezeka kwa LH katikati ya mzunguko. Kuzuiwa kwa ukuaji wa folikuli na kutokuwepo kwa ongezeko la LH huzuia utagaji mayai. [4] [18] [50]

Hapo mwanzoni estrojeni ilikuwa ikiongezwa kwenye vidonge vya uangaji uzazi vya kumeza ili kudhibiti vyema mzunguko (kwa kuimarisha endometriamu na hivyo kupunguza matukio ya kutokwa na damu kusikotarajiwa), lakini pia ilipatikana kuzuia ukuaji wa folikuli na kusaidia kuzuia utagaji mayai. Athari hasi za estrojeni juu ya tezi za pituitary hupunguza sana kutolewa kwa FSH, ambayo huzuia ukuaji wa folikuli na kusaidia kuzuia utagaji mayai. [4] [18] [50]

Utaratibu wa pili wa utendaji kazi wa dawa zote za upangaji uzazi zilizo na projestajeni ni kuzuia manii kuingia kupitia mlango wa uzazi hadi kwenye sehemu ya juu ya njia ya uzazi (uterasi na neli za uzazi s) kwa kupunguza kiasi cha na kuongeza mnato wa kamasi ya mlango wa kizazi. [52]

Taratibu zingine za pili zimebuniwa. Mfano mmoja ni athari za kiendometriki ambazo huzuia upandikizaji wa mtoto kwenye uterasi. Baadhi ya vikundi vinavyotetea maisha huchukulia utaratibu kama huo kama unaosababisha uavyaji, na kuwepo kwa taratibu zinazotumiwa baada ya utungisho ni mada tata. Baadhi ya wanasayansi wanasema kwamba uwezekano wa utungisho wakati wa matumizi ya COCP ni mdogo sana. Kutokana na hayo, wanahitimisha kuwa mabadiliko ya endometriki yanawezakosa kuwa na nafasi muhimu, kama ipo, katika ubora unaoonekana wa COCP. [52] Wengine huwa na hoja tata zaidi dhidi ya kuwepo kwa mbinu hizi, wakati bado wanasayansi wengine wanasema kuwa data iliyopo inaunga mkono taratibu kama hizi. [53] Utata huu kwa sasa haujatatuliwa.

Maingiliano ya madawa

[hariri | hariri chanzo]

Baadhi ya dawa hupunguza athari ya vidonge na zinaweza kusababisha kutokwa damu kusikotarajiwa, au kuongezeka kwa nafasi za kutunga mimba. Dawa hizo ni kama vile rifampicin, barbiturate, phenytoin na carbamazepine. Aidha maonyo yametolewa kuhusu wigo mpana wa viua vijasumu, kama vile ampicillin na doxycycline, ambavyo vinaweza kusababisha matatizo "kupitia kuharibu flora ya bakteria inayochakata tena ethinylestradiol kutoka kwa uchengelele mkubwa" (BNF 2003). Hitilafu ya kutaja: Closing </ref> missing for <ref> tag. Madhara yanayojitokeza sana ni kutokwa na damu kusikotarajiwa. Ukurasa wa tovuti ya Kituo cha Afya cha Chuo Kikuu cha New Mexico unasema kuwa idadi kubwa ya wanawake (karibu asilimia 60) huwa wanaripoti kutopatwa na madhara yoyote, na idadi kubwa ya wale ambao huripoti kupatwa na madhara, hupatwa na madhara madogo.

Makala ya ukaguzi ya Kifaransa ya mwaka 1992 yalisema kuwa, kufikia ailimia 50 ya watumiaji wapya waliokuwa wanatumia vidonge hivi huacha kuzitumia kabla ya kumalizika kwa mwaka wa kwanza kutokana na kero ya madhara ya kutokwa na damu kusiko kawaida kama vile kutokwa na damu kusikotarajiwa na kukosa hedhi. [54]

Uzito

[hariri | hariri chanzo]

Makala yaleyale ya mwaka 1992 yalibainisha kuwa katika vikundi vidogo vya vijana wa umri wa kati ya miaka 15-19 katika 1982 National Survey of Family Growth (NSFG) ambao walikuwa wamewacha kutumia vidonge, asilimia 20-25 walisema kuwa wao waliwacha kutumia Kidonge kwa sababu ya aidha chunusi au kuongezeka kwa uzito, na wengine asilimia 25 waliwacha kwa sababu ya hofu ya kupata ugonjwa wa saratani. [54] Utafiti wa Hungary uliofanywa katika mwaka wa 1986 ulionganisha aina mbili ya vidonge vyenye kiwango cha juu cha estrojeni (vyote vyenye 50 μg ethinyl estradiol) ulitambua kwamba wanawake waliokuwa wakitumia vidonge vyenye kiwango cha chini cha biphasic levonorgestrel uundaji (50 μg levonorgestrel x siku 10 + 125 μg levonorgestrel x siku 11) waliripoti matukio machache ya kuongeza uzito wakilinganishwa na wanawake waliokuwa wakitumia vidonge vilivyo na kiwango cha juu cha levonorgestrel iliyotumiwa kwa awamu moja (250 μg levonorgestrel x siku 21). [55]

Madkatari wengi huzingatia mtazamo wa wananchi kuhusu madhara ya kuongeza uzito yanayosababishwa na kidonge kama yasiyosahihi na hatari. Makala ya ukaguaji ya Kifaransa ya mwaka wa 1992 yaliyokuwa yametajwa hapo awali yalitambua kwamba utafiti mmoja wa 1989 uliokuwa haujachapishwa na uliofanywa na Profesa Elizabeth Connell katika Chuo Kikuu cha Emory na ulioshirikisha wanawake 550 ulipata kwamba asilimia 23 ya asilimia 6 ya wanawake waliowacha kutumia Kidonge kwa sababu ya udhibiti hafifu wa mzunguko walitunga mimba zisizohitajika. [54] Makala ya ukaguzi ya Uingereza ya mwaka wa 2000 yalihitimisha kuwa hakuna ushahidi kuwa vidonge vya kisasa vyenye kipimo cha chini vinasababisha kuongezeka kwa uzito, lakini kwamba hofu ya kuongeza uzito ilichangia ufutiliaji duni wa kutumia Kidonge na mimba zisizotakikana zilizofuatia, hasa miongoni mwa vijana. [56]

Ujinsia

[hariri | hariri chanzo]

Vidonge hivyo vinaweza kuongeza ulainishaji asilia wa uke. [57] Wanawake wengine hupatwa na kupunguka kwa ashiki wakati wanatumia kidonge, au kupunguka kwa ulainishaji. [57] [58] Baadhi ya watafiti hushuku uhusiano ulioko kati ya matumizi ya vidonge na kupunguka kwa ashiki; [59] utafiti uliofanywa mwaka wa 2007 ulioshirikisha wanawake 1700 ulipata kuwa watumiaji hawakupatwa na mabadiliko yoyote katika kuridhika kingono. [60] Utafiti wa kimaabara uliofanywa mwaka wa 2005 na uliohusisha utiaji ashiki ulichunguza wanawake kumi na wanne kabla na baada ya wao kuanza kutumia vidonge hivyo. Utafiti huu ulionyesha kwamba wanawake walipata matokeo mbalimbali ya ashiki baada ya kuanza kutumia kidonge; upunguaji na uongezekaji wa vipimo vya ashiki ulijitokeza kwa viwango sawa. [61] Nyongeza ya homoni kutoka nje ya mwili inakuza SHBG (globulini inayofunga homoni ya ngono) wakati HPOA (hypothalamus-pituitary-ovarian-axis) inajaribu kurejesha uthabiti wa ndani ya mwili. SHBG kujifunga kwa homoni za ngono bila kutenga, ambazo ni pamoja na androjeni zinazoundwa na ovari na ambazo zinahusika na ashiki na uwezo wa kufika kilele. Ni jambo la kuvutia kutambua kwamba halikuwa suala la ufaafu kwa dawa za upangaji uzazi za kike zilizo na homoni kuzuia ushiriki na raha ya ngono.

Unyogovu

[hariri | hariri chanzo]

Viwango vya chini ya serotonini, nyurotransmita iliyo kwenye ubongo, vimehusishwa na unyogovu. Viwango vya juu ya estrojeni, kama vilivyo katika kizazi cha kwanza cha COCP, na projestini, kama vilivyo katika baadhi ya madawa ya upangaji uzazi yaliyo na projestini pekee, vimeonyeshwa kukuza upunguzaji wa viwango vya serotonini kwenye ubongo kwa kuongeza vipimo vya kimeng'enya kilicho kwenye ubongo kipunguzacho serotonini. [4] Uchunguzi huu, pamoja na baadhi ya utafiti ndogo [62] zimesababisha kuwepo kwa uvumi kwamba vidonge hivi husababisha unyogovu.

Madawa ya upangaji uzazi yaliyo na Projestini pekee yanajulikana kudhoofisha hali ya wanawake ambao tayari wana unyogovu. Hitilafu ya kutaja: Closing </ref> missing for <ref> tag na mashirika makubwa kama vile shirika la Marekani la ACOG, [63] na WHO, [64] na lile la RCOG lililoko Uingereza [65] yanakubaliana kwamba ushahidi uliopo sasa unaonyesha kwamba madawa ya upangaji uzazi yanayotumiwa pamoja kwa viwango vya chini hayawezi kuongeza hatari ya unyogovu, na hayawezi kudhoofisha hali ya wananwake ambao tayari wana unyogovu. Contraceptive Teknology inasema kwamba COCP inayomezwa kwa viwango vya chini haijahusishwa katika kukatisha kutolewa kwa serotonini au taiputofani. [4] Hata hivyo, baadhi ya tafiti zinatoa ushahidi unaokanusha madai hayo ya mwisho. [66]

Shinikizo la Damu

[hariri | hariri chanzo]

Bradykinin hushusha shinikizo la damu kwa kusababisha kupanuka kwa mishipa ya damu. Baadhi ya vimeng'enya vinaweza kumeng'enyua bradykinin (kimeng'enya kinachogeuza Angiotensin, Aminopeptidase P). Projesteroni inaweza kuongeza viwango vya Aminopeptidase P (AP-P), na hivyo kuongeza kumeng'enyuka kwa bradykinin, jambo ambalo huongeza nafasi ya kupatwa na shinikizo la damu.

Athari nyingine

[hariri | hariri chanzo]

Madhara mengine yanayohusiana na vidonge hivyo ya vipimo vya chini ni leukoria (kuongezeka kwa mnyunyizo wa uke), kupunguka kwa hedhi, mastaljia (kulainika kwa matiti), kuongezeka kwa ukubwa wa matiti, na kupungua kwa chunusi. Madhara yanayohusiana na COCP za awali zilizotumiwa kwa viwango vya juu ni pamoja na kichefuchefu, kutapika, kuongezeka kwa shinikizo la damu, na melasma (kubadilika kwa rangi ya ngozi ya uso); madhara haya hayahusishwi sana na mchanganyiko wa vipimo vya chini. Estrojeni nyingi mno, kama iliyo katika vidonge vya upangaji uzazi, inaonekana kuongeza viwango vya kolesteroli katika nyongo na kupunguza harakati katika kibofunyongo, jambo ambalo inaweza kusababisha kuwepo kwa mawe au ugumu kwenye nyongo. [67]

Utafiti mmoja unadai kuwa kidonge kunaweza kuathiri harufu ya mwili wa mwanamume anayoipendelea mwanamke, jambo ambalo linaweza kuathiri uteuzi wake wa mpenzi. [68]

Faida za afya

[hariri | hariri chanzo]

Matumizi ya vidonge vya upangaji uzazi kwa muda wa miaka mitano au zaidi hupunguza hatari ya kupata saratani ya ovari katika maisha ya baadaye kwa asilimia 50. [69]

Utumiaji wa vidonge hivyo hupunguza hatari ya kupata saratani ya ovari kwa asilimia 40 na hatari ya saratani ya endometria kwa asilimia 50 ikilinganishwa na wale ambao hawajawahi kutumia. Kupungua kwa hatari huongezeka na muda wa matumizi, ikiwa pamoja na kupungua kwa hatari ya kupata saratani ya ovari na endometria kwa asilimia 80 baada ya matumizi ya vidonge hivi kwa muda wa zaidi ya miaka 10. Kupungua kwa hatari ya kupata saratani ya ovari na ya endometria huendelea kwa angalau miaka 20. [18]

Matumizi ya vidonge vya upangaji uzazi pia hupunguza hatari ya kupata saratani ya koloni, na kuboresha hali ya magonjwa kama vile kuharibika kwa nyongo, uchungu wakati wa hedhi, matatizo kabla ya hedhi, na chunusi. Zaidi ya hayo, madawa ya upangaji uzazi hupunguza dalili za endometriosisi na matatizo ya polisisti ya ovari, na kupunguza hatari ya upungufu wa damu/anemia. [70]

Misombo

[hariri | hariri chanzo]

Vidonge vya upangaji uzazi huja Simulizi za kuzuia mimba kuja katika misombo mbalimbali. Mganyiko mkuu ni kati ya vidonge vya upangaji uzazi vinavyotumiwa pamoja, vilivyo na estrojeni pamoja na projestini na vile vilivyo na projestini pekee. Vidonge vya upangaji uzazi vinavyotumiwa pamoja pia huwa vya aina mbalimbali, ikiwa ni pamoja na vipimo tofauti vya estrojeni, na kama vipimo hivi vya estrojeni au projestini hubadilika kutoka wiki 1 hadi nyingine.

Maonyo na utata

[hariri | hariri chanzo]

Vidonge vya upangaji uzazi vinaweza kuathiri ugandishaji, na kuongeza hatari ya kuwa na mvilio kwenye mshipa wa damu (DVT) na kuzibika kwa mshipa wa mapafu, kiharusi na shtuko la moyo. Vidonge vya upangaji uzazi vinavyotumiwa pamoja vimekubalika kwa jumla kuelekezwa kinyume katika wanawake ambao tayari wana ugonjwa wa moyo, katika wanawake ambao damu yao huganda(kama vile familia factor V Leiden), wanawake walio na unene wa kupindukia na / au haipakolesterolemia (vipimo vya juu vya kolesteroli), na katika wale wanaovuta sigara walio na umri zaidi ya miaka 35.

Hatari ya kuwa na mvilio kwenye mishipa inatofautiana kulingana na maandalizi mbalimbali; katika aina ya pili ya vidonge (vilivyo na kiwango cha estrojeni kilicho chini ya 50μg), hatari ya kuwa na mvilio kwenye mishipa ni ndogo, ikijitokeza katika karibu watumiaji 15 kwa kila watumiaji 100,000 kwa mwaka, ikilinganishwa na watumiaji 5 kwa kila watumiaji 100,000 kwa mwaka katika watu wasio na mimba ambao hawavitumii vidonge hivi, na watu 60 kwa kila watumiaji 100,000 walio na mimba. [227] Katika watu wanaotumia vidonge vilivyo na aina ya tatu ya projestojeni (desogestrel au gestodene), matukio ya kupatwa na mvilio kwenye mishipa hujitokeza katika karibu watumiaji 25 kwa kila watumiaji 100,000 kwa mwaka. [71] Pia, hatari hii ni kubwa katika vikundi vidogo vilivyo na vipengele vya ziada, kama vile uvutaji sigara (jambo ambalo huongeza hatari pakubwa) na kuendelea kutumia vidonge hivi kwa muda mrefu, hasa k wanawake zaidi ya miaka 35 ya umri. [71]

Utafiti katika uhusiano kati ya hatari ya kupata saratani ya matiti na matumizi ya vidonge vya upangaji uzazi vitumiavyo homoni ni tata na inaonekana kukinzana. [232] Marudioa shirikishi makuu ya uchanganuzi wa data kuhusu wanawake zaidi ya 150, 000 katika tafiti 54 za saratani ya matiti uliofanywa katika mwaka wa 1996 yalipata kwamba: "Matokeo ya yanatoa ushahidi thabiti wa aina mbili za hitimisho. Kwanza, wakati wanawake wanatumia vidonge vya upangaji uzazi pamoja za kuzuia mimba mdomo na katika miaka 10 baada ya kuacha kuna ongezeko kidogo katika hatari ya jamaa ya kuwa na saratani ya matiti wametambuliwa. Pili, hakuna kiasi kikubwa cha hatari ya kupatwa na saratani ya matiti baada ya kipindi cha miaka 10 au zaidi baada ya kuacha kutumia vidonge hivi. Aina za saratani kwa wanawake ambao walikuwa kutumika pamoja za kuzuia mimba simulizi walikuwa chini ya juu clinically kuliko wale wametambuliwa katika wanawake ambao hawajawahi kutumia uzazi wa mpango hayo ". [72] Data hiyo imefasiriwa kupendekeza kwamba vidonge vya upangaji uzazi vina athari ndogo au havina athari yoyote ya kibiolojia katika usababishaji wa saratani ya matiti ya maendeleo, lakini kwamba wanawake ambao wanataka gynecologic kupata huduma ya uzazi wa mpango na saratani ya matiti mapema zaidi wanaona njia ya uchunguzi. [73] [74] Wakati wa kutumia vidonge, kuna takriban kesi 0.5 zaidi za saratani kwa wanawake 10,000 wenye umri wa miaka 16-19, na takriban kesi 5 zaidi za saratani kwa wanawake 10,000 wenye umri wa miaka 25-29. [71]

Kwa jumla imekubaliwa na wanaosimamia matibabu kwamba hatari za kiafya ya vidonge vya upangaji uzazi ziko chini zikilinganishwa na zile zinazotokana na kutunga mimba na kujifungua, [75] na "faida ya kiafya ya njia yoyote ya upangaji uzazi ni bora zaidi kuliko hatari zinazotokana na njia". [76] Baadhi ya mashirika yamesema kuwa kulinganisha njia ya upangaji uzazi na kutokuwepo kwa njia kama hiyo (kuwa na mimba) si muhimu, badala yake, ulinganishaji wa usalama unafaa kuwa miongoni mwa njia za upangaji uzazi zinazopatikana. [77]

Matumizi mengine ya vidonge hivi mbali na upangaji uzazi

[hariri | hariri chanzo]

Homoni zilizoko kwenye "kidonge" zinaweza kutumiwa kutibu baadhi ya matatizo ya kiafya, kama vile tatizo la ovari kutoa viwango visivyo vya kawaida vya aina za homoni zinazoathiri ukuaji wa mayai (PCOS), endometriosisi, adenomiosisi, anemia kuhusiana na hedhi, na hedhi chungu (dysmenorrhea). Aidha, vidonge hivi huagizwa kama tiba ya tatizo la chunusi la wastani la chunus. [78] Vidonge hivi pia vinaweza anzisha kutoka kwa kawaida kwa hedhi katika wanawake wanaosumbuliwa na mzunguko wa hedhi usio wa kawaida na matatizo fulani ya uterasi kutoa damu. Aidha, vidonge hivi hutoa kinga dhidi ya uvimbe kwenye matiti usiosababisha saratani, mimba iliyo nje ya uterasi, na ukavu kwenye uke, na uchungu wakati wa ngono unaohusishwa na kukatika hedhi.

Athari za kijamii na kiutamaduni

[hariri | hariri chanzo]

Awali ilikuwa inafanya kazi vyema zaidi kuliko njia zilizogeuzwa za zamani, hivyo basi kuwapatia wanawake kidhibiti cha kipekee juu ya uzazi wao. Matumizi yake yalikuwa tofauti na ngono, hivyo basi hayakuhitaji maandalizi maalumu wakati wa shughuli ya ngono ambayo yangeingilia uanziaji au hisia, na uchaguzi wa kuchukua kidonge ulikuwa wa mtu binafsi. Vipengele vya mchanganyiko vilisaidia kuongeza pakubwa umaarufu wa Kidonge miaka kadhaa baada ya kuanzishwa kwake. [10] [17] Claudia Goldin, miongoni mwa wengine, alisema kuwa hii teknolojia mpya ya uzuiaji mimba ilichangia pakubwa katika kutengeneza nafasi ya kisasa ya wanawake katika uchumi, kwa kurefusha umri ambao wanawake waliolewa hivyo basi kuwapatia nafasi ya kujipatia elimu na aina nyingine za mtaji wa binadamu na pia kwa ujumla kuwa na mwelekeo wa kitaaluma. Muda mfupi baada ya kidonge cha kuzuia mimba kuhalalishwa, kulikuwa na ongezeko kubwa katika mahudhurio ya vyuo ya wanawake na idadi ya waliohitimu. [79] Kulingana na mtazamo wa kiuchumi, vidonge vya kuzuia mimba vilipunguza gharama ya kukaa shuleni. Uwezo wa kudhibiti uzazi bila ya kupunguza mahusiano ya kingono uliwaruhusu wanawake kupanga mipango ya muda mrefu kuhusu elimu na kazi yao.

Kwa sababu kidonge kilifanya kazi vizuri, na kuenea kwa haraka, pia kiliongeza mjadala juu ya madhara ya kimaadili na kiafya ya kuhusika na ngono kabla ya ndoa na uasherati. Kamwe hakukuwahi kuwa na wakati ambapo shughuli za ngono zilikuwa zimetenganishwa na uzazi kabla ya wakati huo. Kwa wachumba waliotumia kidonge, kuhusiana kingono kukawa ni ishara ya mapenzi pekee, au njia ya kufurahisha mwili, au yote mawili, lakini haikuwa tena njia ya uzazi. Ingawa mambo haya pia yalihusishwa na njia zilizotumiwa hapo awali kuzuia mimba, wa mpango uliopita, kushindwa yao relativt high viwango na matumizi yao chini ya kuenea kwa kushindwa kusisitiza tofauti hii kama wazi kama walivyofanya kidonge. Hivyo basi, kuenea kwa matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba kulisababisha viongozi wengi wa kidini na taasisi nyingi kujadili nafasi iliyostahili ya ujinsia na uhusiano wake na uzaaji. Kanisa Katoliki hasa, baada ya kusoma kuhusu vidonge vya uzuiaji mimba, walisisitiza upya mafundisho yaliyowekwa kuhusu kudhibiti uzazi katika waraka wa Humanae vitae ulioandikwa na baba mtakatifu katika mwaka wa 1968. Waraka huu ulielezea tena mafundisho yaliyokuwemo ya Kikatoliki yaliyosema kwamba matumizi ya dawa za uzuiaji mimba yaliharibu hali na lengo la ngono. [80]

Upinzani dhidi ya vidonge vya uzuiaji mimba ulitokea katika miaka ya mwanzo na kati ya 1970, wakati ripoti na makisio zilitokea zilizohusisha vidonge hivi na saratani ya matiti. Hadi wakati huo, wanawake wengi katika muungano wa wanawake walikuwa wamekipongeza Kidonge kama "kisawazishi" ambacho kilikuwa kimewapatia uhuru wa kingono sawa na ule uliokuwa umefurahiwa na wanaume hapo awali. Hata hivyo, ugunduzi huu mpya uliwafanya wanawake wengi kukemea vidonge hivi kama uvumbuzi wa wanaume wa kuongeza uhuru wao wa kuhusika katika mahusiano ya kingono na wanawake kwa gharama ya hatari ya kiafya kwa wanawake. [81]

Bunge la Marekani lilianza kusikiza kesi kuhusu vidonge hivi katika mwaka wa 1970 na kulikuwa na misimamo tofauti kutoka kwa wataalamu wa kimatibabu. Dr Michael Newton, Msimamizi Mkuu wa Taasisi ya Wakunga na Wanaelimuuzazi alisema:

"Ushahidi huo bado haujaonyesha wazi kuwa vidonge hivi vinasababisha ugonjwa wa saratani au vinahusiana na ugonjwa huo. Kamati ya Ushauri ya FDA ilitoa maoni kuhusu jambo hili, kwamba ikiwa hakukuwa na ushahidi wa kutosha kuonyesha ikiwa dawa hizi zilihusihwa au hazikuhusishwa na usababishaji wa saratani, na nafikiri kuwa ushahidi uliopo hautoshi; mnafaa kuwa waangalifu kuhusu dawa hizi, lakini sifikiri kuwa kuna ushahidi wazi, kwa njia moja au nyingine, kwamba zinasababisha au hazisababishi ugonjwa wa saratani ". [82]

Daktari mwingine, Dk Roy Hertz wa Baraza la Idadi ya Watu, alisema kuwa mtu yeyote ambaye anatumia dawa hizi anapaswa kujua kuhusu "elimu yetu na ujinga wetu katika mambo haya" na kwamba wanawake wote wanapaswa kufahamishwa jambo hili ili waamue ikiwa watavitumia au hawatavitumia vidonge hivi. [83]

Katibu wa Afya, Elimu, na Ustawi aliyekuwa wakati huo, Robert Finch alitangaza kuwa serikali ya shirikisho ilikuwa imekubali taarifa ya onyo la mapatano ambayo ingeandamana na mauzo yote ya dawa ya kuzuia mimba. [83]

Wakati uo huo, jamii ilikuwa imeanza kuona matokeo ya kidonge katika majukumu ya jadi ya kijinsia. Wanawake sasa hakuhitajika kuchagua kati ya mahusiano na kazi, mwimbaji Loretta Lynn alitoa maoni kuhusu jambo hili katika albamu yake ya mwaka wa 1974 kupitia wimbo ulioitwa "The Pill", ambao ulisimulia kisa cha jinsi mwanamke aliyekuwa ameolewa alitumia dawa hizi kujikomboa kutoka kwa jukumu lake la kijadi la kuwa mke na mama.

Athari ya mazingira

[hariri | hariri chanzo]

Mwanamke anayetumia COCP hutoa estrojeni asili, estroni (E1) na estradioli (E2), na estrojeni ethinilestradioli sanisi (EE2) kwa mkojo na kinyesi ambazo zinaingia kwenye maeneo ya kusafishia maji [84] na kuingia katika mito. [85] Aina nyingine za dawa za kuzuia mimba, kama vile kiraka, hutumia estrojeni (EE2) ileile sanisi ambayo hupatikana katika COCP, na inaweza kuongeza kiwango cha homoni katika maji wakati inavutwa chooni. [86] Uchafu huo unasababisha uvurugaji wa endokrini, jambo ambalo huathiri maendeleo ya ngono na uzazi, katika samaki walio kwenye sehemu za mito zilizochafuliwa na maji taka yaliyotibiwa. [84][87] Utafiti uliofanywa katika mito ya Uingereza uliunga mkono dhana kwamba matukio na ongezeko la shughuli za ngono kati ya samaki mwitu yalikuwa na uhusiano mkubwa na viwango vya E1, E2, na EE2 katika mito hiyo. [84]

Ukaguzi wa utendajikazi katika kiwanda kilichohusika na uchafu wa mafuta ulionyesha kwamba viwango vya kutolewa kwa estrojeni kulitofautiana pakubwa lakini ukaonyesha viwango vya wastani vya asilimia 78 kwa estroni, asilimia 91 kwa estradioli, na asilimia 76 kwa ethinilestradioli (viwango vya uchafu wa estrioli ni kati ya vile vya estroni na estradioli, lakini estrioli ni endokrini iliyo na nguvu kidogo sana katika samaki). [88] Viwango vya uchafu wa ethinilestradioli ni vya chini zaidi kuliko vya estradioli ambavyo viko chini vikilinganishwa na vya estroni, lakini ethinilestradioli ina nguvu zaidi kuliko estradioli ambayo pia ina nguvu zaidi kuliko estroni katika uanzishaji wa ngono kati ya samaki na usanisi wa vitellogenini katika samaki wa kiume. [89]

Marejeo

[hariri | hariri chanzo]
  1. ↑ Kemmeren JM, Tanis BC, van den Bosch MA, Bollen EL, Helmerhorst FM, van der Graaf Y, Rosendaal FR, Algra A (Mei 2002). "Risk of Arterial Thrombosis in Relation to Oral Contraceptives (RATIO) study: oral contraceptives and the risk of ischemic stroke". Stroke. 33 (5): 1202–8. doi:10.1161/01.STR.0000015345.61324.3F. PMID 11988591.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ Baillargeon JP, McClish DK, Essah PA, Nestler JE (Julai 2005). "Association between the current use of low-dose oral contraceptives and cardiovascular arterial disease: a meta-analysis". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 90 (7): 3863–70. doi:10.1210/jc.2004-1958. PMID 15814774.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ "Birth Control Pills - Birth Control Pill - The Pill". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2011-08-05. Iliwekwa mnamo 2010-10-18.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 Trussell, James (2007). "Contraceptive Efficacy". Katika Hatcher, Robert A.; na wenz. (whr.). Contraceptive Technology (tol. la 19th rev.). New York: Ardent Media. ISBN 0-9664902-0-7. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); Explicit use of et al. in: |editor= (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ Mosher WD, Martinez GM, Chandra A, Abma JC, Willson SJ (2004). "Use of contraception and use of family planning services in the United States: 1982–2002" (PDF). Adv Data (350): 1–36. PMID 15633582.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) wanawake wote wa Marekani wenye umri wa miaka 15-44
  6. ↑ UN Population Division (2006). World Contraceptive Use 2005 (PDF). New York: United Nations. ISBN 9-211-51418-5. wanawake wenye umri wa miaka 15-49 walio katika ndoa au muungano wenye muafaka
  7. ↑ Taylor, Tamara; Keyse, Laura; Bryant, Aimee (2006). Contraception and Sexual Health, 2005/06 (PDF). London: Office for National Statistics. ISBN 1-85774-638-4. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2007-01-09.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) Wanawake wa Uingereza wenye umri wa miaka 16-49: asilimia 24 sasa hutumia vidonge (asilimia 17 hutumia vidonge vinavyotumiwa pamoja, asilimia 5 hutumia 'Minipill', asilimia 2 hawajui aina wanayoitumia)
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Aiko Hayashi. "Japanese Women Shun The Pill", CBS News, 2004-08-20. Retrieved on 2006-06-12. Archived from the original on 2006-06-29. 
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Maisel, Albert Q. (1965). The Hormone Quest. New York: Random House.
  10. ↑ 10.0 10.1 Asbell, Bernard (1995). The Pill: A Biography of the Drug That Changed the World. New York: Random House. ISBN 0-679-43555-7.
  11. ↑ Lehmann PA, Bolivar A, Quintero R (1973). "Russell E. Marker. Pioneer of the Mexican steroid industry". J Chem Educ. 50 (3): 195–9. doi:10.1021/ed050p195. PMID 4569922.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  12. ↑ 12.0 12.1 Vaughan, Paul (1970). The Pill on Trial. New York: Coward-McCann.
  13. ↑ Tone, Andrea (2001). Devices & Desires: A History of Contraceptives in America. New York: Hill and Wang. ISBN 0-809-03817-X.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 Reed, James (1978). From Private Vice to Public Virtue: The Birth Control Movement and American Society Since 1830. New York: Basic Books. ISBN 0-465-02582-X.
  15. ↑ McLaughlin, Loretta (1982). The pill, John Rock, and the Church: The Biography of a Revolution. Boston: Little, Brown. ISBN 0-316-56095-2.
  16. ↑ 16.0 16.1 Marks, Lara V (2001). Sexual Chemistry: A History of the Contraceptive Pill. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-08943-0.
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 Watkins, Elizabeth Siegel (1998). On the Pill: A Social History of Oral Contraceptives, 1950–1970. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-85876-3.
  18. ↑ 18.0 18.1 18.2 18.3 18.4 18.5 18.6 Speroff, Leon; Darney, Philip D. (2005). "Oral Contraception". A Clinical Guide for Contraception (tol. la 4th). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. ku. 21–138. ISBN 0-781-76488-2.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  19. ↑ Djerassi, Carl (2001). This man's pill: reflections on the 50th birthday of the pill. Oxford: Oxford University Press. ku. 11–62. ISBN 0198508727.
  20. ↑ Applezweig, Norman (1962). Steroid drugs. New York: Blakiston Division, McGraw-Hill. vii–xi, 9–83. {{cite book}}: Unknown parameter |nopp= ignored (|no-pp= suggested) (help)
  21. ↑ Gereffi, Gary (1983). The pharmaceutical industry and dependency in the Third World. Princeton: Princeton University Press. ku. 53–163. ISBN 0691094012.
  22. ↑ Fields, Armond (2003). Katharine Dexter McCormick: Pioneer for Women's Rights. Westport: Prager. ISBN 0-275-98004-9.
  23. ↑ Pincus G, Rock J, Garcia CR, Rice-Wray E, Paniagua M, Rodgriquez I (1958). "Fertility control with oral medication". Am J Obstet Gynecol. 75 (6): 1333–46. PMID 13545267.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  24. ↑ 24.0 24.1 24.2 24.3 Junod SW, Marks L (2002). "Women's trials: the approval of the first oral contraceptive pill in the United States and Great Britain" (PDF). J Hist Med Allied Sci. 57 (2): 117–60. doi:10.1093/jhmas/57.2.117. PMID 11995593.
  25. ↑ Ramírez de Arellano, Annette B.; Seipp, Conrad (1983). Colonialism, Catholicism, and Contraception: A History of Birth Control in Puerto Rico. Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 0-807-81544-6.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  26. ↑ Rice-Wray, Edris (1957). "Field Study with Enovid as a Contraceptive Agent". Katika in (mhr.). Proceedings of a Symposium on 19-Nor Progestational Steroids. Chicago: Searle Research Laboratories. ku. 78–85.
  27. ↑ Tyler ET, Olson HJ (1959). "Fertility promoting and inhibiting effects of new steroid hormonal substances". JAMA. 169 (16): 1843–54. PMID 13640942.
  28. ↑ Winter IC (1957). "Summary". Katika in (mhr.). Proceedings of a Symposium on 19-Nor Progestational Steroids. Chicago: Searle Research Laboratories. ku. 120–2.
  29. ↑ Winter IC (1970). "Industrial pressure and the population problem—the FDA and the pill". JAMA. 212 (6): 1067–8. doi:10.1001/jama.212.6.1067. PMID 5467404.
  30. ↑ Winter IC (1965). "The incidence of thromboembolism in Enovid users". Metabolism. 14 (Suppl): 422–8. doi:10.1016/0026-0495(65)90029-6. PMID 14261427.
  31. ↑ Jordan WM, Anand JK (1961). "Pulmonary embolism". Lancet. 278 (7212): 1146–7. doi:10.1016/S0140-6736(61)91061-3.
  32. ↑ Seaman, Barbara (1969). The Doctors’ Case Against the Pill. New York: P. H. Wyden. ISBN 0385145756.
  33. ↑ FDA (1970). "Statement of Policy Concerning Oral Contraceptive Labeling Directed to Users". Fed Regist. 35 (113): 9001–3. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
    FDA (1978). "Oral Contraceptives; Requirement for Labeling Directed to the Patient". Fed Regist. 43 (21): 4313–34. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
    FDA (1989). "Oral Contraceptives; Patient Package Insert Requirement". Fed Regist. 54 (100): 22585–8. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  34. ↑ Hitilafu ya kutaja: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named schering
  35. ↑ Mears E (4 Novemba 1961). "Clinical trials of oral contraceptives". Br Med J. 2 (5261): 1179–83. doi:10.1136/bmj.2.5261.1179. PMC 1970272. PMID 14471934.
  36. ↑ Eckstein P, Waterhouse JA, Bond GM, Mills WG, Sandilands DM, Shotton DM (4 Novemba 1961). "The Birmingham oral contraceptive trial". Br Med J. 2 (5261): 1172–9. doi:10.1136/bmj.2.5261.1172. PMC 1970253. PMID 13889122.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  37. ↑ 37.0 37.1 Pullen D (20 Oktoba 1962). "'Conovid-E' as an oral contraceptive". Br Med J. 2 (5311): 1016–9. doi:10.1136/bmj.2.5311.1016. PMC 1926317. PMID 13972503.
  38. ↑ 38.0 38.1 Mears E, Grant EC (14 Julai 1962). "'Anovlar' as an oral contraceptive". Br Med J. 2 (5297): 75–9. doi:10.1136/bmj.2.5297.75. PMC 1925289. PMID 14471933.
  39. ↑ "Annotations: Pill at F.P.A. clinics". Br Med J. 2 (5258): 1009. 14 Oktoba 1961. doi:10.1136/bmj.2.3490.1009. PMC 1970146.
    "Medical news: Oral contraceptives and the F.P.A." Br Med J. 2 (5258): 1032. 14 Oktoba 1961. doi:10.1136/bmj.2.5258.1032. PMC 1970195.
  40. ↑ "Medical News: Contraceptive Pill". Br Med J. 2 (5266): 1584. 9 Desemba 1961. doi:10.1136/bmj.2.5266.1584. PMC 1970619.
    "Subsidizing birth control", 15 Desemba 1961, p. 55. Retrieved on 2010-10-18. Archived from the original on 2011-02-05. 
  41. ↑ "The Aids Generation: the pill takes priority?". Science Actualities. 2000. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2006-12-01. Iliwekwa mnamo 2006-09-07.
  42. ↑ Djerassi on birth control in Japan - abortion 'yes,' pill 'no' (Press release). Stanford University News Service. 96-14-02. Archived from the original on 2007-01-06. https://web.archive.org/web/20070106173620/http://www.stanford.edu/dept/news/pr/96/960214japanabort.html. Retrieved 2006-08-23.
  43. ↑ Organon (2001). "Mercilon SPC (Summary of Product Characteristics". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2007-09-28. Iliwekwa mnamo 2007-04-07. {{cite web}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  44. ↑ Stacey, Dawn. Donge la Kudhibiti Mimba Ilirudishwa 20 Julai 2009.
  45. ↑ Gladwell, Malcolm (2000-03-10). "John Rock's Error". The New Yorker. Iliwekwa mnamo 2009-02-04.
  46. ↑ "FDA Approves Seasonale Oral Contraceptivel". 2003-09-25. Iliwekwa mnamo 2006-11-09. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  47. ↑ Wheldon, Julie. "New Pill will eliminate menstruation", Daily Mail, 2005-12-28. Retrieved on 2006-12-23. 
  48. ↑ Kippley, John (1996). The Art of Natural Family Planning (tol. la 4th). Cincinnati, OH: The Couple to Couple League. uk. 141. ISBN 0-926412-13-2. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  49. ↑ FFPRHC (2007). "Clinical Guidance: First Prescription of Combined Oral Contraception" (PDF). Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2007-07-04. Iliwekwa mnamo 2007-06-26.
  50. ↑ 50.0 50.1 50.2 Loose, Davis S.; Stancel, George M. (2006). "Estrogens and Progestins". Katika Brunton, Laurence L.; Lazo, John S.; Parker, Keith L. (eds.) (mhr.). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (tol. la 11th). New York: McGraw-Hill. ku. 1541–1571. ISBN 0-07-142280-3. {{cite book}}: |editor= has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  51. ↑ Glasier, Anna (2006). "Contraception". Katika DeGroot, Leslie J.; Jameson, J. Larry (eds.) (mhr.). Endocrinology (tol. la 5th). Philadelphia: Elsevier Saunders. ku. 2993–3003. ISBN 0-7216-0376-9. {{cite book}}: |editor= has generic name (help)CS1 maint: multiple names: editors list (link)
  52. ↑ 52.0 52.1 52.2 Rivera R, Yacobson I, Grimes D (1999). "The mechanism of action of hormonal contraceptives and intrauterine contraceptive devices". Am J Obstet Gynecol. 181 (5 Pt 1): 1263–9. doi:10.1016/S0002-9378(99)70120-1. PMID 10561657.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  53. ↑ Larimore WL, Stanford JB (2000). "Postfertilization effects of oral contraceptives and their relationship to informed consent" (PDF). Arch Fam Med. 9 (2): 126–33. doi:10.1001/archfami.9.2.126. PMID 10693729. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2008-02-27. Iliwekwa mnamo 2008-02-26. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  54. ↑ 54.0 54.1 54.2 Serfaty D (1992). "Medical aspects of oral contraceptive discontinuation". Adv Contracept. 8 (Suppl 1): 21–33. doi:10.1007/BF01849448. PMID 1442247.
    Sanders, Stephanie A. (2001). "A prospective study of the effects of oral contraceptives on sexuality and well-being and their relationship to discontinuation". Contraception. 64 (1): 51–58. doi:10.1016/S0010-7824(01)00218-9. PMID 11535214. Iliwekwa mnamo 2007-03-02. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
  55. ↑ Balogh A (1986). "Clinical and endocrine effects of long-term hormonal contraception". Acta Med Hung. 43 (2): 97–102. PMID 3588164.
  56. ↑ Gupta S (2000). "Weight gain on the combined pill—is it real?". Hum Reprod Update. 6 (5): 427–31. doi:10.1093/humupd/6.5.427. PMID 11045873.
  57. ↑ 57.0 57.1 Hatcher & Nelson (2004). "Combined Hormonal Contraceptive Methods". Katika Hatcher, Robert D. (mhr.). Contraceptive technology (tol. la 18th). New York: Ardent Media, Inc. ku. 403, 432, 434. ISBN 0-9664902-5-8.
  58. ↑ Darney, Philip D.; Speroff, Leon (2005). A clinical guide for contraception (tol. la 4th). Hagerstown, MD: Lippincott Williams & Wilkins. uk. 72. ISBN 0-7817-6488-2.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  59. ↑ Weir, Gordon C.; DeGroot, Leslie Jacob; Grossman, Ashley; Marshall, John F.; Melmed, Shlomo; Potts, John T. (2006). Endocrinology (tol. la 5th). St. Louis, Mo: Elsevier Saunders. uk. 2999. ISBN 0-7216-0376-9.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  60. ↑ Westhoff CL, Heartwell S, Edwards S; na wenz. (2007). "Oral contraceptive discontinuation: do side effects matter?". Am. J. Obstet. Gynecol. 196 (4): 412.e1–6, discussion 412.e6–7. doi:10.1016/j.ajog.2006.12.015. PMC 1903378. PMID 17403440. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (help); Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  61. ↑ Seal, Brooke N. (2005). "Oral contraceptive use and female genital arousal: methodological considerations". Journal of Sex Research. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2012-07-12. Iliwekwa mnamo 2008-06-29. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
  62. ↑ Kulkarni, Jayashri. "Contraceptive Pill Linked to Depression", Monash Newsline, 2005-03-01. Retrieved on 2007-10-29. 
  63. ↑ ACOG (2006). "Practice bulletin No. 73: Use of hormonal contraception in women with coexisting medical conditions". Obstet Gynecol. 107 (6): 1453–72. PMID 16738183.
  64. ↑ WHO (2004). "Low-dose combined oral contraceptives". Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use (tol. la 3rd). Geneva: Reproductive Health and Research, WHO. ISBN 92-4-156266-8. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  65. ↑ FFPRHC (2006). "The UK Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use (2005/2006)" (PDF). Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2009-03-25. Iliwekwa mnamo 2007-03-31.
  66. ↑ Rose DP, Adams PW (1972). "Oral contraceptives and tryptophan metabolism: effects of oestrogen in low dose combined with a progestagen and of a low-dose progestagen (megestrol acetate) given alone". J. Clin. Pathol. 25 (3): 252–8. doi:10.1136/jcp.25.3.252. PMC 477273. PMID 5018716. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  67. ↑ "Gallstones". NDDIC. 2007-07. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2010-08-11. Iliwekwa mnamo 2010-08-13. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  68. ↑ "Love woes can be blamed on contraceptive pill: research - ABC News (Australian Broadcasting Corporation)". Abc.net.au. 2008-08-14. Iliwekwa mnamo 2010-03-20.
  69. ↑ Bast RC, Brewer M, Zou C; na wenz. (2007). "Prevention and early detection of ovarian cancer: mission impossible?". Recent Results Cancer Res. 174: 91–100. doi:10.1007/978-3-540-37696-5_9. PMID 17302189. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  70. ↑ Nelson, Randy J. (2005). An introduction to behavioral endocrinology (tol. la 3rd). Sunderland, Mass: Sinauer Associates. ISBN 0-87893-617-3.
  71. ↑ 71.0 71.1 71.2 [230] ^ Sura 30 - Mfumo wa uzazi katika: Rod Flower; Humphrey P. Rang; Maureen M. Dale; Ritter, James M. (2007). Rang & Dale's pharmacology. Edinburgh: Churchill Livingstone. ISBN 0-443-06911-5.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  72. ↑ Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer (1996). "Breast cancer and hormonal contraceptives: collaborative reanalysis of individual data on 53,297 women with breast cancer and 100,239 women without breast cancer from 54 epidemiological studies". Lancet. 347 (9017): 1713–27. doi:10.1016/S0140-6736(96)90806-5. PMID 8656904.
  73. ↑ Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer (1996). "Breast cancer and hormonal contraceptives: further results". Contraception. 54 (3 Suppl): 1S–106S. PMID 8899264.
  74. ↑ [238] ^ Plu-Bureau G, Lê M (1997). "Oral contraception and the risk of breast cancer". Contracept Fertil Sex. 25 (4): 301–5. PMID 9229520. - uchambuzi upya wa pamoja wa data asilia kutoka tafiti 54 zilizowakilisha karibu asilimia 90 ya tafiti za epidemiolojia zilizokuwa zimechapishwa, kabla ya kuanzishwa kwa aina ya tatu ya vidonge vya kuzuia mimba.
  75. ↑ Crooks, Robert L. and Karla Baur (2005). Our Sexuality. Belmont, CA: Thomson Wadsworth. ISBN 0-534-65176-3.
  76. ↑ WHO (2005). Decision-Making Tool for Family Planning Clients and Providers Kiambatisho 10: Visakale kuhusu uzuiaji mimba
  77. ↑ Holck, Susan. "Contraceptive Safety". Special Challenges in Third World Women's Health. 1989 Annual Meeting of the American Public Health Association. Iliwekwa mnamo 2006-10-07.
  78. ↑ Huber J, Walch K (2006). "Treating acne with oral contraceptives: use of lower doses". Contraception. 73 (1): 23–9. doi:10.1016/j.contraception.2005.07.010. PMID 16371290.
  79. ↑ Goldin, Claudia, and Lawrence Katz (2002). "The Power of the Pill: Oral Contraceptives and Women's Career and Marriage Decisions". Journal of Political Economy. 110 (4): 730–770. doi:10.1086/340778.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  80. ↑ George Weigel (2002). The Courage to Be Catholic: Crisis, Reform, and the Renewal of the Church. Basic Books.
  81. ↑ Andrea Dworkin (1976). Our Blood: Prophecies and Discourses on Sexual Politics. Harper & Row. ISBN 006011116X.
  82. ↑ [259] ^ "1970 Year in Review, UPI.com"
  83. ↑ 83.0 83.1 [260] ^ "1970 Year in Review, UPI.com"
  84. ↑ 84.0 84.1 84.2 Williams RJ, Johnson AC, Smith JJ, Kanda R (2003). "Steroid estrogens profiles along river stretches arising from sewage treatment works discharges". Environ Sci Technol. 37 (9): 1744–50. doi:10.1021/es0202107. PMID 12775044.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  85. ↑ A.T. "Not Quite Worry-Free". Environment. 45 (1): 6–7.
  86. ↑ Batts, S. "Pouring Drugs Down the Drain". Herizons. 18 (4): 12–3.
  87. ↑ Zeilinger J, Steger-Hartmann T, Maser E, Goller S, Vonk R, Länge R (2009). "Effects of synthetic gestagens on fish reproduction". Environ. Toxicol. Chem. 28 (12): 2663–70. doi:10.1897/08-485.1. PMID 19469587. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  88. ↑ Johnson AC, Williams RJ, Simpson P, Kanda R (2007). "What difference might sewage treatment performance make to endocrine disruption in rivers?". Environ Pollut. 147 (1): 194–202. doi:10.1016/j.envpol.2006.08.032. PMID 17030080.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  89. ↑ Johnson AC, Williams RJ (2004). "A model to estimate influent and effluent concentrations of estradiol, estrone, and ethinylestradiol at sewage treatment works". Environ Sci Technol. 38 (13): 3649–58. doi:10.1021/es035342u. PMID 15296317.

Viungo vya nje

[hariri | hariri chanzo]
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Vidonge_vya_majira&oldid=1369919"