Tazama chanzo cha Farisi (kundinyota)

[[Picha:Farisi Perseus.png|400px|thumb|Nyota za Farisi (Perseus) katika sehemu yao ya angani]]
[[Image: Perseus_IAU.svg|thumb|right|400px|Ramani ya kundinyota Farisi (Perseus) jinsi inavyoonekana kwa mtazamaji kwenye [[nusutufe ya kaskazini]] ya Dunia]]
[[Image: Sidney Hall - Urania's Mirror - Perseus.jpg|thumb|right|250px|Nyota za kundinyota Farisi (Perseus) jinsi alivyochorwa miaka 200 iliyopita pale Ulaya]]


'''Farisi''' (kwa [[Kilatini]] na [[Kiingereza]] '''[[:en:Perseus|Perseus]]''') <ref>[[Uhusika milikishi]] ''([[:en:genitive]])'' ya neno "Perseus" katika lugha ya [[Kilatini]] ni " Ceti " na hili ni umbo la jina linaloonekana katika majina ya nyota za kundi hili kama vile Alfa Ceti, nk.</ref>.  ni [[jina]] la [[kundinyota]] kwenye [[angakaskazi]] ya dunia.

==Mahali pake==
Farisi linapitiwa na [[Njia Nyeupe]]. Lipo jirani na makundinyota mengine yenye majina kutokana na [[mitholojia ya Kigiriki]] kama vile [[Mara (kundinyota)|Mara]] ''([[:en:Andromeda (constellati on)| Andromeda]])'' na [[Mke wa Kurusi (kundinyota)| Mke wa Kurusi]] ''([[:en:Cassiopeia (constellation)|Cassiopeia]])'', pia na makundinyota ya zodiaki [[Kondoo (kundinyota)|Kondoo]] ([[:en:Aries|Aries]] au Hamali) na [[Ng'ombe (kundinyota)|Ng`ombe]] ''([[:en:Taurus (constellation)|Taurus]])''.

==Jina==
Farisi lilijulikana kwa jina hili kwa miaka mingi kati ya mabaharia Waswahili waliotumia nyota kutafuta njia baharini wakati wa usiku.<ref>ling. Knappert 1993</ref>

Jina la Farisi ni umbo la Kiarabu فارسي‎ ''faarisiy'' ambayo ni tafsiri ya jina lake la Kigiriki Περσεύς ''Perseus'' na [[Wagiriki wa Kale]] walitumia jina hili kwa kumtaja mtu kutoka “Persia” au ''Fars'' ilivyoitwa na Waarabu wasiojua herufi “P” na hapo Waswahili walipokea jina.

Katika [[mitholojia ya Kigiriki]] Farisi alikuwa shujaa aliyeua dubwana Ketusi na kumwokoa [[Andromeda]]. Baadaye wote pamoja na wazazi wa Andromeda mfalme Kifausi na malkia Cassiopeia waliinuliwa angani kama nyota <ref>ling. Allen, Star-Names and their Meanings  uk, 117</ref>. Farisi alikuwa mwana wa ungu mkuu [[Zeus]] na [[Danaë]]. Aliwahi kumshinda dubwana [[Medusa]] aliyeweza kubadilisha kila kiumbe kuwa jiwe kwa kumwangalia tu lakini Farisi alikata kichwa chake. Baadaye alimwokoa Andromeda aliyefungwa kwa nyororo kwa mwamba kwenye ufuko wa bahari ili atolewe sadaka kwa Kestusi. 


Farisi ni kati ya kundinyota zilizotajwa tayari na [[Klaudio Ptolemaio]] katika karne ya 2 BK kwa jina Kassiopeia. Iko pia katika orodha ya makundinyota 88 ya [[Umoja wa Kimataifa wa Astronomia]] <ref>[https://www.iau.org/public/themes/constellations/ The Constellations], tovuti ya International Astronomical Union , iliangaliwa Julai 2017</ref> kwa jina la Perseus. Kifupi chake rasmi kufuatana na [[UKIA]] ni 'Per'.<ref name="pa30_469">{{cite journal | last=Russell | first=Henry Norris | title=The New International Symbols for the Constellations | url=https://archive.org/details/sim_popular-astronomy_1922-10_30_8/page/469 | journal=[[Popular Astronomy (US magazine)|Popular Astronomy]] | volume=30 | pages=469–71 | bibcode=1922PA.....30..469R | year=1922}}</ref>

==Nyota==
Nyota angavu zaidi ni <big>α</big> Alfa Persei au [[Mrifaki]] yenye [[mwangaza unaoonekana]] wa 1.79 ikiwa umbali wa [[miakanuru]] 510.
Uangavu wake unafuatwa na β Beta Persei iliyoitwa [[Rasi Medusa]] ([[:en:Algol]])  na mabaharia Waswahili. Ina  [[mwangaza unaoonekana]] wa 2.12 ikiwa umbali wa miakanuru 90 kutoka Dunia. Hii ni [[nyota badilifu]].

{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="margin-left:0.5em; background:#CDC9C9;"
! <small>Jina la</small><br/><small>([[Johann Bayer|Bayer]])</small>
! <small>Namba ya</small><br/><small>[[Namba za Flamsteed|Flamsteed]]</small>
! <small>Jina <br/>([[Ukia]])</small>
! <small>Mwangaza<br/> unaoonekana</small>
! <small>Umbali</small> <br/><small>([[miaka ya nuru|miaka nuru]])</small>
! <small>[[Aina ya spektra]]</small>
|- style="background:#FFFAFA"
| α
| 33
| [[Mrifaki]] (Mirfak)  
| 1,79<sup>m</sup>
| 592
| F5 Ib
|- style="background:#FFFAFA"
| β
| 26
| [[Rasi Madusa]] (Algol)
| 2,12 bis 3,39<sup>m</sup>
| 93
| B8 V
|- style="background:#FFFAFA"
| ζ
| 44
| Menkib
| 2,9<sup>m</sup>
| ca. 1000
| B1 Ib
|- style="background:#FFFAFA"
| ε
| 45
|
| 2,90<sup>m</sup>
| 538
| B0.5 V
|- style="background:#FFFAFA"
| γ
| 23
|
| 2,91<sup>m</sup>
| 256
| G8 III
|- style="background:#FFFAFA"
| δ
| 39
|
| 3,01
| 528
| B5 III
|- style="background:#FFFAFA"
| ρ
| 25
| Gorgonea 
| 3,2 bis 4,1<sup>m</sup>
| 325
| M3 III
|- style="background:#FFFAFA"
| η
| 15
| Miram
| 3,77<sup>m</sup>
| 1331
| K3 Ib
|- style="background:#FFFAFA"
| ν
| 41
|
| 3,77<sup>m</sup>
| 557
| F5 II
|- style="background:#FFFAFA"
| κ
| 27
| Misam
| 3,79<sup>m</sup>
| 112
| K0 III
|- style="background:#FFFAFA"
| ο
| 38
| Atik
| 3,84<sup>m</sup>
| 1476
| B1 III
|}

==Tanbihi==
<references/>

==Marejeo==
==Marejeo==
* Richard Hinckley Allen: Star-Names and their Meanings; kwa G. E. Stechert New York, Leipzig, London, Paris 1899, ukurasa 75 ff ([https://ia801402.us.archive.org/14/items/starnamesandthe00allegoog/starnamesandthe00allegoog.pdf online hapa kwenye archive.org])
* Jan Knappert, 1993: The Swahili Names of Stars, Planets and Constellations; The Indian Ocean Review September 1993 Volume 6 No. 3 September 1993, kurasa 6-7,  ISSN 1031-2331

{{mbegu-sayansi}}
{{makundinyota}}