Persimon

Persimon je naziv jestivog voća iz roda abonos ili diospiros (Diospyros). Poznat i kao kaki (D. kaki), šaron voće (trgovačko ime koje se odnosi isključivo na persimon iz Izraela, D. kaki), crni sapot (D. digyna), mabolo ili mekana jabuka (D. discolor), dragun (D. lotus), teksaški persimon (D. texana) i američki persimon (D. virginiana). U Srbiji ga trgovci zovu još i japanska jabuka. Reč persimon potiče iz pohatanskog, jednog od algonkvinskih jezika istočne Amerike i znači „suvo voće”.

Voće

Persimon je najčešće obojen od svetložuto-narandžaste do crveno-narandžaste, a veličina varira od vrste i kreće se od 2-8 cm u prečniku.

Čašični listić najčešće ostaje ostaje zakačen za plod posle ubiranja. On može biti sferično i u obliku žira ili bundeve, u zavisnosti od vrste. Jede se svež, sušen, kuvan i konzerviran. Sadrži veliku količinu glukoze i proteina, i ima raznovrsnu primenu u medicini i hemiji.

Voćnjak persimona u Japanu

Postoje dve vrste persimon voća. Jedni sadrže astringente koji dovode voće do potpunog zrenja, a zatim i do opadanja; dok u drugu grupu spadaju oni koji se beru i ne sadrže astringente.

Astringentni oblik sadrži visok nivo tanina i ne može se jesti dok ne postane kremasto sočan, osim ukoliko se astringenti ne uklone ili veštački ili nakon zrenja izlagajući voće svetlosti na hladno tokom nekoliko dana. Ovaj proces je poznat kao bletiranje (bletting). Jestivost astringentne forme je mnogo bolje kada je voće osušeno.

Ne-astringentne forme sadrže dosta manje količine tanina i gube dosta ranije svoje astringentne. Mogu se jesti u raznim fazama: od tvrde do veoma mekane i sočne.

U komercijalne oblike spadaju:

• Astringentni oblici:
  • Korejski;
  • Hašija (Hachiya).
• Ne-astringentni oblici:
  • Fuju (Fuyu) ili japanski persimon;
  • Jiro (Jiro);
  • Hanagošo (Hanagosho).

Vrste

Kaki persimon

Japanski persimon

Kaki persimon / kaki voće (jap. 柿) (D. kaki) je najrasprostranjenija vrsta i predstavlja delikatesno voće. Veoma je slatkog ukusa i ima vlaknastu strukturu. Ova vrsta, poreklom iz Kine, je listopadna biljka sa širokim i tvrdim listovima. Gajenje ovog voća se ubrzo proširilo i na ostale delove istočne Azije, a početkom 19. veka i na Kaliforniju i južnu Evropu.

Crni persimon ili crni sapot (D. digyna) potiče iz Meksika. Ovo voće ima zelenu koru i belu unutrašnjost, koja brzo pocrni kada se otvori.

Američki persimon (D. virginiana) je poreklom sa istoka Severne Amerike. Drugačije se naziva pauvdad (pawdad).

Mabolo ili mekana jabuka (D. discolor) potiče sa Filipina. Postane svetlocrvena kada se raseče.

Urma-šljiva (D. lotus) je poreklom iz jugozapadne Azije i južne Evrope. Bila je poznata među starim Grcima kao „voće bogova” (Dios pyros), pa je to ime uzeto i kao naučni naziv za rod. Naziv „urma-šljiva”, zapravo potiče iz engleskog jezika (date-plum), se odnosi na malo voće, čiji ukus podeseća i na šljivu i na urmu. Ova vrsta se pominje u Odiseji:

„... bilo je toliko ukusno da svako ko ga je okusio zaboravio je na povratak kući i zaželeo je da ostane i jede lotus sa ostalim obožavaocima lotusa.”

Postoji mnoštvo drugih vrsta persimona koje nisu jestive za ljude.

Skladištenje

Optimalna tempertura za skladištenje japanskih jabuka je 0 ± 1°C što je preporuka EU odnosno standarda UNECE FFV-63 i GOST 51074-2003, a relativnu vlažnost vazduha treba održavati na optimalnih 90 do 95%.

Nutricioni podaci

Ovde prikazane vrednosti su date za 100 g svežeg kaki persimona. Mogu se očekivati drugačije vrednosti za druge vrste.

Energetska vrednost		293 kJ = 70 kcal
PROTEINI		0.58 g
MASTI - ukupno		0.19 g
-Zasićene		0.02 g
UGLjENI HIDRATI		18.59 g
-Šećeri		12.53 g (fruktoza 5.56 g, glukoza 5.44 g, saharoza 1.54 g)
SIROVA VLAKNA		3.6 g
Natrijum		1 mg
Kalcijum		8 mg
Gvožđe		0,15 mg
Bakar		0,11 mg
Magnezijum		0,36 mg
Vitamin C		7,5 mg
Folna kiselina		8 mg

Upotreba u kulinarstvu

Persimon voće se jede i kao sveže i kao suvo. U Koreji, punč sujeongva (sujeonggwa) se pravi od sušenog persimona. U nekim delovima Kine se listovi persimona koriste za čaj (柿子葉茶).

Drvo

Sušeni persimon.

Iako persimon drvo pripada istom rodu kao i abonos, drvo persimona ima ograničenu primenu u proizvodnji predmeta koji zahtevaju trvdoću. Najpoznatije D. virginiana, blago obojeno i fino vlaknasto drvo, se koristi za izradu nekih od najboljih štapova za golf i bilijarskih takova, kao i u tekstilnoj industriji.

Kao i druge biljke roda Diospyros, debla starijih persimona su crna ili tamnobraon obojena, što je u kontrastu sa mlađim deblima koja su bela.

Drvo se još koristi za oblaganje tradicionalnog korejanskog i japanskog nameštaja.

Festival persimona

Festival persimona se održava svake godine u septembru u Mičelu, Indijana, SAD, gde centralno mesto zauzima takmičenje u pravljenju pudinga od persimona. Persimon puding je pečeni puding koji podseća na pitu od bundeva i uvek se služi sa šlagom na vrhu.

Spoljašnje veze

• Gospodarski list - Kaki
• Persimoni festival
• O kakiju Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. oktobar 2016)
• Nutriciona baza podataka