dalë
Shqip
[redaktoni]Emër
[redaktoni]dalë f.
- I thatë, çiban. Ka një dalë nën sqetull.
- Dala e gjësë veter. plasja.
dalë f.
- Pjesë e ngritur dhe që dallohet mirë në sipërfaqen e diçkaje, vend i ngritur; diçka që ka dalë anash a jashtë një vije, një muri etj. E dala e shkëmbit. E dala e murit. E dala e ballit.
- Kep në det, në liqen etj. Të futurat dhe të dalat e bregdetit. Kishte një të dalë të vogël.
- Dalë. I dalshin të dalat! mallk.
- Vendi nga ku dilet; dalje. Të dalat e kështjellës. S'ka rrethim pa një të dalë.
- vet. fin. shih DALJ/E,~A 3. Libri i të hyrave dhe i të dalave.
- Të hyra e të dala shih te HYR/Ë,~A (e). Të dalat jashtë mbeturinat e padobishme të ushqimit që nxjerr jashtë njeriu a kafsha, të pëgërat.
DALË as.
1. shih DALJE 1,2. Të dalët e diellit. Në të dalë të qytetit.
2. Koha kur një periudhë e caktuar është në mbarim e sipër, fundi i një viti, i një stine, i një muaji etj. Në të dalë të dimrit. Në të dalë të marsit. Me (në) të dalë... kur po dilte, duke dalë. Është me (në) të dalë është gati duke dalë, po bëhet gati për të dalë.
- Të dalët jashtë veprimi që bën njeriu a kafsha për të nxjerrë jashtë mbeturinat e panevojshme të ushqimit; jashtëqitja.
DALË mb.
1. Që ka dalë përsipër ose anash me shumë nga ç'duhet, që formon një të dalë në sipërfaqen e diçkaje, i kërcyer; që ka dalë jashtë një vije a një radhe dhe duket mirë; që ka dalë nga vendi ku duhej të qëndronte. Me veshë të dalë. Me kurriz të dalë. Me mollëza të dala. Me buzë të dala.
2. Që ka parë shumë vende, që e njeh botën, i shëtitur. Njeri i dalë. Është i dalë ai.
3. bised. Që është martuar diku, që ka dalë nuse (për vajzën). Kanë një motër të dalë.
DALË ndajf.
1. Atje ku isha më parë, përsëri në vendin nga ku u nisa; prapa. Kthehem dalë.
2. Në mes, përgjysmë. Ia la fjalën dalë. I mbeti fjala dalë.
- Ia ktheu dalë ia ktheu përgjigjen aty për aty, iu përgjigj flakë për flakë. S'ia lë dalë dikujt nuk mbetet prapa dikujt; nuk ia kalon kush, s'ia lë mangut. Më parë e më dalë shih te PARË.