Jump to content

Shtetndërtimi

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Një nga shembujt më të hershëm të ikonografisë së shtetndërtimit: Dy anët e paletës së Narmerit (shek. 31 p.e.s.) që përshkruan faraonin Narmer, të veshur me Kurorë të Bardhë të Egjiptit të Sipërm (recto) dhe Kurorë të Kuqe të Egjiptit të Poshtëm (verso), duke përfaqësuar kështu bashkimin të tokës.

Shtetndërtimi si term specifik në shkencat shoqërore dhe humane, i referohet proceseve politike dhe historike të krijimit, konsolidimit institucional, stabilizimit dhe zhvillimit të qëndrueshëm të shteteve, që nga lindja më e hershme e shtetësisë deri në kohët moderne. Brenda shkencave historike dhe politike, ekzistojnë disa qasje teorike ndaj çështjeve komplekse që lidhen me rolin e faktorëve të ndryshëm kontribues (gjeopolitikë, ekonomikë, socialë, kulturorë, etnikë, fetarë, të brendshëm, të jashtëm) në proceset e shtetndërtimit.

Një nga shembujt më të hershëm të ikonografisë së shtetndërtimit: Dy anët e paletës së Narmerit (shek. 31 p.e.s.) që përshkruan faraonin Narmer, të veshur me Kurorë të Bardhë të Egjiptit të Sipërm (recto) dhe Kurorë të Kuqe të Egjiptit të Poshtëm (verso), duke përfaqësuar kështu bashkimin të tokës

Që nga fundi i shekullit të 20-të, shtetndërtimi është zhvilluar duke u bërë një pjesë integrale dhe madje një qasje specifike për ndërtimin e paqes nga komuniteti ndërkombëtar. Vëzhguesit në të gjithë spektrin politik dhe akademik kanë arritur të shohin qasjen e shtetndërtimit si strategjinë e preferuar për ndërtimin e paqes në një numër konfliktesh të profilit të lartë, duke përfshirë konfliktin izraelito-palestinez dhe konfliktet e lidhura me luftën në Bosnje dhe Hercegovinë, Irak, dhe Afganistani.

Argumenti i përgjithshëm në literaturën akademike mbi shtetndërtimin është se pa siguri, detyra të tjera të shtetndërtimit nuk janë të mundshme. Rrjedhimisht, kur shtetndërtimi si një qasje për ndërtimin e paqes përdoret në shoqëritë konfliktuale dhe pas konfliktit, prioriteti i parë është krijimi i një mjedisi të sigurt për të bërë të mundur një zhvillim më të gjerë politik dhe ekonomik. Deri më tani, rezultatet e përdorimit të qasjes së shtet-ndërtimit për ndërtimin e paqes kanë qenë të përziera, dhe në shumë vende, si në Ballkan, Afganistan dhe Irak, pritshmëritë e larta fillestare të vendosura nga komuniteti ndërkombëtar nuk janë përmbushur. Literatura mbi shtetndërtimin ka qenë gjithmonë shumë e qartë se ndërtimi i shteteve ka qenë historikisht një proces i dhunshëm dhe rezultatet në rastet e sipërpërmendura dhe shumë të tjera konfirmojnë natyrën destabilizuese dhe shpeshherë të dhunshme të shtetndërtimit.