Jump to content

Ocitania (rajon)

Coordinates: 44°18′00″N 2°52′41″E / 44.3000°N 2.8781°E / 44.3000; 2.8781
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Occitania
Occitània
Komb
Gordes, një fshat Provençal
Gordes, një fshat Provençal
Flag of Occitania
Prejardhja: Oc (po në Ocitan) + "itania" nga Akuitania
Himni: Se Canta (Occitan)
"Nëse këndon"
Harta gjuhësore e Ocitanisë (rr. 1900)
Harta gjuhësore e Ocitanisë (rr. 1900)
Koordinatat: 44°18′00″N 2°52′41″E / 44.3000°N 2.8781°E / 44.3000; 2.8781
KontinentiEuropa
Sipërfaqja
 • Gjithsej198.113 km2 (76,492 sq mi)
Popullsia
 • Gjithsej16,1 milionë
Harta e Occitania në gjuhën oksitane, me qytetet kryesore

Oksitania ( Ocitanisht: Occitània [ utsiˈtanjɔ ], [ ukʃiˈtanjɔ ] ose [ u(k)siˈtanja ]) është rajoni historik në Evropën Perëndimore dhe Jugore ku gjuha oksitane është folur historikisht [1] dhe ku përdoret herë pas here si gjuhë e dytë. Kjo zonë kulturore përfshin afërsisht pjesën më të madhe të të tretës jugore të Francës (përveç vendit Bask Francez dhe Katalonjës Franceze ) si dhe një pjesë të Spanjës ( Lugina e Aranit ), Monakos dhe pjesë të Italisë ( Luginat Oksitane ).

Occitania është njohur si një koncept gjuhësor dhe kulturor që nga Mesjeta . Territori u bashkua në kohën romake si Shtatë Provincat ( latinisht: Septem Provinciae [2] ) dhe në Mesjetën e Hershme ( Aquitanica ose Mbretëria Visigotike e Tuluzës, [3] ose pjesa e Luigjit të devotshëm pas divisio regnorumThionville-it në 806 [4] ).

Aktualisht, rajoni ka një popullsi prej 16 milionë banorësh dhe midis 200,000-800,000 [5] njerëz janë ose folës amtarë ose të rrjedhshëm të oksitanishtes. [6] Më shpesh fliten frëngjisht, piemonteze, katalanisht, spanjisht dhe italisht . Që nga viti 2006, gjuha oksitane është gjuhë zyrtare në Katalonjë, e cila përfshin Luginën e Aranit ku oksitanishtja fitoi statusin zyrtar në 1990.

Nën sundimin e Perandorisë Romake, shumica e Occitanisë njihej si Aquitania, [7] territoret e pushtuara më parë njiheshin si Provincia Romana (shih Provence moderne), ndërsa provincat veriore të asaj që sot quhet Franca quheshin Gallia ( Gaul ). Nën Perandorinë e Mëvonshme, si Aquitania ashtu edhe Provincia Romana u grupuan në Shtatë Provincat ose Viennensis. Provence dhe Gallia Aquitania (ose Aquitanica ) kanë qenë në përdorim që nga kohërat mesjetare për Occitania (dmth. Limousin, Auvergne, Languedoc dhe Gascony ).

Dukati historik i Akuitanisë nuk duhet me rajonin modern të quajtur Aquitaine: kjo është arsyeja pse termi Occitania u ringjall në mesin e shekullit të XIX-të. Emrat "Ocitania" dhe "Gjuha Ocitane" (Occitana lingua) u shfaqën në tekstet latine që në 1242–1254 deri më 1290 dhe në vitet e mëvonshme të fillimit të shekullit të XIV; ekzistojnë disa tekste në të cilat zonës i referohen indirekt si "vendi i gjuhës Ocitane" (Patria Linguae Occitanae). Emri Lenga d'òc u përdor në italisht (Lingua d'òc) nga Dante në fundin e shekullit XIII. Mbaresa paksa e pazakontë e termit Occitania vjen me gjasë nga një nënpunës francez që bashkoi òc [ɔk] dhe Aquitània [ɑkiˈtanjɑ] në një term portmanto, duke shkrirë kështu gjuhën dhe tokën në një koncept.

Më 28 shtator 2016, Occitanie u bë emri i një rajoni administrativ që pasoi rajonet e Midi-Pyrénées dhe Languedoc-Roussillon, [8] është një pjesë e vogël e Ocitanisë.

Pamje nga një pjesë e qytetit të vjetër të Tuluzës, ish-kryeqyteti i Languedoc
Port de la Lune, Bordeaux

Ocitania përfshin rajonet e mëposhtme:

Rajonet historike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Vendi dhe Rajonet e Oksitanisë
  1. Béarn [Bearn] ( Pau ) – 6,800 km2 (est.)
  2. Guyenne [Guiana] & Gascony ( Bordeaux ) – 69,400 km2 (est.)
  3. Limousin [Lemosin] ( Limoges ) – 9700 km2 (est.)
  4. La Marche (Limousin) [la Marcha] ( Guéret ) – 7,600 km2 (est.)
  5. Auvergne [Auvèrnhe] ( Riom ) – 19,300 km2 (est.)
  6. Languedoc [Lengadòc] ( Tuluza ) – 45,300 km2 (est.)
  7. Dauphiné ( Grenoble ) – 8,500 km2 (est.)
  8. Qarku i Nicës [County of Nissa] ( Nice ) – 3,600 km2 (est.)
  9. Provence [Provença] ( Aix-en-Provence ) – 22,700 km2 (est.)
  10. Comtat Venaissin [lo Comtat Venaicin] ( Carpentras ) – 3600 km2 (est.)
  11. Qarku i Foix [County of Fois] ( Foix ) – 3,300 km2 (est.)

Ndarjet administrative në Francë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

 

Një hartë që tregon shtrirjen e Ocitanisë të mbivendosur mbi rajonet moderne administrative dhe departamentet e Francës Jugore
Shkufizimi i hapësirës ocitane (vijat e kuqe) brenda rajoneve administrative franceze (2016)
Një hartë që tregon kufijtë e Ocitanisë e cila vazhdon përmes Pirenejve Atlantikë. Gjithashtu tregohet edhe Kllastëri Komunitar i Vendit Bask dhe provincat historike baske. Tre kufijtë pothuajse koincidojnë por nuk janë identikë.
Kufijtë e Ocitanisë (pika të verdha) në departamentin Pyrénées-Atlantiques. Me të kuqe, the kllastëri bask.Me vija të gjelbra pikaloshe, limiti historik i provincave baske.

Rajonet administrative që mbulojnë Occitaninë janë si më poshtë: Rajoni Occitanie (përveç Pyrenees-Orientales ku shumica flasin katalanisht, megjithëse rajoni Fenouillèdes, në veri-perëndim të departamentit, domethënë i gjuhës dhe kulturës oksitane), Nouvelle- Aquitaine (përveç periferive ku flitet baske, poitevin dhe saintongeais ), Auvergne-Rhône-Alpes (në gjysmën jugore, domethënë pothuajse të gjithë Drôme dhe Ardeche, Isère jugore dhe disa skaje të Loire ) dhe Provence-Alpes- Côte d'Azur . Në Centre-Val de Loire flitet oksitanishtja në disa komuna në Cher dhe Indre jugore.

  1. ^ "The ancient language of the South France, was called, la langue d'oc, from the sound of its affirmative particle. From this circumstance, the country has been called Occitanie, and a specific portion of it, Languedoc. The French have lately formed a new adjective, Occitanique, to comprize all the dialects derived from the ancient tongue." in Sharon Turner, The history of England (during the middle ages), London, Longman, Hurst, &c. 1814. Read on GoogleBooks
  2. ^ Map of the Roman Empire, ca400 AD
  3. ^ Map of the Visigothic Kingdom
  4. ^ Map of the 806 divisio regnorum'. Louis' share in yellow.'
  5. ^ Fabrice BERNISSAN (2012). "Combien l'occitan compte de locuteurs en 2012 ?", Revue de Linguistique Romane, 76 (12/2011-07/2012), pp. 467-512
  6. ^ "World Directory of Minorities and Indigenous People". Arkivuar nga origjinali më 2009-04-29. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Jean-Pierre Juge (2001) Petit précis – Chronologie occitane – Histoire & civilisation, p. 14.
  8. ^ "Décret n° 2016-1264 du 28 septembre 2016 portant fixation du nom et du chef-lieu de la région Occitanie - Legifrance". www.legifrance.gouv.fr. Arkivuar nga origjinali më 2017-04-14. Marrë më 2017-04-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)