Jump to content

Miniera e kripës Wieliczka

Coordinates: 49°58′59″N 20°03′21″E / 49.9830391°N 20.0557309°E / 49.9830391; 20.0557309
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Minierat mbretërore të kripës Wieliczka dhe Bochnia
UNESCO World Heritage Site
Referenca32

Miniera e kripës Wieliczka (polonisht: Kopalnia soli Wieliczka), ndodhet në qytetin Wieliczka në jug të Polonisë, qëndron brenda zonës metropolitane të Krakówit. E hapur në shekullin e XIII-të, miniera ka prodhuar kripë konsumuese vazhdimisht deri në vitin 2007, si një nga minierat më të vjetra të kripës në botë në veprim. Gjatë gjithë kohës, minierës mbretërore drejtohej nga ndërmarrja Miniera e kripës Żupy krakowskie.[1][2]

Miniera komerciale u ndërpre në vitin 1996 për shkak të çmimeve të ulëta të kripës dhe përmbytjeve nga dhomat e minierës.[1][2]

Atraksionet e minierës përfshijnë dhjetra statuja dhe katër faltore të gdhendura nga kripërat e gurit nga minatorët. Skulpturat e vjetra janë plotësuar me gdhendje të reja të bëra nga artistë bashkëkohorë. Rreth 1.2 milionë njerëz vizitojnë minierën e kripës Wieliczka çdo vit.[1]

Miniera është një nga monumentet zyrtare kombëtare të Polonisë (Pomniki historii), siç është përcaktuar në raundin e parë, 16 shtator 1994. Listimi i saj mbahet nga Bordi Kombëtar i Trashëgimisë të Polonisë.

Historia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipërfaqja dhe pikëpamjet nëntokësore të minierës së kripës Wieliczka. Përbërja e ilustrimeve të një sërë hartash të qytetit dhe minierave të Wieliczka të gdhendura në vitin 1645 nga Willem Hondius.

Miniera e kripës Wieliczka arrin një thellësi prej 327 metra dhe është mbi 287 kilometres (178 mi) e gjatë. Guri i kripës është natyrisht gri në nuanca të ndryshme, që i ngjan granitit të palëmuar, dhe jo me pamje të bardhë apo kristaline që shumë vizitorë mund të presin. Në shekullin e XIII-të, u zbulua kripë guri në Wieliczka dhe boshtet e para u gërmuan.[3]

Ndërtimi i kështjellës së përpunimit të kripës në Wieliczka (ndërtesa qendrore - "Shtëpia brenda përpunimit të kripës") - zyra qendrore e bordit të minierës që nga koha mesjetare deri në vitin 1945. Kështjella e përpunimit të kripës u ndërtua në fund të XIII-të deri në fillim të shekullit të XIV-të. Wieliczka tani është vendndodhja e "Muzeut të përpunimit të kripës Kraków". Shumë boshte u hapën gjatë gjithë kohës që miniera ishte në veprim.[4] Gjatë Luftës së Dytë Botërore, boshtet u përdorën nga gjermanët okupues si një strukturë "ad hoc" për industri të ndryshme të luftës. Miniera përmban një liqen nëntokësor; dhe ekspozita të reja për historinë e minierave të kripës, si dhe një rruge turne prej 3.5 kilometres (2.2 mi) (më pak se 2% e gjatësisë së korridoreve të minierës) që përfshin statujat historike dhe figurat mitike të gdhendura nga kripërat e rërës nga e kaluara. Skulptura më të reja janë modifikuar nga artistë bashkëkohorë.

Miniera e Wieliczka shpesh quhet "katedralja nëntokësore e Polonisë". Në vitin 1978 ajo u vendos në listën fillestare Vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCOs.[5] Bile edhe kristalet e llambadareve janë bërë nga gurët e kripës që janë tretur dhe rindërtuar për të arritur një pamje të qartë qelqi. Ajo gjithashtu strehon një kompleks privat të rehabilitimit dhe shëndetësor.

Në vitin 2010 u propozua me sukses që në historinë e afërt Minierës së kripës Bochnia (miniera më e vjetër e kripës në Poloni) t'i shtohet listës së vendeve Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Dy minierat e kripës simotra tani shfaqen së bashku në listën e vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s si "Minierat mbretërore të kripës Wieliczka dhe Bochnia".[6] Në vitin 2013, vendi i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s u zgjerua me shtimin e Kështjellës Żupny.

Në media

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1995, Preisner's Music, një pjesë e muzikës filmike nga kompozitori polak Zbigniew Preisner, u regjistrua nga Sinfonia Varsovia në kishën e minierës Wieliczka. Shpesh thuhet se kisha ka akustikë më të mirë në Evropë.[7]

Turne virtual

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Miniera e kripës Wieliczka
Entrance to the Salt mine (Nadszybie Daniłowicza)
Hyrja në minierë
 St Barbara's statue
Shën Kinga, e gdhendur
në gur të kripës[2]
 Leonardo's "The Last Supper", carved in salt
Darka e Fundit e Leonardos
e gdhendur në muret e shkëmbinjve të kripës
 Old corridor
 
Korridori i vjetër
 
Salt statue of Pope John Paul II
Statuja e Papa Gjon Pali II
në gurin e kripës
 Old winch in the museum
Çikrik i vjetër
në muze
 Bottom of St Kinga's Shaft
Fundi i
boshtit të shën Kinga-s
 Rock-salt chandelier in St. Kinga chapel
Llambadar me kristale të kripës
faltorja e Shën Kinga-s

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b c "Wieliczka – The Salt of the Earth" at the WieliczkaSaltMine.net. Stampa:En icon (polonisht). 
  2. ^ a b c Ancient salt-works. Wieliczka see: carving by Jozef Markowski, late 19th century. (Internet Archive). Retrieved July 31, 2013.
  3. ^ Goldensubmarine.com. "Kopalnia Soli Wieliczka". www.wieliczka-saltmine.com. Marrë më 2016-04-19. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Goldensubmarine.com. "Kopalnia Soli Wieliczka". www.wieliczka-saltmine.com. Marrë më 2016-04-25. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ UNESCO World Heritage Centre. "Wieliczka Salt Mine - UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. Marrë më 2013-07-16. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Wieliczka and Bochnia Royal Salt Mines. UNESCO World Heritage Site.
  7. ^ Zbigniew Preisner, "Preisner's Music", Virgin France, 1995.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

49°58′59″N 20°03′21″E / 49.9830391°N 20.0557309°E / 49.9830391; 20.0557309

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Miniera_e_kripës_Wieliczka&oldid=2665288"