Jump to content

Indunisiya

Ka Wikipedia
Jamhuuriyada Indunisiya
Republik Indonesia
Magaalo madax
Waa Magaalada ugu balaaran
Jakarta
6°10.5′S 106°49.7′E / 6.1750°S 106.8283°E / -6.1750; 106.8283
Luqadaha rasmiga ah Af-Indunisi
Baaxad
 -  Land 1,904,569 km2 (15th)
735,358 sq mi 
 -  Water (%) 4.85
Tirada dadka
 -  2020 Tirakoob 268,624,363[1] (4th)
 -  Mugga Dadka auto/km2 (84th)
322.87/sq mi
Wax soo saar (PPP) 2013 qiyaastii
 -  Guud ahaan $1.285 trillion[1] (15th)
 -  Qof qof $5,182[1] (124th)
Wax soo saar (Iskaga magacaaban) 2022 estimate
 -  Guud ahaan $1.267.468 Trillion[1] (16th)
 -  Calaa qof $3,499[1] (115th)
Qaybsiga (2022)35.6[2] (medium)
Kobaca (2019)Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali 0.707[3] (high / 113st)
Lacagta Rupiah (Rp) (IDR)
Waqtiga various (UTC+7 to +9)
Wadista Baabuurta left
Thiinada telka +62
Furaha Internetka .id

Jamhuuriyada Indunisiya (Indunisi: Indonesia, Ingiriisi: Republic of Indonesia) waa dawlad kutaala Koonfur Bariga Aasiya, waana Dawladda ugu weyn dalalka Islaamka marka la eego xaga dadka ama tirada dadka, laakiin dastuurka Indunisiya. Ma lagu qorin ama lagu darin Dastuurka Indunisiya in diinta Islaamka ay tahay Diinta Dalka waxayna macneheedu tahay Dalku waa Cilmaani sida dalalka Cilmaaniga ah ee "Afartanka Afar" dalal ee Yurub[4] iyo labada Qaaradood Ameerika da "soddon iyo shan" dalal ah.

Dagaalkii Labaad ee Adduunka ka hor

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Indonesia waxay leedahay taariikh qoran ilaa qarnigii 7aad iyo aad u dheer taariikhda afka. Kahor inta uusan gumeysigii Nederland imaanin 1596, inta badan waxa hadda Indonesia loo yaqaan waxay ahaayeen boqortooyooyin badan oo kala duwan. Inta badan waa ay is dagaalayeen.

Indoniisiya waxa gumaystay Netherlands qarnigii 17aad waxaana loo beddelay Holand East Indies. Muddadaas, Nederlaanku waxa ay qabsadeen kumanaan Dadka Malagasy ah Madagascar waxayna ku qasbeen inay ka shaqeeyaan basbaaska Dhirta ee dhulalkooda iyagoo ah addoomo.[5] Nederlaanku waxay ula dhaqmeen jasiiradaha sida hantidooda ilaa Dagaalkii Labaad ee Adduunka.

Intii lagu guda jiray Dagaalkii IIaad ee Adduunka, Jabaan ayaa ka saaray Holland oo la wareegay gacan ku haynta Indonesia. Ka dib markii Japan ay isu dhiibtay dagaalka, Indonesia waxay sheegatay madaxbanaanideeda 17-kii Ogosto 1945. Baaqa waxaa akhriyay Sukarno Jakarta. Sukarno ka dib wuxuu noqday Madaxweynihii ugu horreeyay ee Indonesia.

Indonesia

Ciidamada Ingiriiska ayaa u soo galay dalka Indonesia si ay u soo celiyaan nabadda iyo in ay badbaadiyaan dadka reer Yurub ee maxaabiista u ahaa Jabbaan. Ciidamada Ingiriiska waxa ay sidoo kale haysteen shaqada ay u rareen 300,000 oo askari oo Japan ah. Jamhuuriyadii Indoniisiya waxay la dagaalameen ciidamadii Ingiriiska, sababtoo ah waxaa la filayey in Ingiriisku uu Indonesia ku celiyo Holland. Xisbiga Jamhuuriga Indonesia ayaa dilay qaar badan oo ka mid ah maxaabiista Japan, ka hor inta aan dalkooda loo dirin. Waxay kaloo bilaabeen inay dilaan dadka ka soo jeeda kooxaha laga tirada badan yahay kuwaas oo laga yaabo inay ka soo horjeedaan Jamhuuriyadda cusub. Dad badan oo Yurub iyo Indonesia u dhashay ayaa la dilay. Ganacsato badan oo Shiinees ah iyo kooxo kale oo laga tiro badan yahay ayaa la dilay ama laga dhigay guri la'aan. Java waxaa joogay kumanaan guri la'aan ah.

Sannadkii 1946-kii, Nederlaanku wuu soo noqday. Markii Ingiriisku baxay 1947, waxa Indonesia joogay 55,000 oo askari oo Nederlaan ah. Ficilka Nederlandka waxaa loo yaqaan "Alaabada Hawl-galka" ama "Falalka Politionele". Indoniisiya Republicans-ka waxay la dagaallameen Holland ilaa 1949. Laakiin Jamhuuriga Indonesia ayaa ahaa kuwo si xun u abaabulan oo inta badan dhexdooda dagaallama. Markii Nederlaanku ay ku qasbeen askartii Jamhuuriga meelo kala duwan, waxay u guureen ciidamo badan ilaa laga helayo 100,000 oo askari oo Nederland ah. Holland ayaa diiday inay adeecaan Qaramada Midoobay oo sheegay inay joojiyaan dagaalka Indonesia. Mareykanka ayaa soo qaban qaabiyay shirar dhex maray madaxda Holland iyo Indonesia. Holland ayaa ugu dambeyntii ogolaatay in ay aqoonsato madaxbanaanida Indonesia bishii November 1949-kii.

Dagaaladii iyo ururkii xumaa awgeed, waxa ay qaadatay wakhti dheer in dalku nabad noqdo, dhaqaalaha uu hagaago. Askar badan oo Indonesian ah ayaa dhintay, inta u dhaxaysa 45,000 iyo 100,000. Sidoo kale, waxaa dhintay tiro aad u badan oo shacab ah, Indooniisiya, reer Yurub iyo Shiinaha; laga yaabee ilaa 200,000.

Dadka iyo dhaqanka

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Indunisiya waxaa ku nool dad ka kala socda kooxo dhaqameedyo kala duwan, waxayna leeyihiin in ka badan 700 oo qoomiyadood. Waxaa saameeya Hindida, Shiineeska, Carabta, Malayga iyo Yurubiyaanka. Gorgorka Jawa-ga waa shimbirka qaranka.

Waddamaha Le Degan Indonesia

[wax ka badal | wax ka badal xogta]


Guriga Baarlamaanka Indunisiya, Jakarta.

Wadankani waxa uu ka koobanyahay 34 gobol. waxa ayna u kala baxaan sidan.

Maamul hoosaadyo

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Waxa jirta indunisiya gobolo haysta maamul hoosaad oo aan lamid ahayn gobalada kale kuwana waxaa kamida. Aceh & Yogyakarta matalan goboladaas haysta ismaamul hoosaadka waxa ay xaq u leeyihiin in wixii ku saabsan qaanuunka lagu dhameeyo gudaha gobolka iyada oo aan caasimada waxba looga bahan. Indonisiya waa dal wayn waxa uu ka koobanyahay in ku dhaw 2000 oo jasiiradood sanadii 2002 waxa dalka ka goay gobolka la odhan jiray taymuurta bari. oo hadeer dawld ah.

Madaxdii Indunisiya

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Indunisiya kadib markii ay madax banaanida qaadatay waxa xukumay oo talada wadanka qabtay ahaana madaxwaynihii ugu horeeyay. Axmad Sokarno. waxa Axmad Sookaarno ku xigay oo wadanka waxnbadan xukumay. Cali Soharto. oo xukumay indoniisa mudo ku dhaw afartan sano ilaa xukunka laga tuuray sanadii 1998. Kadib waxaa talada qabtay masaxwayne. Cabdi raxmaan waxiid. Waxaa kale oo iyana madaxwayne kanoqatay wadankaas gabadh uu dhalay madaxwaynihii ugu horeeyay ee wadankaas oo magaceedu yahay (Miigawaati Sokarnio Buturi). Hada waxaa madaxwayne ka ah wiiwido banban yoodayoono.


Sido kale fiiri

[wax ka badal | wax ka badal xogta]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 . International Monetary Fund http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=70&pr.y=2&sy=2013&ey=2013&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=536&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=. Soo qaatay 27 October 2013.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  2. . World Bank http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/. Soo qaatay 2 March 2011.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  3. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 5 November 2011. Soo qaatay 27 April 2013.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  4. https://www.worldometers.info/geography/how-many-countries-in-europe/
  5. Template:Cite speech