Fonetikk er læra om dei fysiske og fysiologiske eigenskapane til språklydane. Læra om kva funksjonar språklydane har i språket, vert kalla fonologi.
Fonetikken er ein del av lingvistikken eller språkvitskapen, men han har samtidig kryssingspunkt med svært mange andre disiplinar: anatomi, fysiologi, aerodynamikk, akustikk og psykologi. Fonetikk har mykje å seie som anvend vitskap, i språkundervisning, i logopedi og i samband med moderne kommunikasjonsteknologi.
Ein kan skilje mellom artikulatorisk (organisk) fonetikk, akustisk fonetikk og auditiv fonetikk, som tek føre seg høvesvis produksjon, overføring og persepsjon av språklyd.
I artikulatorisk fonetikk studerer ein korleis lydane vert produserte i taleorgana, det vil seie korleis luftstraumen som skaper lyden, vert sett i gang (oftast frå lungene), korleis denne luftstraumen vert modifisert og eventuelt vert avbroten i talekanalen (strupehovudet med stemmebanda, svelget og dessutan munnhòla med tunge og lepper, gane og tenner), og korleis lufta vert sleppt ut gjennom munnen eller nasen for å danne kvar enkelt språklyd.
I akustisk fonetikk studerer ein dei fysiske eigenskapane til språklydane, det vil seie korleis lydbølgjene vi skaper når vi bruker taleorgana, er samansette.
I auditiv fonetikk studerer ein korleis desse lydbølgjene vert oppfatta med høyrselen.
Dei fyrste fonetikarane vi kjenner til, var indiske grammatikarar som levde for omkring 2500 år sidan. Fyrst frå 1500-talet vert det eigentlege grunnlaget lagt for den moderne vitskapen fonetikk.
Kommentarar
Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar.
Du må være logga inn for å kommentere.