ananas

Planta har kort stengel og stive, lêraktige blad i rosett. Blomane sit i bladhjørna oppetter aksen.

Frukta er ein fruktstandsfrukt. Når frukta til kvar blome modnar, veks den saman med frukta til naboblomen og med aksen til ein stor kongleliknande fruktstand med ein dusk grøne blad i toppen.

Ananasen kom til Europa med Kristoffer Columbus, men han var dyrka i Amerika lenge før europearane kom dit. No blir han dyrka overalt i tropane, også ein del i subtropiske strøk.

Dei formene som blir dyrka, Ananas comosus, har store, saftige fruktstender på opptil 4–5 kilo, og er oftast utan frø.

Fleire artar blir dyrka som prydplanter på grunn av dei dekorative blada og fruktane.

Miniananas har same smak og utsjånad som stor ananas, men er berre 10–20 centimeter lang.

Smaken er frisk og aromatisk, søt og syrlig. Ananas blir først og fremst spist naturell, eller han blir brukt i fruktsalat, is, yoghurt, desserter, juice eller drinkar. Han er også velegna som tilbehør til middagsretter, på pizza og i salat. Ananas er ein viktig ingrediens i mange chutneyar og grillsauser. På grunn av rask frakt og god lagring er frisk ananas tilgjengeleg året rundt.

Hermetisert ananas er vanleg, men kan ikkje måle seg mot frisk ananas i smak. Ananasjuice har høgt innhald av enzym og kan brukast som mørningsmiddel for kjøtt. Dei same enzyma hindrar frisk ananas fra å stivne til gelé, og kan og virke irriterande på magen og framkalle allergi.

I Søraust-Asia blir fiber frå ananasblada nytta i tekstilindustrien, og blanda med silke gir det eit fint stoff av høg kvalitet.

Ein moden ananas bør lagrast ved 4–8 °C. For å framskunde modning kan han lagrast litt varmare (8–20 °C).

Ananasfrukta inneheld om lag 86 prosent vatn, 11,7 gram karbohydrat, 113 milligram kalium og 221 kilojoule tilført energi per 100 gram etande vare. Ananas inneheld mellom anna noko β-karoten (35 mikrogram per 100 gram) og vitamin C (53 milligram per 100 gram).

Vanlig ananas har vore dyrkat i århundrer og finst ikkje lenger i viltvoksande tilstand. Det er ikkje kjent korleis og når den blei ei kulturplante, men alt da Columbus kom til Amerika, blei ananas dyrka i Paraguay og Brasil. Columbus hadde med planta attende til Europa på slutten av 1400-tallet. Spanjolene brakte ananas vidare til Hawaii, der det blei igangsatt dyrking i stor skala og hermetikkfabrikker blei storindustri.

• ananasfamilien
• frukt
• frukttypar