Nome

Langs vassdraga er det marin leire og sand opp til cirka 150 meter over havet, for det meste oppdyrka. Elles dannar grunnfjellet eit småkupert åslandskap som stig til 600–700 meter over havet mot vest.

Fensfeltet søraust for Ulefoss har ein eigenarta geologi med mellom anna jernmalm og søvitt (etter garden Søve) som inneheld niob, som blir brukt i stållegeringar. I Søve Gruver blei det vunne ut niobkonsentrat i perioden 1953–1965. Det knyter seg stor interesse til forekomsten av sjeldne jordartar i Fensfeltet.

Sju prosent av kommunens areal er verna som naturreservat. Størst er Mørkvassjuvet naturreservat sør for Flåvatn.

Hovudtyngda i busetjinga følgjer vassdraget vestover frå Norsjø. Her ligg dei to tettstadene Ulefoss og Bjervamoen (Lunde). Folketalet var stabilt fram til omkring 1980, men har sidan vist nedgang. Etter 2010 har folketalet halde seg uendra. I tiårsbolken 2015–2024 gjekk folketalet attende med 1,4 prosent, mot ein auke på 3,0 prosent i Telemark fylke.

Nome er ein stor jord- og skogbrukskommune. Berre Skien har større jordbruks- og kornareal av telemarkskommunane. Jordbruksarealet i Nome er cirka 27 000 dekar, omtrent likt fordelt på gras og korn. Skogavverkinga var gjennomsnittleg 36 000 m³ årleg i femårsperioden 2017–2021. Litt over halvparten var gran, resten furu.

Nome er kommunen med åttande størst vasskraftproduksjon i Telemark, og er ein middels stor kraftkommune på landsbasis. Dei fem vasskraftverka i kommunen produserer til saman 438 gigawattimer i året (gjennomsnitt 1993-2020). Det største kraftverket er Vrangfoss (i drift fra 1962), som står for om lag halvparten av vasskraftproduksjonen. Andre store kraftverk er Hogga (1987) og Eidsfoss (1964). Norsjøkraft er hovudeigar av om lag to tredjedeler av vasskraftproduksjonen i kommunen. Nest største eigar er Statkraft Energi med om lag ein femtedel.

Skogen og vasskrafta la tidleg grunnlaget for industri på Ulefoss. Dei to største industribedriftene, Cappelen-Ulefos Jernværk og Aall Ulefos, har styrt mykje av utviklinga. Dei har utspring i gamle gods med tilhøyrande herregardar (Holla og Ulefos). Det blei brote jernmalm for Ulefos Jernværk i Fen-gruvene frå 1652 til 1926. Dette jernverket er Nordens største produsent av gategods. Ulefos Brug AS er ein av Noregs leiande produsentar av brannklassifiserte dører, portar, vindauge og veggparti. 16 prosent av arbeidsplassane i kommunen er i industrien (2021), mot 8 prosent i landet samla sett.

I 2023 hadde Nome ei netto utpendling på 830 personar, svarande til 27 prosent av arbeidsstyrken.

Riksveg 36 frå Porsgrunn/Skien går gjennom Ulefoss nordvestover til Bø og Seljord. Frå Ulefoss tek fylkesveg 359 av til Lunde og Bø. Midt gjennom kommunen går Sørlandsbanen med stasjon i Lunde.

Nome videregående skole har avdeling i Lunde og på Søve (tidlegare Telemark landbruksskule).

Nome høyrer til Sør-aust politidistrikt, Telemark tingrett og Agder lagmannsrett.

Kommunen er med i Nome og Midt-Telemark interkommunale politiske råd.

Nome kommune svarer til dei to sokna Holla/Helga og Lunde/Flåbygd i Øvre Telemark prosti i Agder og Telemark bispedømme i Den norske kyrkja.

Mot slutten av 1800-talet høyrde Nome til Nedre Telemarken fogderi (futedøme) i Bratsberg amt.

På Hollahaugen ligg ruinen av Holla gamle steinkyrkje frå før 1100. Nord for Ulefoss ligg Romnes kyrkje frå mellomalderen. Helga kyrkje sør for Ulefoss er frå 1735.

Det fyrste forsøket på norsk bilproduksjon gjekk føre seg i Lunde i åra 1956 og 1957. Ein av dei seks Trollbilane som vart ferdigstilt, står i dag på utstilling i Lunde.

Kommunevåpenet (godkjent i 1989) er venstre-skrådelt av sølv og blått ved trappesnitt. Motivet illustrerer kanaliseringa av Bandak–Norsjøvassdraget.

• Ulefos Jernværk
• Telemark
• Noregs geografi

• Nome kommune
• SSB: kommunefakta om Nome
• NGU: geologiske kart

• Opheim, Gunnar (1978). Flåbygd : ætter og folkeliv. Les boka hos Nasjonalbiblioteket
• Opheim, Gunnar (1986). Nokre ætter i Lunde. Les boka hos Nasjonalbiblioteket
• Sanden, Gunnar (2001). Nomeboka : ei skisse av Nome rundt årtusenskiftet. Isbn: 82-996108-1-8
• Stranna, Olav (1921, 1925). Lunde herad med Flaabygd, 2 bind. Les hos Nasjonalbiblioteket: bind 1, bind 2
• Ytterbøe, Simon (1975, 1957). Holla, 2 bind. Les hos Nasjonalbiblioteket: bind 1, bind 2