Chiliguria
Chiliguria kana Chigenova (kureva Ligurian, Genoese; unozivikanwa wo nevatauri se; zeneise kana zeneize) mutauro we Chigalotari unotaurwa kakuru mumateritori nyika yekare, Rudhende rwe Genova, murizvino inotora nzvimbo dzinosanganisa Liguria kuMaodzanyemba kwe Itari, zvikamu zverugombe rwe Medhiteraniya muzoni re Furanzi, Monako (kwainodanwa kunzi Monegaske), musha we Bhonifashio (kureva Bonifacio) muKorusika (kureva Corsica), uye mumamisha eKaloforite (kureva Carloforte) paChitsuwa cheSani Petro uye Kalaseta (kureva Calasetta) paChitsuwa chaSanthanthioko chisiri kugombe re chamhembechemadokero eSadhenya. Chikamu chechienderero chemitauronyina ye Rugalotari ne Chirhoma Chemadokero.
Mahwi
Mahwi mashoma mukupereta kunoitwa ne Genoese Academia Ligustica do Brenno:
Chiliguria | Chishona | Chingezi | Chiitari | Chifurenji | Chispeini | Chiromania | Chikatala | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
péi or péia, pl. péie | peya | pear, pears | pera, pere | poire, poires | pera, peras | pară, pere | pera, peres | |
mei or méia, pl. méie | apuro | apple, apples | mela, mele | pomme, pommes | manzana, manzanas | măr, mere | poma, pomes | |
çetrón | ndimu | lemon | limone | citron | limón | lămâie | llimona/llima | |
fîgo | fig | fico | figue | higo | smochină | figa | ||
pèrsego | pichisi | peach | pesca | pêche | melocotón | piersică | préssec/bresquilla | |
frambôasa | rhazibheri;
fambosa (kubva paChiputukezi) |
raspberry | lampone | framboise | frambuesa | zmeură | gerd | |
çêxa | hleri; sheri | cherry | ciliegia | cerise | cereza | cireașă | cirera | |
meréllo | svoveri, hloveri (storobheri);
morango (kubva paChiputukezi) |
strawberry | fragola | fraise | fresa | căpșună | maduixa, fraula | |
nôxe | nozu (kubva paChiputukezi) | (wal)nut | noce | noix | nuez | nucă | nou | |
nissêua | bunduku (kubva paChiarabhu)
havhera (kubva paChiputukezi) |
hazelnut | nocciola | noisette | avellana | alune | avellana | |
bricòccalo | bhirikoti | apricot | albicocca | abricot | albaricoque | caisă | albercoc | |
ûga | zambiringa | grape | uva | raisin | uva | strugure | raïm | |
pigneu | piny'aho (kubva pa Chiputukezi) | pine nut | pinolo | pignon de pin | piñón | sămânță de pin | pinyó | |
tomâta | buno; domasi | tomato | pomodoro | tomate | tomate | roșie | tomàquet, tomata | |
articiòcca | akatlofa / akatyofa (kubva paChiputukezi, neChingezi) | artichoke | carciofo | artichaut | alcachofa | anghinare | escarxofa, carxofa | |
êuvo | zai | egg | uovo | œuf | huevo | ouă | ou | |
cà or casa | imba | home, house | casa | maison, domicile | casa | casă | casa or ca | |
ciæo | chiedza | clear or light | chiaro | clair | claro | clar | clar | |
éuggio | ziso | eye | occhio | œil | ojo | ochi | ull | |
bócca | muromo | mouth | bocca | bouche | boca | gură | boca | |
tésta | musoro | head | testa | tête | cabeza | cap | cap | |
schénn-a | musana | back | schiena | dos | espalda | spate | esquena | |
bràsso | muoko | arm | braccio | bras | brazo | braț | braç | |
gànba | gumbo | leg | gamba | jambe | pierna | picior | cama | |
cheu | moyo | heart | cuore | cœur | corazón | inimă | cor | |
arvî | kuzarura | to open | aprire | ouvrir | abrir | deschidere | obrir | |
serrâ | kuzarira | to close | chiudere | fermer | cerrar | închidere | tancar |