Saudi-Arabia
| Saudi-Arabia kunâgâskodde المملكة العربية السعودية (arabiakielân) al-mamlaka l-ʿarabiyya s-saʿūdiyya |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
.svg) |
|
| Staatâhäämi | absoluutlâš islamlâš monarkia |
| Kunâgâs | Salman bin Abdulaziz Al Saud |
| Uáivikaavpug | Riad |
| Eres kaavpugeh | Jedda, Mekka |
| Vijđodâh | 2 149 690 km² |
| Ässeeloho (2022) | 32 175 224 |
| – ässeesaahâdvuotâ | 15 ässed/km² |
| Virgáliih kielah | arabiakielâ |
| Vaaluut | Saudi-Arabia rial (SAR) |
| Äigi | UTC+3 |
| Uánádâs | SA |
| – fiävruin | SA |
| – kirdemmašinijn | HZ |
| Jotolâh | uálgispiälásâš |
| Sundenummeer | +966 |
| Internet TLD |
.sa السعودية. |
| Motto |
لَا إِلٰهَ إِلَّا ٱلله، مُحَمَّدٌ رَسُوْلُ ٱلله 'Lā ʾilāha ʾillā Llāh, Muḥammadur rasūlu Llāh' |
| Aalmuglâšlaavlâ | Aš al-Malik |
|
|
|
Saudi-Arabia lii staatâ Aasiast. Ton uáivikaavpug lii Riad.
Eennâmtiätu
[mute | mute käldee]Sajadâh já rääjih
[mute | mute käldee]Saudi-Arabia lii staatâ Arabia njargâenâmist, mii lii maailm stuárráámus njargâeennâm.[1] Ton viestârbeln lii Ruopsismeerâ já nuorttiibeln Persialuohtâ. Saudi-Arabia ránnjástaatah láá Jordania, Irak já Kuwait tavveen, Jemen já Oman mäddin sehe Qatar já Ovtâstum arabiemiirikodeh nuorttân. Kuhemus rääji lii rääji Jemenáin, mii lii 1 307 km.[2] Uánihumos rääji vist lii 87 km rääji Qataráin.[2] Merâriddo lii ohtsis 2 640 km.[2]
| Ránnjástaatâ | Rääji kukkodâh | Kárttá |
|---|---|---|
| Irak | 811 km | 
|
| Jemen | 1 307 km | |
| Jordania | 731 km | |
| Kuwait | 221 km | |
| OAE | 457 km | |
| Oman | 658 km | |
| Qatar | 87 km |
Ekonomia
[mute | mute käldee]Saudi-Arabiast láá ennuv eres kuávluin puáttám siirdâpargeeh, ko eennâm jieijâs ässeeh iä haalijd tâi iä maati porgâđ maaŋgâid tááláá ääigi ohtsâškoodán kullee pargoid.[3] Siirdâpargeeh láá lusis ruumâšlijn pargoin, mut sij pargeh meiddei tuáhtárin, pyecceetipšon já máttáátteijen sehe oljopyevtittâsâst huolâtteijee insneerin.[3]
Iäláttâsah
[mute | mute käldee]Táválumoseh viljâlemšadoh valješlaajâi lasseen láá taateleh já sitrusheđâlmeh. Saavzah, kaaicah já kameleh láá tehálumoseh päikkielleeh.[3] Čuođij tuháttij pasottemvajâldeijei fievridem, ijjâsaje adelem já piemmâm pyehtih ruuđâ irâttâssáid.[3]
Energia
[mute | mute käldee]Saudi-Arabia lii maailm stuárráámus oljotuálvoo (ive 2022: 224,8 miljard dollarid teikâ 16,7 % puoh tolvum oljoost).[4] Suulân 17 % eennâmpáálu tubdum oljoriggoduvâin láá Saudi-Arabiast.[5] Oljo pyevtittâskuávluh láá njargâeennâm Persialuovtâpiäláá riddoost.[3] Oljopuáđuh láá kevttum maađijij, kirdemkiedij já hamânij huksiimân sehe eennâmtuálu oovdedmân, eromâšávt njuoskâdemviljâlmáid.[3] Valjaas oljoriggoduvah láá toohâm Saudi-Arabiast riges riijkâ.
Viehâdâh
[mute | mute käldee]Arabia njargâeennâm lii iänááš uásild čunoiääpi. Aassâm lii tuše merâriddoin já motomijn stuorrâ kuovđâin.[3]
Kaavpugeh
[mute | mute käldee]Saudi-Arabiast láá islam pase kaavpugeh Mekka já Medina. Islam vuáđudeijee proofeet Muhammed šoodâi Mekkaast já jaamij Medinast. Toh láá kuohtuuh stuorrâ kaavpugeh. Ive 2022 aalmugrekinistem mield Mekkaast ääsih 2 385 509[6] olmožid já Medinast 1 411 599[7] olmožid.
Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Saudi-Arabia.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ 15 Largest Peninsulas In The World WorldAtlas. 10.7.2018. Čujottum 26.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Saudi Arabia web.archive.org. 5.5.2024. The World Factbook. Čujottum 26.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Arjanne, Satu et al.: Škoovlâ biologia já eennâmtiätu 6, s. 104. Jurgâlâm Mattus, Ilmari. Sämitigge, 2010.
- ↑ Crude Oil Exports by Country 2022 www.worldstopexports.com. Čujottum 26.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Saudi Arabia facts and figures opec.org. Čujottum 26.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Makkah al-Mukarramah www.citypopulation.de. Čujottum 23.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Al-Madīnah al-Munuwarah www.citypopulation.de. Čujottum 23.5.2024. (eŋgâlâskielân)