Njuuvčuálpáš
Njuuvčuálpáš Plectrophenax nivalis (Linnaeus, 1758) |
|
---|---|
Tile | LC (eellimvuáimálâš)[1] |
Tile Suomâst | VU (hiäjulum)[2] |
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
Kodde | Elleekodde Animalia |
Uáiviráiđu | Savosuonâsiih Chordata |
Vyeliráiđu | Čielgitávtáliih Vertebrata |
Luokka | Lodeh Aves |
Lahko | Varbuslodeh Passeriformes |
Hiäimu | Njuuvčuálppááh Calcariidae |
Suuhâ | Plectrophenax |
Šlaajâ | nivalis |
Njuuvčuálpáš (Plectrophenax nivalis) lii vielgiskirjáás varbuslodde.
Stuárudâh já tobdomeerhah
[mute | mute käldee]Njuuvčuálpáš lii varbusii matsâš, 17–19 cm kukkosâš lodde, mii tiäddá 29–40 g. Orráás selgi, suájákeejih já pottâš koskâpuuzah láá čappâdeh, mudoi tot lii vielgâd. Niŋálâs lii ruškis- já vielgiskirjáá. Njuuvčuálppáá njune lii keessiv čappâd já tälviv ruškisfiskâd, já ton jyelgih láá čappâdeh. Njuuvčuálppáá kirdemjienâ lii "kililili"-skiillân já ton laavlâ lii uánihis, čyejilis verstâ.[3]
Lavdâm já eellimpiirâs
[mute | mute käldee]Njuuvčuálpáš pessee Euroop, Aasia já Tave-Amerik tundrakuávluin. Suomâst tot lii Säämi tuodârkuávlui lodde. Pessimnääli lii stuárráámus Kaalduáivi, Kietâveerdi, Paištuoddâr já Myeđhituoddâr meccikuávluin, mut njuuvčuálpáš kávnoo meid Suáluičielgi kuávlust.[4] Suomâ pessimnääli mulsâšud ennuv ihásávt. Tot lii áárvu mield 3 000–15 000 paarrâd. Njuuvčuálppáá tile Suomâst lii hiäjulum. Njuuvčuálpáš värree tálvástâllâđ Maadâ-Ruošân já Tavemeerâ riddoid roovvâd-skammâmáánust já máccá Suomân njuhčâ-cuáŋuimáánust.[3]
Lasanem
[mute | mute käldee]Njuuvčuálpáš piervâld källee luoddânmân tâi keeđgij vuovdân. Niŋálâs mannee kesimáánust 4–7 manneed já láálá taid 13 peivid. Uđâgááh vyelgih piervâlist 10–11 peeivi ahasâžžân já kirdeleh kyevti oho ahasâžžân.[3]
Raavâd
[mute | mute käldee]Njuuvčuálpáš porá siemânijd.[3]
Käldeeh
[mute | mute käldee]Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Njuuvčuálpáš. |
- ↑ IUCN Red List Čujottum 2.11.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Valkama, Jari: Njuuvčuálpáš – Plectrophenax nivalis Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 30.3.2022. (suomâkielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Luontoportti.fi Čujottum 2.11.2021 (suomâkielân)
- ↑ Suomen lintuatlas Čujottum 2.11.2021 (suomâkielân)