ایسٹ انڈیا کمپنی

واسکوڈے گاما تجارت دے بہانے بحری رستے توں جہانگیر دے دور وچ ہندوستان آیا تے مراعات حاصل کیتس جتھوں ہندوستان وچ یورپی اقوام دی آمد شروع تھئی. اورنگزیب عالمگیر دے بعد مغل سلطنت دا زوال شروع تھیا تاں برطانوی تجارتی کمپنیاں نے سیاسی معاملات وچ مداخلت شروع کر ݙتی تے آخر کار ایسٹ انڈیا کمپنی دا قیام عمل وچ آیا. برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی یا برٹش ایسٹ انڈیا کمپنی یا برطانوی شرق الہند کمپنی جینکوں انگریزی (British East India Company) آکھا ویندا ہے، جزائر شرق الہند وچ کاروباری مواقع دی تلاش دے کیتے تشکیل ݙتا گیا ہک تجارتی ادارہ ہئی تاہم بعد ازاں اس برصغیر وچ کاروبار تے نظراں مرکوز کر گھدیاں تے اتھاں برطانیہ دے قبضے دء راہ ہموار کیتی۔ 1857ء دی جنگ آزادی تک ہندوستان وچ کمپنی دا راج ہئی۔ اس دے بعد ہندوستان براہ راست تاج برطانیہ دے زیر نگیں آ گیا۔

Flag of the British East India Company (1801)

مرزا محمد سراج الدولہ المعروف نواب سراج الدولہ (1733ء تا 2 جولائی 1757ء) بنگال، بہار تے اڑیسہ دے آخری صحیح المعنی آزاد حکمران ہن۔ 1757ء وچ انہاں دی شکست نال بنگال وچ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی دے اقتدار دا سورج طلوع تھیا۔ ٹیپو سلطان 4 مئی، 1799ء وچ سرنگا پٹم، ہندوستان وچ انگریزاں دت خلاف لڑدے ہوئے انتقال کر گئے۔ اور ایں دوران قرآن دء آیٰت پڑھدے ہوئے، انہاں دا قتل تھیا۔ایں طرح میسور دی سلطنت تے انگریز دا قبضہ تھی ڳیا. رائے احمد خاں کھرل (1776ء-1857ء) 1857ء دء جنگ آزادی دے دوران نیلی بار دے علاقے وچ مقامی قبیلیاں دی برطانوی راج دے خلاف بغاوت (گوگیرہ بغاوت) دے رہنما اور سالار ہن۔ 21 ستمبر کوں انگریزاں تے سکھوں دے فوجی دستیاں نے گشکوریاں دے قریب 'نورے دی ڈل' دے مقام تے دورانِ نماز احمد خان تے حملہ کر ݙتا۔ احمد خان تے انہاں دے ساتھی بڑی بہادری نال لڑدے ہوئے شہید تھی گئے ۔ ڈیرہ غازیخان دے سردار جیہڑے انگریزاں دے کتے دھنواوݨ تے انہاں دے گھوڑے چھکݨ تے مراعات حاصل کریندے ریہے۔ جنہاں دے نسلاں خوب تکبر وچ ہن. مگر ݙوجھی جانب اصل مسلمان تے اصل وسیبی ڈیرہ غازیخان، تونسہ شریف نال تعلق رکھݨ والے ہک عظیم سرائیکی رہنما سردار اسلم خان ملغاݨی جنہاں نے برصغیر وچ سب توں پہلے انگریزاں دے خلاف عدم تعاون تحریک چلائی، تے اس دے نال نال اپݨے علاقے دے لوگاں دت معاشی حالات کوں بہتر بݨاوݨ کیتے ہک زرعی بینک وی تشکیل ݙتا جس وچ صرف اناج، بھوں تے ݙوجھے زرعی ضروریات دے چیزاں رکھے ویندے ہن ول بعد وچ ضرورت منداں وچ تقسیم کر ݙتے ویندے ہن۔بعد ازاں انگریزاں نے انہاں کوں جلاوطن کر ݙتا تے او افغانستان وچ ریہے تے فوت وی اتھائیں کابل وچ تھئے.