Veduta

Veduta (talijanski: pogled, vidik) je slika ili grafika koja detaljno prikazuje dio grada ili arhitektonske objekte u pejzažu, koji put uz ljudske likove i čitave skupine. Kod veduta je najbitnija perspektiva, kojom se ostvaruje privid prostornosti i stvarnosti prikaza.

Historija nastanka žanra

Ovaj žanr pejsažnog slikarstva razvio se u Flandriji, gdje su slikari poput Paula Brilla počeli slikati vedute već početkom 16. vijeka. Tako da su se već u 17. vijeku holandski slikari razvili čitavu paletu prepoznatljivih motiva gradova i pejzaža svojih ravnica da udovolje zahtjevima svoje bogate srednje klase, jedan od najboljih primjera za to je slika Johannesa Vermeera Pogled na Delft iz 1661.

Johannes Vermeer, Pogled na Delft, oko 1661.

Kad je posjet Rimskom forumu i Kanalu Grande postao obligatni dio evropske turneje bogatih Engleza, ti prizori postali su standarni slikarski motiv. Od sredine 18. vijeka Venecija je postala poznata kao centar vedutista. Najpoznatiji slikari toga žanra bili su Canaletto i Francesco Guardi i članovi njihovih porodica. Canaletto se otisnuo i po ostalim gradovima Evrope do Londona i naslikao ih, a njegov nećak Bernardo Bellotto zabilježio je Dresden i Varšavu.

U drugim dijelovima Italije u 18. vijeku, taj žanr dobio je nove motive, Giovanni Paolo Pannini bio je prvi vedutist koji se specijalizirao za slikanje rimskih ruina. Vremenom je Pannini počeo slikati potpuno izmišljene pejzaže koje su zvali capricci i vedute ideate ili veduta di fantasia.^[1] Drugi veliki vedutist Giambattista Piranesi bio je prije svega majstor za vedute ideate, grafičke listove u bakropisu, a njegove Vedute di Roma odštampane su u mnogim verzijama.

Pri kraju 19. vijeka, puno osobniji impresionistički pejzaži potiskuju dotad preovladavajuće topografski točne prizore, ali i njih uskoro potiskuju fotografske panorame.