Stefan Stratimirović
| Stefan (Stratimrović) | |
|---|---|
| Datum rođenja | 27. decembar 1757. |
| Mesto rođenja | Kulpin (Habzburška monarhija, danas Srbija) |
| Datum smrti | 23. septembar 1836. |
| Mesto smrti | Sremski Karlovci (Austrijsko carstvo, danas Srbija) |
Stefan Stratimirović (ili Stevan Stratimirović[1]) (Kulpin, 27. decembar 1757 — Sremski Karlovci, 23. septembar 1836) je bio pravoslavni karlovački mitropolit od 1790. do 1836. godine.
Rođen je u Kulpinu od oca Jovana i majke Angeline[2]. Stratimirovići su poreklom iz Hercegovine. 17. jula 1745. godine su dobili imanje u Kulpinu i plemstvo za vojničke zasluge od carice Marije Terezije. Stefan je završio je osnovnu školu u Kulpinu i Begeču, a gimnaziju u Novom Sadu, zatim filozofiju i pravo u Beču i Budimu. Bogosloviju je učio privatno u Sremskim Karlovcima kod arhimandrita Jovana Rajića jer srpskih bogoslovskih škola tada nije bilo. Zamonašio se 29. juna 1784., a ubrzo je 15. avgusta 1784. godine postao arhimandrit krušedolski. U to vreme je stanovao u dvoru kod mitropolita Mojsija i pomagao mu u vođenju crkveno-narodnih poslova.
Izabran je 15. maja 1786. za episkopa episkopa budimskog. Kandidati su bili osim njega još i arhimandriti rakovački Genadije Dimović i grgeteški Kirilo Živković. Hirotonisan je 15. juna 1786. i bio episkop budimski u periodu 1786-1790. Za mitropolita karlovačkog je izabran na Temišvarskom saboru, 29. oktobra 1790. godine sa 33 godine.
Kao karlovački mitropolit Stratimirović je naročitu pažnju posvetio podizanju prosvetnih ustanova. Uz pomoć trgovca Dimitrija Anastasijevića Sabova (1726 — 1803) osnovao je: 1791 — 1792. godine Karlovačku gimnaziju, 1794. Karlovačku bogosloviju, 1797. Blagodejanije (kasnije Stefaneum). Njegovom zaslugom osnovana je i gimnazija u Novom Sadu 1810. godine.
Uredio je i upotpunio mitropolijsku biblioteku, zaveo je red u crkvi i disciplinu među sveštenstvom. Godinama je bio vođa Srba u Austrijskoj carevini i vodio borbu protiv bečkih pokušaja unijaćenja Srba. Crkvenim životom Srba Stratimirović je uglavnom upravljao sam i to odlučno, energično i razumno.
Pod snažnim uticajem borbe i da bi očuvao pravoslavlje Stratimirović postaje sve više i više konzervativan i tako je bio protivnik reformi jezika Dositeja Obradovića i Vuka Stefanovića Karadžića. Pomogao je ustanike Prvog srpskog ustanka. Aktivno je učestvovao u gušenju Ticanove bune u Sremu 1807. godine.
Bio je ljubitelj nauke i književnosti kojom se i sam bavio. Za sobom je ostavio priličan broj radova, iako su za njegovog života bila štampana samo dva njegova rada. Ostavio je radove na latinskom, nemačkom i srpskom jeziku, među kojima ima istorijskih, književnih, crkvenih i drugih spisa. Od ovih radova su neki bili štampani posle njegove smrti.
Na čelu mitropolije karlovačke proveo je 46 godina, što je petina od 230 godina njenog ukupnog trajanja (1690 — 1920). Umro je naprasno u noći između 23. i 24. septembra 1836. godine u Sremskim Karlovcima. Sahranjen je u karlovačkoj Sabornoj crkvi pored mitropolita Pavla Nenadovića.
- ↑ Narodna enciklopedija, St. Stanojević, Zagreb, 1925 — 1929; članak R. Grujića
- ↑ Sava Vuković: „Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka“, Evro Beograd, Unireks Podgorica, Kalenić Kragujevac, 1996. godine; tekst „Stefan (Stratimirović) mitropolit karlovački 1790-1836“ str. 469-472.
- Narodna enciklopedija Srba, Hrvata i Slovenaca, St. Stanojević, Zagreb, 1925. – 1929. godine.
- Sava Vuković: „Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka“, Evro Beograd, Unireks Podgorica, Kalenić Kragujevac, 1996. godine; tekst „Stefan (Stratimirović) mitropolit karlovački 1790-1836“ str. 469-472.
- Rodoljubivi arhijerej („Glas javnosti“, 28. oktobar 2000) Arhivirano 2010-12-18 na Wayback Machine-u
- Mitropolit Stratimirović - biografija Arhivirano 2010-02-20 na Wayback Machine-u
- Dvorac Stratimirovića u Kulpinu
- Stratimirovići - potomci Balšića i Nemanjića Arhivirano 2010-01-30 na Wayback Machine-u
- Čedomir Denić: Pavle Denicki, sekretar mitropolita Stratimirovića[mrtav link] Zbornik Matice srpske za istoriju, broj 58, 1998. godine
| Prethodnik: ' |
episkop budimski 1786 — 1790. |
Nasljednik: Dionisije Popović |
Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava • Arsenije I Sremac • Sveti Sava II • Danilo I • Joanikije I • Jevstatije I • Jakov • Jevstatije II • Sveti Sava III • Nikodim • Danilo II • Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II • Sava IV • Jefrem • Spiridon • Danilo III • Sava V • Danilo IV • Kirilo • Nikon • Teofan • Nikodim II • Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović • Antonije Sokolović • Gerasim Sokolović • Savatije Sokolović • Jerotej Sokolović • Filip Sokolović • Jovan • Pajsije Janjevac • Gavrilo I Rajić • Maksim Skopljanac • Arsenije III Crnojević • Kalinik I • Atanasije I • Mojsije Rajović • Arsenije IV Jovanović • Joanikije III Karadža • Atanasije II Gavrilović • Gavrilo II Sarajevac • Gavrilo III • Vikentije Stefanović • Pajsije II Grk • Gavrilo IV Grk • Kirilo II • Vasilije Jovanović-Brkić • Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti i patrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević • Isaija Đaković • Sofronije Podgoričanin • Vikentije Popović • Mojsije Petrović • Vićentije Jovanović • Arsenije IV Jovanović • Isaija Antonović • Pavle Nenadović • Jovan Đorđević • Vićentije Jovanović Vidak • Mojsije Putnik • Stefan Stratimirović • Stefan Stanković • Josif Rajačić • Samuilo Maširević • Prokopije Ivačković • German Anđelić • Georgije Branković • Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović • Petar Jovanović • Mihailo Jovanović • Teodosije Mraović • Inokentije Pavlović • Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije • Varnava • Gavrilo (V) • Vikentije (II) • German • Pavle • Irinej