Parada pobede u Moskvi 1945.
Parada pobede u Moskvi 1945. godine je bila parada koju je organizovala Crvena armija nakon pobede nad Nacističkom Nemačkom u Velikom otadžbinskom ratu. Parada je održana 24. juna 1945., gotovo mesec dana nakon pobede nad Nemačkom.
Održavanje parade naredio je maršal Sovjetskog Saveza Josif Visarionovič Staljin, 22. juna, Naredbom 370 Ureda Vrhovnog zapovednika Oružanih snaga SSSR-a:
| “ |
„Naredba Vrhovnog zapovednika Oružanih snaga SSSR-a i Narodnog komesara za narodnu odbranu: Za obeležavanje pobede nad Nemačkom u Velikom otadžbinskom ratu, naređujem paradu trupa armije, mornarice i Moskovskog garnizona, Paradu pobede, na dan 24. juna 1945., na moskovskom Crvenom trgu. Marširanje na paradi izvršiti će regimente sa svih frontova, regimenta Narodnog komesarijata za narodnu odbranu, Sovjetska mornarica, vojne akademije i škole i trupe Moskovskog garnizona i Vojne oblasti. Moj zamenik, maršal Sovjetskog Saveza Georgij Žukov, će da bude nadglednik parade. Maršal Konstantin Rokosovski će lično da zapoveda Paradom pobede. General-pukovniku Pavelu Artemijevu poveravam pripreme i nadgledanje organizovanja parade, sukladno njegovim mogućnostima kao komandujućeg generala Moskovske vojne oblasti i komadujućeg oficira u zapovedništvu nad Mosakovskim gradskim garnizonom.
|
” |
Maršali Georgij Žukov, koji je službeno prihvatio nemačku predaju Sovjetskom Savezu, i Konstantin Rokosovski, jahali su na belom i crnom pastuhu tokom trajanja parade.[1] Generalni sekretar Svesavezne komunističke partije (boljševika), Josif Staljin, stajao je na Lenjinovom mauzoleju i promatrao paradu. Paradu su gledali i Vjačeslav Molotov, Mihail Kalinjin, Kliment Vorošilov i ostali članovi Politbiroa.
Jedan od glavnih delova parade bio je prolazak vojnih vozila Crvene armije. Najupečatljiviji deo parade desio se na kraju, kada su odabrani sovjetski vojnici nosili zaplenjene nacističke zastave i pobacali ih ispred Mauzoleja. Jedna od bačenih zastava pripadala je ličnoj gardi Adolfa Hitlera. Zbog kiše je bio otkazan prelet aviona sovjetske avijacije.
Na paradi su učestvovali frontovi Crvene armije, mornarice i vazduhoplovnih snaga, sastavljeni od oficira i pripadnika kopnenih vazdušnih snaga sledećih frontova:
- Karelijski front – pod vođstvom general-majora Grigorija Kalinovskog i maršala Kirila Mereckova
- Lenjingradski front – pod vođstvom general-majora Andreja Stučenka i maršala Leonida Govorova
- Prvi baltički front – pod vođstvom general-potpukovnika Antona Lopatina i generala armije Ivana Bagramjana
- Prvi beloruski front – pod vođstvom general-majora Ivana Roslija i general-pukovnika Kusme Trubnikova
- Garda Prve poljske armije – pod vođstvom generala Vladislava Korčica (jedina strana vojna jedinica pozvana na paradu)
- Drugi beloruski front – pod vođstvom general-potpukovnika Konstantina Erasova i generala armije Vasilija Sokolovskog
- Treći beloruski front – pod vođstvom maršala Aleksandra Vasiljevskog
- Prvi ukrajinski front – pod vođstvom general-majora Gljeba Bakljanova i maršala Ivana Konjeva
- Drugi ukrajinski front – pod vođstvom general-potpukovnika Ivana Afonjina i generala armije Andreja Jeremenka
- Treći ukrajinski front – pod vođstvom general-majora Nikolaja Birjukova i maršala Rodiona Malinovskog
- Četvrti ukrajinski front – pod vođstvom general-pukovnika Andreja Bondareva i maršala Fjodora Tolbuhina
Uz kopnenu vojsku, na paradi su učestvovali i pripadnici morskog, kopnenog i vazdušnog roda Sovjetske mornarice, pod vođstvom admirala Vladimira Fadejeva:
- Severna flota
- Baltička flota
- Dnjeparska flotila
- Dunavska flotila
- Kaspijska flotila
- Crnomorska flota
- Mornarička konjica
- Služba Sovjetske mornaričke avijacije
- Zapovedništvo obalne artiljerije
Uz vojne jedinice, na paradi su učestvovali i pripadnici sovjetskih vojnih škola i akademija, konjičkih jedinica, NKVD-a i ostali.
Nakon marširanja vojnih jedinica, usledio je defile zapovedništva armijske konjice, artiljerije armijske konjice i brigada armijske konjice s tačankama. Zatim su sledili protivavionski topovi, poljski topovi, protivtenkovski topovi, planinski topovi, kaćuše, motorizovane jedinice, zapovedništvo armijskih tenkovskih snaga (T-34, IS-2, T-44, T-50, T-60) i na kraju armijske artiljerijske snage samohodnog topništva (SU-76, SU-100, ZSU-37, SU-152, ISU-152, ISU-122, SU-85).
- paradpobedy.ru — Stranica posvećena Paradi pobede 1945.
- [1] Arhivirano 2007-04-20 na Wayback Machine-u, [2], [3] — fotografije sa Parade pobede
- Parad Pobedы Kinosnimka iz arhiva (video)
- Parada Pobede na Crvenom trgu (video)