Ogham
Ogham (staroirski: ogam), keltsko pismo koje se upotrebljavalo tokom ranog srednjeg veka (od 4. do 7. veka n.e.). Po svojim grafičkim karakteristikama predstavlja jedan od najegzotičnijih alfabetskih sistema pisanja. Oghamski natpisi sastoje se od jedne do pet vodoravnih ili kosih crtica koje izlaze iz deblje osnovne linije, kao što grane izlaze iz stabla. Svako slovo dobilo je svoje ime po nekoj biljci, pa se čitava abeceda naziva još i Beith-Luis-Nin, što u prevodu znači breza-brest-jasen.[1]
Poreklo ovog pisma krajnje je nejasno i u nauci postoji veliki broj teorija o njegovom nastanku. Po jednima, ogam je derivat germanskih runa; po drugima, on je grafički izraz govora gestovima, a crtice od jedan do pet, zapravo, predstavljaju pet prstiju ruke; dok treći smatraju da su ga izmislili druidi u Irskoj iz političkih, vojnih ili religioznih razloga, želeći da imaju tajno sredstvo komunikacije. Ni etimologija reči ogam (ogham) nije sa sigurnošću utvrđena. Ona se može dovesti u vezu sa keltskim bogom Ogmiosom, ali i sa irskim og-úaim, izrazom koji doslovno znači „brazda načinjena oštrim predmetom“.
Do danas je evidentirano oko četiri stotine ogamskih spomenika, od kojih je preko tri stotine pronađeno u Irskoj, a oko četrdeset u Velsu. Nastali su u periodu od 4. do 7. veka n.e., a svi su na irskom jeziku, izuzev nekoliko natpisa iz Škotske sa tekstom na jeziku Pikta.
- ↑ Zvonimir Kulundžić, Put do knjige (Epoha, Zagreb, 1959)
