Manastir Novo Hopovo
Manastir Novo Hopovo leži na blagoj padini južnih obronaka Fruške gore, nedaleko od Iriga. Udaljen je svega stotinak metara od magistralnog puta Ruma - Novi Sad, te je jedan od najpristupačnijih fruškogorskih manastira. Manastir Novo Hopovo, zajedno sa Krušedolom, po svojoj arhitekturi, prosvetnoj ulozi, istoriji bogatoj kulturnim, verskim i političkim događajima, jedan je od najznačajnijih manastira u Vojvodini, a posebno među fruškogorskim manastirima.
Od samog početka manastir je uživao veliki ugled kao kulturno središte. Osnivač ove drevne svetinje, kao i većine fruškogorskih bisera je sveti vladika Maksim (Đurađ Branković). Žitije svete majke Angeline navodi svetog Maksima kao osnivača ovog manastira u vremenu od 1496 - 1502 godine. Po tom izvoru manastir Novo Hopovo je njegova prva zadužbina.
Natpis iznad zapadnih vrata ukazuje da je današnja manastirska crkva, posvećena svetom Nikoli, sagrađena 1576 godine. Zadužbina je više ktitora, od kojih dvojicu Lacka i Marka Jovšića iz Gornjeg (Srpskog) Kovina (mesto na ostrvu Čepelu u Mađarskoj) ktitorski natpis na nadvratnku zapadnog portala beleži na prvom mestu. Sagrađena je na mestu prvobitne crkve koja je porušena. 1641. godine, za vreme igumana Neofita, manastirske ćelije su stavljene pod krov.
Najveća i najreprezentativnija građevina epohe, crkva svetog Nikole manastira Novo Hopovo ima u svojoj celini dva, u arhitektonskom pogledu, različita dela: crkvu, razvijene i složene prostorne strukture i veliku pripratu na zapadnoj strani, jednostavnog prostora, pravougaone osnove.
Crkva je građevina upisanog krsta, kombinovanog sa trikonhosom, sa kupolom na sredini. U prostoru pored srednjeg dela, iznad koga je kupola i prema kojem su postavljene bočne konhe, ima jedan travej na zapadnoj strani. Travej približno iste dužine na istočnoj strani, koji se završava oltarskim apsidama i još jedan, sasvim uzak travej između kupolnog dela i oltarskog prostora. Među fruškogorskim manastirima jedino sveti Nikola u Novom Hopovu ima taj dodatak na istočnoj strani tako da se oltarski prostor u arhitektonskom i strukturalnom smislu izdvaja kao celina za sebe.
Mlađi živopis nastao u priprati hopovske crkve 1654. takođe je proučen zahvaljujući radu konzervatora Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture, koji su skoro deceniju radili na njegovom otkrivanju. Tada su uočene razlike koje odvajaju živopis priprate od živopisa naosa (koloristička rešenja, upotreba zlata na freskama i obrada figura), detaljno je pročitan ikonografski repertoar koji je i ovde raspoređen u odvojenim zonama. Jedne iznad drugih ređaju se figure ratnika, kraljeva, arhijereja, pustinjaka, mučenika, zatim scene iz ciklusa Čuda Hristovih, scene Bogorodičinog akatista, scene stradanja apostola i ilustracija Damaskinove himne. Slikarstvo priprate se smatra konzervativnim u odnosu na novi duh koji provejava na freskama naosa i oltara.
Najveće bogatstvo manastira su mošti svetog Teodora Tirona koje se čuvaju u kivotu, u crkvi. Freska svetog Teodora Tirona iz naosa manastira Novo Hopovo.
- Manastir Novo Hopovo - Fruškać
- Zvanična Internet prezentacija Arhivirano 2008-12-01 na Wayback Machine-u