Hudson's Bay Company
| Hudson's Bay Company Compagnie de la Baie d'Hudson | |
 | |
| Vrsta | trgovina |
|---|---|
| Osnovana |  UK 2. maj 1670.
|
| Trenutno sjedište | Simpson Tower Toronto  Kanada
|
| Ključne osobe | Richard Baker (guverner) |
| Prihod | 7 milijardi kanadskih dolara |
| Divizije | The Bay, Zellers, Home Outfitters, Lord & Taylor |
| Vlasnik | NRDC Equity Partners |
| Web stranica | www.hbc |
Hudson's Bay Company (francuski Compagnie de la Baie d'Hudson, akronim: HBC) prevedeno Društvo Hudsonova zaljeva, je najstarije sjevernoameričko dioničko društvo, i jedna od najstarijih trgovačkih organizacija u engleskom govornom području koja djeluje do danas.[1]
Hudson's Bay zauzima istaknuto mjesto u ekonomskoj i političkoj historiji Kanade. Društvo je registrirano u Engleskoj 2. maja 1670., kraljevskom poveljom sa zadatkom da pronađe sjeverozapadni prolaz prema Pacifiku, i da zaposjedne zemlje uz Hudsonov zaljev, te da organizira bilo kakvu trgovačku aktivnost u tim krajevima koja bi mogla biti isplativa.
Područja izvorna dana kao vlasništvo Kompaniji Hudson Bay postala su poznata kao Rupertova zemlja, tako su nazvana po princu Rupertu od Pfalza, koji je bio rođak kralja Charlesa II. i prvi guverner kompanije. Granice Rupertove zemlje nikada nisu bile jasno definirane, ali se uobičajeno držalo da se one protežu od Labradora do Stjenovitih planina, uz gornji tok rijeke Red River do Uvale Chesterfield u Hudsonovom zaljevu.[1]
Kompanija Hudson Bay bavila se trgovinom krznom tokom prva dva vijeka svog postojanja. Između 1670. i 1680. kompanija je osnovala i izgradila velik broj svojih otkupnih stanica po obalama zaljeva James i Hudson.
Većinu tih stanica zauzeli su Francuzi između 1686. i 1713., ali su one vraćene kompaniji nakon sklapanja Utrechtskog mira. Nakon što je Britanija zauzela Kanadu (1759.-1760.) kompanija se razmahala i proširila svoje poslovanje do Saskatchewana gdje je kod Cumberlanda otvorila svoju otkupnu stanicu 1774.[1]
Do 1783. pojavili su se mnogi konkurenti Hudson Baya koji su se nakraju ujedinili i osnovali kompaniju North West Company, koja im je postala veliki rival, pa je nakon toga gotovo punih 40 godina trajao otvoreni rat između njih, to je nakraju dovelo i do pravih oružanih sukoba početkom 19. vijeka između njih (kao što je bio Masakr kod sedam hrastova). Te sukobe prekinula je britanska vlada, odlučivši fuzionirati ta dva društva 1821. pod zajedničkim imenom Hudson Bay, sa pravima datim kraljevskom poveljom Kompaniji Hudson Bay.[1]
Nakon tog je kompanija dobila ekskluzivnu licencu (monopol) za trgovanje krznima na 21 godina (to pravo je obnovljeno za isto razdoblje 1838.) po Rupertovoj zemlji, i susjednim Sjeverozapadnim teritorijima i uz pacifikčku obalu. Hudson Bay preuzeo je trgovinu krznom i po tadašnjoj ničijoj zemlji -Oregon na Divljem Zapadu (na tom terenu se danas prostiru države Oregon, Washington, Idaho, Britanska Kolumbija, i dijelovi Montane i Wyominga).
Povećan priliv američkih kolonista, od početka 1834. koji se nastavio i u sljedećoj dekadi, smanjio je pozicije kompanije, osobito po južnim dijelovima tog teritorija gdje je bilo više Amerikanaca. Sve je to nakraju dovelo do podjele Oregona 1846. između Sjedinjenih Američkih Država i Velike Britanije. I nakon toga Kompanija Hudson Bay nastavila je kontrolirati trgovinu u britanskom dijelu nekadašnjeg Oregona sve do 1858.[1]
U tom periodu Kompanija Hudson Bay bila je nešto poput države u državi, čak je izdavala i vlastiti novac.
Ta godina bila je kobna za Hudson Bay jer je izgubila monopol na trgovinu krznima, od te godine on nije obnovljen, pa su tad brojni nezavisni trgovaci ušli u taj posao. Zbog tog se kompanija našla u škripcu 1870. pa je sve svoje preostale teritorije, a to je bilo gotovo identično današnjoj Kanadi (osim primorskih provincija i dijelova Ontaria i Quebeca, prodala kanadskoj vladi u zamjenu za tadašnjih 300 000 £, ali uz pravo da zadrži zemljište oko svojih prodajnih stanica, i pravo vlasništva u omjeru 1 / 20 % na zemlju u plodnom pojasu, najgušće naseljenom dijelu zapadne Kanade, sa ekskluzivnim pravom na mineralna bogatstva na svim tim terenima.[1]
Kompanijom se upravljalo sve do 1931. isključivo iz Engleske, tad je kanadski odbor dioničara prenio upravljanje u Kanadu, ali je kompanija i nadalje bila odgovorna guverneru i odboru dioničara u Engleskoj.[1]
I u 20. vijeku Hudson Bay je ostao jedan od najvećih trgovaca krznom ali je proširio svoje poslovanje na trgovanje svim čim se trgovati dalo, od zemljišta do sirovina, izgradivši jedan od najvećih trgovačkih lanaca na svijetu. Sedamdesitih godina prošlog vijeka kompanija je dopunila svoj tradicionalni lanac trgovina krzna, brojnim trgovinama i diskontima za odjeću i robu široke potrošnje diljem Kanade.Tih godina je Hudson Bay ušao i u poslovanje vezano uz ekspoataciju nafte i prirodnog plina, ali je i nadalje ostao je uključen u trgovinu nekretninama i financijskim uslugama. Kompaniju Hudson Bay je 1979. kupio lord Roy Herbert Thomson.
Veliki dugovi u poslovanju i teški financijski problemi prisilili su kompaniju da rasproda svoje trgovine po kanadskom sjeveru, i poslovanje vezano uz naftu i plin 1980. Unatoč odustajanju od trgovine krznom 1991., i na početku 21. vijeka Kompanija Hudson Bay ostala je jedna od najvećih u Kanadi, koja i nadalje ima brojne robne kuće u Kanadi [1](The Bay, Zellers, Home Outfitters, Lord & Taylor...)
